عبدالحمید شریبانی: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی « منابع: * اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. * الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج۲، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم. * انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۴)، «درگذشتگان، آیت‌الله...» ایجاد کرد) |
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | |||
| عنوان = | |||
| تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| اندازه تصویر = | |||
| سرشناسی = عالم دینی، فقیه و اصولی | |||
| نام کامل = عبدالحمید شربیانی | |||
| لقب = | |||
| نسب = | |||
| تاریخ تولد = ۱۳۰۶ش | |||
| زادگاه = تبریز، ایران | |||
| تاریخ وفات = ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ | |||
| شهر وفات = مشهد، ایران | |||
| تاریخ شهادت = | |||
| محل شهادت = | |||
| محل دفن = رواق دارالعباده حرم مطهر رضوی، مشهد | |||
| خویشاوندان سرشناس = شیخ محسن شربیانی (پدر)، شیخ محمد شربیانی (پدربزرگ) | |||
| استادان = امام‌خمینی، علامه طباطبایی، آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمری، آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی | |||
| شاگردان = | |||
| محل تحصیل = حوزه علمیه قم، حوزه علمیه مشهد | |||
| اجازه روایت از = | |||
| اجازه اجتهاد از = | |||
| اجازه روایت به = | |||
| اجازه اجتهاد به = | |||
| تالیفات = رساله عملیه، العنایه الی مطالب الکفایه، ارشاد المطالب لمحتویات المکاسب، تعلیقات علی منظومه المحقق سبزواری، رساله النظر فی الجبر و القدر، رساله الامضاء فی القدر و القضاء، تفسیر العرفان لکنوز القرآن، مقدمه التفسیر، حواشی العروه الوثقی، حرکت و تحول در ماده، نقش زمان و مکان در اجتهاد، رساله‌ای پیرامون ولایت‌فقیه در زمان غیبت، رساله جوابیه علماء پاکستان، شرح شرایع الاسلام، رساله در وضع و مشتق، ارشاد الطالب لمحتویات المکاسب | |||
| سایر = | |||
| سیاسی = فعال سیاسی در مبارزات علیه رژیم پهلوی، حضور در تظاهرات‌های سیاسی، حمایت از امام‌خمینی | |||
| اجتماعی = | |||
| امضا = | |||
| وبگاه رسمی = | |||
}} | |||
این جعبه اطلاعات شامل اطلاعاتی چون تاریخ تولد و وفات، شاگردان و استادان، تالیفات و فعالیت‌های سیاسی است. برخی از فیلدها که به نظر می‌رسد در اینجا اطلاعاتی برای آن‌ها وجود نداشته باشد، خالی گذاشته شده‌اند. اگر اطلاعات بیشتری موجود باشد یا نیاز به تکمیل فیلدهای دیگری دارید، می‌توان آن‌ها را اضافه کرد. | |||
شربیانی، عبدالحمید؛ از شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی. او در سال ۱۳۰۶ ش در تبریز متولد شد. پدرش شیخ محسن شربیانی از علمای برجسته آذربایجان و پدربزرگش شیخ محمد شـربیانی معروف به «فاضل شربیانی» از مراجع تقلید و از شاگردان شیخ مرتضی انصاری بود که بعد از وفات میرزای شیرازی، مرجعیت تقلید شیعیان را بر عهده داشت <ref>شریف‌رازی، ج۷، ص۲۶۲؛ علیزاده، ص۲۵۹-۲۶۱</ref>. عبدالحمید پس از گذراندن دوره ابتدایی و متوسطه در تبریز، از سال ۱۳۲۰ ش به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در زادگاهش و نزد عالمان آن منطقه فراگرفت. در سال ۱۳۲۲ ش به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر، شرح لمعه و قوانین را نزد شیخ موسی عباسی زنجانی خواند <ref>انصاری، ص۱۲۶</ref>. رسایل و مکاسب و کفایه را پیش آیات سیدحسین قاضی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی فراگرفت. آنگاه از درس مکاسب و کفایه آیت‌الله سیداحمد موسوی خوانساری بهره‌مند شد. سپس در درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد حجت کوه‌کمری و سیدحسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد <ref>الوانساز خویی، ج۲، ص۱۷۱</ref>. وی همراه با جمع معدودی از طلاب علوم حوزوی چون مرتضی مطهری، جعفر سبحانی و... در درس خارج کفایه امام‌خمینی حضور یافت <ref>سلسله موی دوست، ص۲۱۸</ref>. با توجه به سال‌های حضور او در قم (از ۱۳۲۰ ش) می‌توان احتمال داد که از نخستین شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی بوده است. مدتی هم از درس خارج فقه آیت‌الله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی بهره برد. پس از آن به محضر علامه طباطبایی رسید<ref>انصاری، ص۱۲۶</ref> و از درس‌های فلسفه، عرفان، ریاضیات و علوم قرآنی ایشان بهره برد <ref>نوروزی، ص۱۲</ref>. او همراه با مرتضی مطهری، حسینعلی منتظری، حسن حسن‌زاده آملی، عبدالله جوادی آملی و جمعی دیگر <ref>یادنامه مفسر کبیر...، ص۷۶</ref> در جلسات خصوصی علامه طباطبایی شرکت می‌کرد و یکی از محصولات این جلسات کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم انتقادی بود <ref>بابایی، ص۸</ref>. هم‌زمان با تحصیل، به تدریس فقه و اصول و همچنین فلسفه و کلام در حوزه علمیه قم پرداخت. | |||
منابع | شربیانی در سال ۱۳۴۱ ش به پیشنهاد جمعی از فضلا و علما، به زادگاهش بازگشت و به اقامه نماز جماعت در مسجد حاج میرزا یوسف در بازار تبریز پرداخت <ref>الوانساز خویی، ج۲، ص۱۷۱-۱۷۲؛ شریف‌رازی، ج۳، ص۳۱۹</ref>. او در تظاهرات مردم تبریز در عاشورای ۱۳۴۲ ش شرکت داشت <ref>خاطرات ۱۵ خرداد...، دفتر سوم، ص۳۷</ref> و پس از دستگیری امام‌خمینی و آیات سیدحسن قمی و شیخ بهاءالدین محلاتی در ۱۵ خرداد آن سال، همراه با روحانیان برجسته آذربایجان با ارسال تلگرافی به آنان، اقدام حکومت پهلوی را تقبیح و بر آزادی آنان تأکید کرد <ref>دوانی، ج۴، ص۴۳۷-۴۳۸</ref>. در ۲ مهر ۱۳۴۲ ش نیز همراه با روحانیان برجسته و مبارز آذربایجان و تبریز، اعلامیه‌ای علیه حکومت پهلوی صادر کرد و سیاست‌های دولت را در حوزه‌های مختلف مورد انتقاد قرار داد <ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۰ ـ ۱۰۳</ref>. او پس از ورود امام‌خمینی به نجف اشرف با ارسال تلگرافی، حضور ایشان را در جوار حرم علوی تبریک گفت <ref>یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۴، ص۱۹۷</ref>. | ||
عبدالحمید شربیانی پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی تبلیغی خود در تبریز ادامه داد. در اربعین شهدای قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم، همراه با روحانیان شاخص تبریز، با صدور اعلامیه‌ای مردم را به شرکت در مجلس بزرگداشت شهدای قم دعوت کرد. پس از سرکوبی قیام مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶، همراه با روحانیان مبارز تبریز با ارسال نامه‌ای به هیئت بازرسی اعزامی از تهران، اقدام حکومت پهلوی را در سرکوب تظاهرات مردم محکوم کرد <ref>دوانی، ج۷، ص۷۶-۷۷؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۴۶ ـ ۲۴۷</ref>. وی پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به بیوت مراجع عظام تقلید در اردیبهشت ۱۳۵۷ ش، همراه با روحانیت مبارز تبریز با ارسال نامه‌ای به آیت‌الله شریعتمداری، آن اقدام را محکوم نمود <ref>همان، ص۲۸۴ ـ ۲۸۵</ref>. سپس با ارسال نامه‌ای به آیت‌الله شریعتمداری، با اشاره به اعتصاب بازاریان تبریز، بر تداوم اعتصاب مردم تبریز در اعتراض به هتک حرمت مراجع تأکید کرد <ref>دوانی، ج۷، ص۱۲۹ ـ ۱۳۰</ref>. در تابستان ۱۳۵۷ و در پی تحریم جشن نیمه شعبان توسط امام‌خمینی، در عملی کردن این دستور در تبریز نقش داشت <ref>خاطرات آیت‌الله سید...، ص۴۱۹</ref> و در پی اعتصاب کارکنان صنعت نفت، همراه با روحانیان برجسته تبریز، حمایت خود را از آن اقدام اعلام کرد <ref>نیکبخت و اسمعیل‌زاده، ص۳۱۸</ref>. شربیانی که یکی از روحانیان طراز اول تبریز بود <ref>سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۱۴، ص۱۳۶</ref>، در تظاهرات ۱۰ آبان ۱۳۵۷ مردم تبریز نقش داشت و آن تظاهرات از منزل او و سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی شروع شد <ref>همان، ص۱۵۵</ref>. وی پس از انتخاب شاپور بختیار به نخست‌وزیری، طی اطلاعیه‌ای خطاب به بختیار، نسبت به اتخاذ هر گونه تصمیمی علیه امام‌خمینی هشدار داد <ref>«هشدار آیت‌الله...»، ص۲</ref>. | |||
شربیانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های دینی در تبریز ادامه داد و در سال ۱۳۶۱ ش به قم رفت و چهار سال به فعالیت‌های مذهبی در آن شهر پرداخت. از سال ۱۳۶۵ ش در شهر مشهد مقیم شد و به اقامه نماز جماعت در ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد در حرم مطهر رضوی پرداخت <ref>الوانساز خویی، ج۲، ص۱۷۲</ref>. هم‌زمان در حوزه علمیه مشهد به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. وی رساله عملیه خود را نیز منتشر کرد و محل رجوع و تقلید جمعی از متدینان شد <ref>انصاری، ص۱۲۶</ref>. تألیفات او عبارت است از: ۱- رساله عملیه. ۲- العنایه الی مطالب الکفایه. ۳- ارشاد المطالب لمحتویات المکاسب. ۴- تعلیقات علی منظومه المحقق سبزواری. ۵- رساله النظر فی الجبر و القدر. ۶- رساله الامضاء فی القدر و القضاء. ۷- تفسیر العرفان لکنوز القرآن. ۸- مقدمه التفسیر. ۹- حواشی العروه الوثقی. ۱۰- حرکت و تحول در ماده (حرکت جوهریه). ۱۱- نقش زمان و مکان در اجتهاد. ۱۲- رساله‌ای پیرامون ولایت‌فقیه در زمان غیبت. ۱۳- رساله جوابیه علماء پاکستان. ۱۴- شرح شرایع الاسلام. ۱۵- رساله در وضع و مشتق. ۱۶- ارشاد الطالب لمحتویات المکاسب <ref>الوانساز خویی، ج۲، ص۱۷۲؛ انصاری، ص۱۲۶.</ref> وی کتابخانه شخصی خود را وقف آستان قدس رضوی کرد.<ref>نوروزی، ص۱۲.</ref> | |||
عبدالحمید شربیانی در اواخر حیات به دلیل بیماری خانه‌نشین شد تا اینکه در ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ در مشهد درگذشت و در رواق دارالعباده حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد <ref>همان.</ref> | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
==منابع== | |||
{{منابع}} | |||
* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | * اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | ||
* الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج۲، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم. | * الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج۲، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم. | ||
* انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۴)، «درگذشتگان، آیت‌الله شرابیانی»، | * انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۴)، «درگذشتگان، آیت‌الله شرابیانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال ۲۶، شماره ۴، مهر و آبان. | ||
* بابایی، رضا (۱۳۹۴)، «عالم پارسا، درنگی در زندگی و | * بابایی، رضا (۱۳۹۴)، «عالم پارسا، درنگی در زندگی و اندیشه آیت‌الله ابراهیم امینی از میلاد تا اجتهاد»، ویژه‌نامه دین‌پژوهان، خرداد. | ||
* | * حماسه ۲۹ بهمن تبریز (۱۳۷۸)، به‌کوشش علی شیرخانی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | ||
* خاطرات آیت‌الله | * خاطرات آیت‌الله سیدحسین موسوی تبریزی (۱۳۸۴)، دفتر اول، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج. | ||
* خاطرات قیام ۱۵ خرداد (۱۳۷۴)، تبریز، به‌کوشش علی باقری، ج۲، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری. | * خاطرات قیام ۱۵ خرداد (۱۳۷۴)، تبریز، به‌کوشش علی باقری، ج۲، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری. | ||
* خاطرات قیام ۱۵ خرداد (۱۳۷۵)، تبریز، ج۳، به‌کوشش علی باقری، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری. | * خاطرات قیام ۱۵ خرداد (۱۳۷۵)، تبریز، ج۳، به‌کوشش علی باقری، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری. | ||
| خط ۱۵: | خط ۵۸: | ||
* شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۳، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه. | * شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۳، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه. | ||
* شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۷، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه. | * شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۷، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه. | ||
* سلسله موی دوست، خاطرات دوران تدریس | * سلسله موی دوست، خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی (س) به نقل از شاگردان، دوستان و منسوبین (۱۳۸۳)، به‌کوشش مجتبی فراهانی، با مقدمه عباسعلی عمید زنجانی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س). | ||
* علیزاده، عمران (۱۳۸۰)، شرح‌حالی از نامداران تاریخ، ج۲، تبریز، مؤلف. | * علیزاده، عمران (۱۳۸۰)، شرح‌حالی از نامداران تاریخ، ج۲، تبریز، مؤلف. | ||
* «هشدار آیت‌الله شربیانی به | * «هشدار آیت‌الله شربیانی به بختیار» (۱۳۵۷)، نشریه مهد آزادی، ۲۱/۱۱/۱۳۵۷. | ||
* نوروزی، علیرضا (۱۳۹۴)، «آیت‌الله شربیانی، فقیه برجسته آذربایجان و خراسان»، | * نوروزی، علیرضا (۱۳۹۴)، «آیت‌الله شربیانی، فقیه برجسته آذربایجان و خراسان»، روزنامه جمهوری اسلامی، شماره ۱۰۴۱۴، ۴ مهر. | ||
* نیکبخت، رحیم و صمد اسمعیل‌زاده (۱۳۸۰)، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | * نیکبخت، رحیم و صمد اسمعیل‌زاده (۱۳۸۰)، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. | ||
* یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی (۱۳۶۱)، قم، شفق. | * یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی (۱۳۶۱)، قم، شفق. | ||
* یاران امام به روایت اسناد ساواک، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسن انزابی (۱۳۹۳)، ج۵۴، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | * یاران امام به روایت اسناد ساواک، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسن انزابی (۱۳۹۳)، ج۵۴، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. | ||
* سیر مبارزات یاران | * سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۱۴، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی. | ||
{{پایان}} | |||
نسخهٔ ۸ آذر ۱۴۰۳، ساعت ۱۹:۴۶
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالحمید شربیانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۶ش |
| زادگاه | تبریز، ایران |
| تاریخ وفات | ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ |
| محل دفن | رواق دارالعباده حرم مطهر رضوی، مشهد |
| شهر وفات | مشهد، ایران |
| خویشاوندان سرشناس | شیخ محسن شربیانی (پدر)، شیخ محمد شربیانی (پدربزرگ) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، علامه طباطبایی، آیت‌الله سیدمحمد حجت کوه‌کمری، آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم، حوزه علمیه مشهد |
| تألیفات | رساله عملیه، العنایه الی مطالب الکفایه، ارشاد المطالب لمحتویات المکاسب، تعلیقات علی منظومه المحقق سبزواری، رساله النظر فی الجبر و القدر، رساله الامضاء فی القدر و القضاء، تفسیر العرفان لکنوز القرآن، مقدمه التفسیر، حواشی العروه الوثقی، حرکت و تحول در ماده، نقش زمان و مکان در اجتهاد، رساله‌ای پیرامون ولایت‌فقیه در زمان غیبت، رساله جوابیه علماء پاکستان، شرح شرایع الاسلام، رساله در وضع و مشتق، ارشاد الطالب لمحتویات المکاسب |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | فعال سیاسی در مبارزات علیه رژیم پهلوی، حضور در تظاهرات‌های سیاسی، حمایت از امام‌خمینی |
این جعبه اطلاعات شامل اطلاعاتی چون تاریخ تولد و وفات، شاگردان و استادان، تالیفات و فعالیت‌های سیاسی است. برخی از فیلدها که به نظر می‌رسد در اینجا اطلاعاتی برای آن‌ها وجود نداشته باشد، خالی گذاشته شده‌اند. اگر اطلاعات بیشتری موجود باشد یا نیاز به تکمیل فیلدهای دیگری دارید، می‌توان آن‌ها را اضافه کرد.
شربیانی، عبدالحمید؛ از شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی. او در سال ۱۳۰۶ ش در تبریز متولد شد. پدرش شیخ محسن شربیانی از علمای برجسته آذربایجان و پدربزرگش شیخ محمد شـربیانی معروف به «فاضل شربیانی» از مراجع تقلید و از شاگردان شیخ مرتضی انصاری بود که بعد از وفات میرزای شیرازی، مرجعیت تقلید شیعیان را بر عهده داشت [۱]. عبدالحمید پس از گذراندن دوره ابتدایی و متوسطه در تبریز، از سال ۱۳۲۰ ش به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در زادگاهش و نزد عالمان آن منطقه فراگرفت. در سال ۱۳۲۲ ش به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر، شرح لمعه و قوانین را نزد شیخ موسی عباسی زنجانی خواند [۲]. رسایل و مکاسب و کفایه را پیش آیات سیدحسین قاضی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی فراگرفت. آنگاه از درس مکاسب و کفایه آیت‌الله سیداحمد موسوی خوانساری بهره‌مند شد. سپس در درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد حجت کوه‌کمری و سیدحسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد [۳]. وی همراه با جمع معدودی از طلاب علوم حوزوی چون مرتضی مطهری، جعفر سبحانی و... در درس خارج کفایه امام‌خمینی حضور یافت [۴]. با توجه به سال‌های حضور او در قم (از ۱۳۲۰ ش) می‌توان احتمال داد که از نخستین شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی بوده است. مدتی هم از درس خارج فقه آیت‌الله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی بهره برد. پس از آن به محضر علامه طباطبایی رسید[۵] و از درس‌های فلسفه، عرفان، ریاضیات و علوم قرآنی ایشان بهره برد [۶]. او همراه با مرتضی مطهری، حسینعلی منتظری، حسن حسن‌زاده آملی، عبدالله جوادی آملی و جمعی دیگر [۷] در جلسات خصوصی علامه طباطبایی شرکت می‌کرد و یکی از محصولات این جلسات کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم انتقادی بود [۸]. هم‌زمان با تحصیل، به تدریس فقه و اصول و همچنین فلسفه و کلام در حوزه علمیه قم پرداخت.
شربیانی در سال ۱۳۴۱ ش به پیشنهاد جمعی از فضلا و علما، به زادگاهش بازگشت و به اقامه نماز جماعت در مسجد حاج میرزا یوسف در بازار تبریز پرداخت [۹]. او در تظاهرات مردم تبریز در عاشورای ۱۳۴۲ ش شرکت داشت [۱۰] و پس از دستگیری امام‌خمینی و آیات سیدحسن قمی و شیخ بهاءالدین محلاتی در ۱۵ خرداد آن سال، همراه با روحانیان برجسته آذربایجان با ارسال تلگرافی به آنان، اقدام حکومت پهلوی را تقبیح و بر آزادی آنان تأکید کرد [۱۱]. در ۲ مهر ۱۳۴۲ ش نیز همراه با روحانیان برجسته و مبارز آذربایجان و تبریز، اعلامیه‌ای علیه حکومت پهلوی صادر کرد و سیاست‌های دولت را در حوزه‌های مختلف مورد انتقاد قرار داد [۱۲]. او پس از ورود امام‌خمینی به نجف اشرف با ارسال تلگرافی، حضور ایشان را در جوار حرم علوی تبریک گفت [۱۳].
عبدالحمید شربیانی پس از آن نیز به فعالیت‌های سیاسی تبلیغی خود در تبریز ادامه داد. در اربعین شهدای قیام ۱۹ دی ۱۳۵۶ قم، همراه با روحانیان شاخص تبریز، با صدور اعلامیه‌ای مردم را به شرکت در مجلس بزرگداشت شهدای قم دعوت کرد. پس از سرکوبی قیام مردم تبریز در ۲۹ بهمن ۱۳۵۶، همراه با روحانیان مبارز تبریز با ارسال نامه‌ای به هیئت بازرسی اعزامی از تهران، اقدام حکومت پهلوی را در سرکوب تظاهرات مردم محکوم کرد [۱۴]. وی پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به بیوت مراجع عظام تقلید در اردیبهشت ۱۳۵۷ ش، همراه با روحانیت مبارز تبریز با ارسال نامه‌ای به آیت‌الله شریعتمداری، آن اقدام را محکوم نمود [۱۵]. سپس با ارسال نامه‌ای به آیت‌الله شریعتمداری، با اشاره به اعتصاب بازاریان تبریز، بر تداوم اعتصاب مردم تبریز در اعتراض به هتک حرمت مراجع تأکید کرد [۱۶]. در تابستان ۱۳۵۷ و در پی تحریم جشن نیمه شعبان توسط امام‌خمینی، در عملی کردن این دستور در تبریز نقش داشت [۱۷] و در پی اعتصاب کارکنان صنعت نفت، همراه با روحانیان برجسته تبریز، حمایت خود را از آن اقدام اعلام کرد [۱۸]. شربیانی که یکی از روحانیان طراز اول تبریز بود [۱۹]، در تظاهرات ۱۰ آبان ۱۳۵۷ مردم تبریز نقش داشت و آن تظاهرات از منزل او و سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی شروع شد [۲۰]. وی پس از انتخاب شاپور بختیار به نخست‌وزیری، طی اطلاعیه‌ای خطاب به بختیار، نسبت به اتخاذ هر گونه تصمیمی علیه امام‌خمینی هشدار داد [۲۱].
شربیانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های دینی در تبریز ادامه داد و در سال ۱۳۶۱ ش به قم رفت و چهار سال به فعالیت‌های مذهبی در آن شهر پرداخت. از سال ۱۳۶۵ ش در شهر مشهد مقیم شد و به اقامه نماز جماعت در ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد در حرم مطهر رضوی پرداخت [۲۲]. هم‌زمان در حوزه علمیه مشهد به تدریس خارج فقه و اصول پرداخت. وی رساله عملیه خود را نیز منتشر کرد و محل رجوع و تقلید جمعی از متدینان شد [۲۳]. تألیفات او عبارت است از: ۱- رساله عملیه. ۲- العنایه الی مطالب الکفایه. ۳- ارشاد المطالب لمحتویات المکاسب. ۴- تعلیقات علی منظومه المحقق سبزواری. ۵- رساله النظر فی الجبر و القدر. ۶- رساله الامضاء فی القدر و القضاء. ۷- تفسیر العرفان لکنوز القرآن. ۸- مقدمه التفسیر. ۹- حواشی العروه الوثقی. ۱۰- حرکت و تحول در ماده (حرکت جوهریه). ۱۱- نقش زمان و مکان در اجتهاد. ۱۲- رساله‌ای پیرامون ولایت‌فقیه در زمان غیبت. ۱۳- رساله جوابیه علماء پاکستان. ۱۴- شرح شرایع الاسلام. ۱۵- رساله در وضع و مشتق. ۱۶- ارشاد الطالب لمحتویات المکاسب [۲۴] وی کتابخانه شخصی خود را وقف آستان قدس رضوی کرد.[۲۵]
عبدالحمید شربیانی در اواخر حیات به دلیل بیماری خانه‌نشین شد تا اینکه در ۳۱ شهریور ۱۳۹۴ در مشهد درگذشت و در رواق دارالعباده حرم مطهر رضوی به خاک سپرده شد [۲۶]
پانویس
- ↑ شریف‌رازی، ج۷، ص۲۶۲؛ علیزاده، ص۲۵۹-۲۶۱
- ↑ انصاری، ص۱۲۶
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۱۷۱
- ↑ سلسله موی دوست، ص۲۱۸
- ↑ انصاری، ص۱۲۶
- ↑ نوروزی، ص۱۲
- ↑ یادنامه مفسر کبیر...، ص۷۶
- ↑ بابایی، ص۸
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۱۷۱-۱۷۲؛ شریف‌رازی، ج۳، ص۳۱۹
- ↑ خاطرات ۱۵ خرداد...، دفتر سوم، ص۳۷
- ↑ دوانی، ج۴، ص۴۳۷-۴۳۸
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۰ ـ ۱۰۳
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۵۴، ص۱۹۷
- ↑ دوانی، ج۷، ص۷۶-۷۷؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۴۶ ـ ۲۴۷
- ↑ همان، ص۲۸۴ ـ ۲۸۵
- ↑ دوانی، ج۷، ص۱۲۹ ـ ۱۳۰
- ↑ خاطرات آیت‌الله سید...، ص۴۱۹
- ↑ نیکبخت و اسمعیل‌زاده، ص۳۱۸
- ↑ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۱۴، ص۱۳۶
- ↑ همان، ص۱۵۵
- ↑ «هشدار آیت‌الله...»، ص۲
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۱۷۲
- ↑ انصاری، ص۱۲۶
- ↑ الوانساز خویی، ج۲، ص۱۷۲؛ انصاری، ص۱۲۶.
- ↑ نوروزی، ص۱۲.
- ↑ همان.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- الوانساز خویی، جعفر (۱۳۹۴)، گلشن ابرار آذربایجان، به کوشش عبدالصمد جودتی استیار، ج۲، تهران، پژوهشکده باقرالعلوم.
- انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۴)، «درگذشتگان، آیت‌الله شرابیانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال ۲۶، شماره ۴، مهر و آبان.
- بابایی، رضا (۱۳۹۴)، «عالم پارسا، درنگی در زندگی و اندیشه آیت‌الله ابراهیم امینی از میلاد تا اجتهاد»، ویژه‌نامه دین‌پژوهان، خرداد.
- حماسه ۲۹ بهمن تبریز (۱۳۷۸)، به‌کوشش علی شیرخانی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- خاطرات آیت‌الله سیدحسین موسوی تبریزی (۱۳۸۴)، دفتر اول، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)، مؤسسه چاپ و نشر عروج.
- خاطرات قیام ۱۵ خرداد (۱۳۷۴)، تبریز، به‌کوشش علی باقری، ج۲، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری.
- خاطرات قیام ۱۵ خرداد (۱۳۷۵)، تبریز، ج۳، به‌کوشش علی باقری، تهران، دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۶، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۶، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۴، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۳، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
- شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۷، تهران، انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
- سلسله موی دوست، خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی (س) به نقل از شاگردان، دوستان و منسوبین (۱۳۸۳)، به‌کوشش مجتبی فراهانی، با مقدمه عباسعلی عمید زنجانی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س).
- علیزاده، عمران (۱۳۸۰)، شرح‌حالی از نامداران تاریخ، ج۲، تبریز، مؤلف.
- «هشدار آیت‌الله شربیانی به بختیار» (۱۳۵۷)، نشریه مهد آزادی، ۲۱/۱۱/۱۳۵۷.
- نوروزی، علیرضا (۱۳۹۴)، «آیت‌الله شربیانی، فقیه برجسته آذربایجان و خراسان»، روزنامه جمهوری اسلامی، شماره ۱۰۴۱۴، ۴ مهر.
- نیکبخت، رحیم و صمد اسمعیل‌زاده (۱۳۸۰)، زندگی و مبارزات شهید آیت‌الله قاضی طباطبایی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- یادنامه مفسر کبیر استاد علامه طباطبایی (۱۳۶۱)، قم، شفق.
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسن انزابی (۱۳۹۳)، ج۵۴، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۱۴، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.