حسنعلی کرباسی

کرباسی، حسنعلی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. حسنعلی کرباسی در سال ۱۳۰۶ ش در نجف‌آباد اصفهان به دنیا آمد (صفری، ۳۱۴). پدرش حاج علی کرباسی از افراد خیر و نیکوکار نجف‌آباد شمرده می‌شد و ازجمله کارهای خیرش، ساختن پل روی نهرها برای استفاده عموم مردم و همکاری در ساختن مساجد و... بود و او دوران کودکی و نوجوانی را در کنار پدرش علی کرباسی و برادر بزرگ‌ترش سبزعلی کرباسی به کشاورزی مشغول بود و در کارهای خیریه پدرش، با او همکاری داشت (الگوی اخلاص و تلاش: حاج شیخ حسنعلی کرباسی، ۶-۷؛ جامعه علمیه امیرالمؤمنین: http://www.jea.ir). کرباسی پس از آن، در سی‌سالگی با شیخ احمد حججی، از عالمان برجسته نجف‌آباد آشنا شد و با تشویق او به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و به همین منظور راهی اصفهان شد و بخشی از مقدمات را در آنجا و نزد استادان آن حوزه آموخت. به نظر می‌رسد حضور او در اصفهان کوتاه بوده است، چراکه در سال ۱۳۳۶ ش، درحالی‌که سی سال داشت، راهی قم شد (الگوی اخلاص و تلاش: حاج شیخ حسنعلی کرباسی، ۶-۷؛ صفری، ۳۱۴) و تحصیلات حوزوی را در حوزه قم پی گرفت. درباره استادان او در دوره مقدمات یا سطح اطلاعاتی در دست نیست و در زندگینامه درج‌شده او در سایت مدرسه امیرالمؤمنین (ع) که زیر نظر فرزندش اداره می‌شود، اطلاعاتی دراین‌باره ارائه نشده است. وی پس از مدتی حضور در قم، به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمد محقق داماد، شیخ مرتضی حائری یزدی و امام خمینی شرکت کرد (الگوی اخلاص و تلاش: حاج شیخ حسنعلی کرباسی، ۶-۷؛ جامعه علمیه امیرالمؤمنین: http://www.jea.ir). درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم، می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ و آغازین دهه ۱۳۴۰ ش و پیش از تبعید امام خمینی به خارج از کشور، در درس‌های ایشان در مساجد سلماسی و سپس اعظم قم شرکت می‌کرده است. کرباسی از نخستین سال‌های طلبگی، برای تبلیغ دین به منطقه کشکوئیه در رفسنجان می‌رفت. یکی از اقدامات او در آن منطقه، تشویق جمعی از جوانان به تحصیل در حوزه بود و با تشویق‌های او، بالغ بر هفتاد نفر از جوانان آن منطقه به تحصیل دروس حوزوی روی آوردند. وی به امر تحصیل آنان هم رسیدگی می‌کرد و ازجمله در قم، روند تحصیل آنان را زیر نظر داشت. او همچنین پاره‌ای اقدامات عمرانی در آن منطقه انجام داد؛ ازجمله در ساخت راه‌های مواصلاتی بین روستاهای منطقه فعال بود. همچنین در روستاهای فاقد مسجد، مساجدی را بنیان نهاد و برخی از مساجد مهم منطقه کشکوئیه، یادگار حسنعلی کرباسی است. کرباسی علاوه بر اقدامات عمرانی، در برگزاری مراسم و مجالس مذهبی هم کوشا بود؛ به‌گونه‌ای که یکی از پژوهشگران از اقدامات او با عنوان زمینه‌سازی برای یک انقلاب مردمی مذهبی یاد می‌کند (صفری، ۳۱۴-۳۱۵). او پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، در منطقه کشکوئیه رفسنجان و سایر مناطق، امام خمینی را به‌عنوان مرجع تقلید مسلم معرفی و وجوهات شرعی را برای ایشان ارسال می‌کرد. وی با دعوت از روحانیان مبارز به منطقه، زمینه معرفی امام خمینی را به‌عنوان مرجع تقلید مسلم فراهم می‌کرد؛ به‌طوری‌که در منطقه کشکوئیه، اغلب مؤمنان به تقلید از امام خمینی روی آوردند (همان، ۳۱۶). کرباسی از سال ۱۳۵۴ ش در تهران مقیم شد و مسجد الرسول (ص) را در میدان رسالت نارمک بنیان نهاد. این مسجد در سال‌های ۱۳۵۷ - ۱۳۵۶ ش به یکی از مراکز انقلاب اسلامی در شرق تهران تبدیل شد و خدمات ارزشمندی در پیشروی و پیروزی انقلاب اسلامی داشت. او همچنین در سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ در کنار فعالیت‌های مذهبی در تهران، همراه با روحانیان مبارز تهران، به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت. کرباسی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به قم مراجعت کرد، اما چندی نگذشته بود که با درخواست جمعی از علما و توصیه برخی از مراجع تقلید، به تهران بازگشت (الگوی اخلاص و تلاش: حاج شیخ حسنعلی کرباسی، ۶-۷؛ جامعه علمیه امیرالمؤمنین: http://www.jea.ir) و خانه مسکونی خود را فروخت و صرف تأسیس مدرسه علمیه امیرالمؤمنین (ع) در شهرری کرد (صفری، ۳۱۴-۳۱۵) که امروز به نام جامعه علمیه امیرالمؤمنین (ع)، از حوزه‌های علمیه فعال در شهرری است. او که مسئولیت آن مدرسه را بر عهده داشت، ساختمان این حوزه را بنا نهاد و تعداد طلاب آن را از حدود سی نفر نامنظم و بدون برنامه، به حدود ۳۰۰ نفر طلبه منظم و جدی ارتقا داد و تا پایان عمر، به اداره آن همت گماشت. حسنعلی کرباسی در ۲۳ اسفند ۱۳۷۸ در شهرری درگذشت و پیکرش پس از تشییع، در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به خاک سپرده شد (جامعه علمیه امیرالمؤمنین: http://www.jea.ir). منابع: الگوی اخلاص و تلاش: حاج شیخ حسنعلی کرباسی (۱۳۷۹)، تدوین: جامعه علمیه امیرالمؤمنین (ع)، تهران، جامعه علمیه امیرالمؤمنین (ع)؛ صفری، حسین (۱۳۸۸)، انقلاب اسلامی در رفسنجان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ جامعه علمیه امیرالمؤمنین: http://www.jea.ir/tabid/126/Default.aspx.