علی قاضی زاهدی

علی قاضی زاهدی

اطلاعات فردی
نام کامل	علی قاضی زاهدی
نسب	فرزند رضا قاضی زاهدی
تاریخ تولد	۱۳۰۶ ش
زادگاه	گلپایگان
تاریخ وفات	۸ آذر ۱۳۷۵
محل دفن	قبرستان شیخان قم
شهر وفات	گلپایگان
اطلاعات علمی
استادان	امام‌خمینی، سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدصدرالدین صدر، سیدمحمدتقی موسوی خوانساری، سیدمحمد حجت کوه‌کمری
محل تحصیل	حوزه علمیه قم
تألیفات	زبدة التفاسیر، تفسیر سوره لقمان و سجده، قصص قرآن، زندگی چهارده معصوم (تتمه القصص)، چهل حدیث، راهنمای متوسلین، دیوان اشعار فارسی
سایر	مفسر قرآن، خطیب و استاد دروس حوزوی، فعال در تبلیغ دینی
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	فعال در اعتراضات علیه رژیم پهلوی
اجتماعی	تبلیغ و تدریس قرآن، تدریس فقه و اصول

علی قاضی زاهدی، از شاگردان درس خارج امام‌خمینی.

علی قاضی زاهدی در سال ۱۳۰۶ ش در شهر گلپایگان دیده به جهان گشود. نسب او به فردی به نام ملاعلی قاضی زاهدی می‌رسد که دوره صفویه، منصب شیخ‌الاسلامی داشت و پس از آن فرزندان او که اغلب در سلک روحانیت بودند به قاضی زاهدی موسوم شدند. رضا قاضی زاهدی، پدر علی قاضی زاهدی، از عالمان برجسته گلپایگان بود و در مدارس دینی آن شهر به تدریس دروس حوزوی می‌پرداخت. علی قاضی زاهدی مقدمات و بخشی از دروس سطح را در زادگاهش و نزد پدرش آموخت. آنگاه راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر، در درس سطح آیات سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد. هم‌زمان در درس کفایه‌الاصول آیت‌الله سیداحمد موسوی خوانساری نیز حضور می‌یافت. آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس آیات ثلاث (سیدمحمد حجت کوه‌کمری، سیدصدرالدین صدر و سیدمحمدتقی موسوی خوانساری) بهره برد. آنگاه در درس خارج فقه و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی و عباسعلی شاهرودی شرکت جست (شریف رازی، ج ۶، ۴۲۷؛ گلی زواره، ۵۴-۶۰؛ جواهرکلام، ج ۲، ۱۱۷۲؛ احمدیان، ۲۲۳) و درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله بروجردی را به فارسی و عربی تقریر کرد (شریف رازی، ج ۶، ۴۲۷). علاوه بر آن، در تفسیر قرآن، از درس علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بهره برد (گلی زواره، ۶۰).

او از شاگردان امام‌خمینی بود؛ گلی زواره در زندگینامه قاضی زاهدی، به ذکر استفاده او از «محضر پرفیض امام‌خمینی» بسنده کرده است (گلی زواره، ۶۰) و احمدیان (ص ۲۲۳)، محسنی گلپایگانی (ص ۳۴) و انصاریان خوانساری (ص ۳۹۰) صرفاً از امام‌خمینی به‌عنوان یکی از استادان او نام برده‌اند، بدون آنکه به درس یا سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی اشاره کنند. شریف رازی هم نامی از امام‌خمینی در فهرست استادان او ذکر نکرده، ولی قید «دیگر استادان» را آورده است (ص ۴۲۷) و با توجه به ممنوعیت ذکر نام امام‌خمینی در آن سال‌ها (۱۳۵۲ ش سال چاپ گنجینه دانشمندان) و عدم اشاره او به نام امام‌خمینی در زندگینامه برخی دیگر از شاگردان ایشان، می‌توان این اقدام او را طبیعی دانست؛ بنابراین می‌توان درباره حضور او در درس امام‌خمینی به قطع سخن گفت و او را از شاگردان درس امام‌خمینی دانست، ولی نمی‌توان به‌طور دقیق درباره سال‌های حضور او در درس یا درس‌های امام‌خمینی سخن گفت. با توجه به بازگشت او به گلپایگان در ۱۳۳۸ ش، می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس ایشان شرکت می‌کرده است.

قاضی زاهدی در سال ۱۳۳۸ ش پس از بازگشت به گلپایگان (با درخواست جمعی از مردم آن شهر)، به تبلیغ دین در آن شهر پرداخت. او در تابستان ۱۳۴۲ ش، همراه ابوالقاسم محمدی با تعدادی از روحانیان سراسر کشور به تهران رفت و در تحصن آنان در اعتراض به دستگیری امام‌خمینی شرکت کرد (سیر مبارزات یاران...، ج ۲، ۷-۸). او سپس به تبلیغ و تدریس به‌ویژه تدریس قرآن در گلپایگان ادامه داد و سه بار به‌طور کامل قرآن را تفسیر نمود (گلی زواره، ۶۲؛ «درگذشتگان...»، ۱۱۸). برخی از تألیفات او عبارت است از: ۱- زبدة التفاسیر در شش جلد. ۲- تفسیر سوره لقمان و سجده. ۳ـ قصص یا داستان‌های شگفت‌انگیز قرآن مجید. ۴ـ زندگی چهارده معصوم یا تتمه القصص در شش جلد. ۵- چهل حدیث (همراه با تفسیر سوره لقمان و سجده منتشر شده است). ۶ـ راهنمای متوسلین و متشفعین. ۷ـ مجموعه دلفریب یا ریاض (کشکول). ۸ـ شرح لغات بدیعی.۹ ـ دیوان اشعار فارسی به نام (بدر و هلال) در سه جلد. ۱۰- تقریرات درس فقه آیت‌الله بروجردی. ۱۱- تقریرات درس اصول آیت‌الله بروجردی. ۱۲- تلخیص الکلام فی التفسیر سوره الانعام. ۱۴- ارجوزه یا جنگ زاهد. ۱۵- هزار مسئله در علوم ریاضی. ۱۶- الهدایه الی تواریخ الهداه الساده (منظوم و به عربی). ۱۷- تفسیر سوره مائده. ۱۸- تفسیر سوره اعراف. ۱۹- چند رساله در علوم غریبه. ۲۰- اهل‌بیت و آیات الاحکام. ۲۱- صیغ العقود. ۲۲- شرح لغات (محسنی گلپایگانی، ۳۵-۳۶؛ «درگذشتگان...»، ۱۱۸؛ گلی زواره، ۶۹-۷۱؛ جواهرکلام، ج ۲، ۱۱۷۳).

علی قاضی زاهدی سرانجام در ۸ آذر ۱۳۷۵ در گلپایگان از دنیا رفت و پیکرش پس از انتقال به قم و اقامه نماز توسط آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی، در قبرستان شیخان قم به خاک سپرده شد («درگذشتگان...»، ۱۱۸؛ احمدیان، ۲۲۵).

منابع: احمدیان، مینا (۱۳۸۳)، شیخان قم: شرح‌حال بزرگان مدفون در شیخان کبیر (گلزار شیخان)، قم، دلیل ما؛ انصاریان خوانساری، محمدتقی (۱۳۹۵)، مرزبان ایمان و یقین، آیت‌الله‌العظمی حاج سیدمحمدتقی خوانساری، قم، انصاریان؛ جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، ج ۲، قم، انصاریان؛ «درگذشتگان: آیت‌الله قاضی زاهدی» (۱۳۷۵)، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۴۱، آذر ـ دی؛ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد (۱۳۹۳)، ج ۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ گلی زواره، غلامرضا (۱۳۸۶)، «شیخ علی قاضی زاهدی، دانشور پرتلاش»، ستارگان حرم، ج ۲۴، قم، زائر؛ محسنی گلپایگانی، علی (۱۳۸۴)، «سیری در زبده التفاسیر و مفسر آن»، فصلنامه بینات، سال دوازدهم، شماره ۴۶، تابستان.