احمدعلی طاهری قمی

طاهری قمی، احمدعلی؛ از شاگردان درس فلسفه امام خمینی. احمدعلی طاهری در سال ۱۳۰۴ ش در شهر قم به دنیا آمد (کاظمینی، ج ۱، ۵۵۸). پدرش آخوند ملا محمد طاهر اشعری قمی از عالمان بنام قم بود و پس از تأسیس حوزه علمیه قم، به همکاری با آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی پرداخت. جد مادری‌اش سید مهدی تفرشی هم از عالمان دینی به شمار می‌رفت (طاهری قمی، ۲۵۰-۲۵۱؛ کاظمینی، ج ۱، ۵۸). احمدعلی طاهری، خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه سید هاشم میرشجاعی در قم آموخت. آنگاه وارد مدرسه رشدیه شد و زیر نظر میرزا حسن رشدیه، دوران ابتدایی را گذراند. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و ادبیات و مقدمات را در حوزه علمیه قم و نزد آقایان شیخ ابوالقاسم نحوی، میرزا جعفر صبوری قمی، سید افضل جندقی، شیخ کاظم ملک افضلی، سید صدر تنکابنی، سید محمدعلی موسوی تنکابنی، میرزا محمود علمی اراکی و سید احمد خرم‌آبادی گذراند. آنگاه در درس سطح آقایان میرزا محمدعلی ادیب طهرانی، شیخ نعمت‌الله قزوینی، میرزا علی‌اصغر اشعری، آقا شهاب همدانی، شیخ محمدعلی حائری کرمانی، شیخ یوسف شاهرودی، سید حسن اصفهانی، سید محمد صدرالعلما، سید محمدصادق شریعتمداری و آیات میرزا محمدعلی شاه‌آبادی، سید احمد حسینی خوانساری، امام خمینی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد (طاهری قمی، ۲۵۱-۱۵۳؛ شریف رازی، ج ۶، ۳۴۹-۳۵۰). درباره سال‌های حضور او در درس سطح امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی قطعاً اگر از شاگردان دوره سطح امام خمینی بوده، پیش از سال ۱۳۲۴ ش و اشتغال امام خمینی به تدریس دروس خارج فقه و اصول بوده است. همچنین درباره کتابی که طاهری قمی نزد امام خمینی خواند، گزارشی در دست نیست و وی در زندگینامه خودنوشت، صرفاً از امام خمینی به‌عنوان یکی از استادان دوره سطح خود نام برده است. نویسنده زندگینامه طاهری قمی در دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، از وی به‌عنوان یکی از شاگردان درس منظومه امام خمینی نام برده است (کاظمینی، ج ۱، ۵۵۹) و مراد از دوره سطح که طاهری قمی خود به آن اشاره کرده است، دروس فلسفی است. طاهری قمی پس از پایان دوره سطح، در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمدتقی موسوی خوانساری، سید محمد حجت کوه‌کمری، سید صدرالدین صدر و شیخ عباسعلی شاهرودی حضور یافت و برخی از درس‌های آنان را تقریر کرد (طاهری قمی، ۲۵۴). کاظمینی نام امام خمینی را در ردیف آیات بروجردی و شیخ عباسعلی شاهرودی ذکر کرده است و این گمان را به ذهن متبادر می‌کند که طاهری قمی احتمالاً در درس خارج فقه و اصول امام خمینی هم شرکت می‌کرده است، ولی با استناد به زندگینامه خودنوشت او در مثال‌های قرآن، می‌توان این احتمال را منتفی دانست. احمدعلی طاهری که از آیات سید محمدهادی حسینی میلانی و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی اجازه نقل حدیث و از آیات سید ابوالحسن اصفهانی، بروجردی، امام خمینی، گلپایگانی، سید عبدالهادی شیرازی و سید محمود حسینی شاهرودی اجازه تصدی امور حسبیه و شرعیه دریافت کرده بود، در کنار تحصیل در قم، به تدریس شرح لمعه و کفایه در مسجد بالاسر حرم حضرت معصومه (س) می‌پرداخت (کاظمینی، ج ۱، ۵۵۹). طاهری قمی که با سبط آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی (صبیه شیخ محمد تویسرکانی) ازدواج کرده بود، به دستور آیت‌الله بروجردی به بردسیر کرمان رفت و به فعالیت‌های مذهبی در آنجا پرداخت. درباره سال عزیمت او به بردسیر گزارش دقیقی در دست نیست، ولی شریف رازی از حضور بیست ساله او در آن شهر سخن گفته است (شریف رازی، ج ۶، ۳۵۰). شریف رازی کتاب خود را در سال ۱۳۵۲ انتشار داد، بنابراین با استناد به این گزارش، می‌توان گفت که از اوایل دهه ۱۳۳۰ ش، در بردسیر مقیم شده بود. وی در بردسیر، به تدریس دروسی چون لمعه و مکاسب می‌پرداخت (کاظمینی، ج ۱، ۵۵۹). همچنین در آنجا با فرقه‌های انحرافی چون بهاییت و علی اللهی مبارزه می‌کرد و در تأسیس مساجد و تکایا و حسینیه در آنجا نقش فعالی داشت. او در دوره پهلوی به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت و در سازمان‌دهی تظاهرات مردم علیه حکومت نقش داشت. به همین علت بارها به ساواک احضار شد (همان). طاهری قمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سوی امام خمینی به سمت امام جمعه بردسیر منصوب شد و تا سال ۱۳۸۲ ش که از سمت فوق به سبب کهولت سن بازنشسته شد، نماز جماعت را در آنجا اقامه می‌کرد («حجت‌الاسلام احمدعلی طاهری درگذشت»، isna.ir). همچنین در دوره جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، در ارسال کمک‌های مردمی به جبهه‌های جنگ فعال بود. از مهم‌ترین اقدامات او در بردسیر می‌توان به تأسیس مدارس فیضیه و امام خمینی برای برادران و مدرسه علمیه فاطمیه برای خواهران در بردسیر اشاره کرد (کاظمینی، ج ۱، ۵۵۹). یکی دیگر از اقدامات او در بردسیر، احداث بارگاه امامزاده سید محمد بود. وی تألیفاتی هم دارد که از آن جمله می‌توان به تقریرات درس‌های خارج فقه و اصول برخی از استادان و همچنین کتاب مثال‌های قرآن اشاره کرد. احمدعلی طاهری قمی در ۶ مهر ۱۳۹۶ درگذشت («حجت‌الاسلام احمدعلی طاهری درگذشت»، isna.ir). منابع: حجت‌الاسلام احمدعلی طاهری درگذشت»، isna.ir؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۶، تهران، اسلامیه؛ طاهری قمی، احمدعلی، مثال‌های قرآن؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج ۱، تهران، برگ رضوان.