confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
(←منابع: اصلاح نویسههای عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام) |
(←مفهومشناسی: اصلاح نویسههای عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام) |
||
خط ۲: | خط ۲: | ||
== مفهومشناسی == | == مفهومشناسی == | ||
خوف به معنای ترس و واهمه (جوهری، ۴/۱۳۵۹؛ ابنمنظور، ۹/۹۹) و در برابر رجا به معنای امید و آرزو (ابنمنظور، ۱۴/۳۰۹؛ زبیدی، ۱۹/۴۴۷) است. در اصطلاح اخلاق، خوف به معنای ترس از عقابی است که انسان به سبب ارتکاب محرمات، انتظار آن را دارد (خواجهنصیر، ۵۱؛ نراقی، احمد، ۱۷۰) و در اصطلاح عرفان، اضطراب ناشی از اطلاع بر اخبار و انذار رسولان الهی است (انصاری، منازل السائرین، ۵۰). رجا در اصطلاح اخلاق و عرفان به معنای امید به امری محبوب از ناحیه حقتعالی است (قشیری، ۲۵۹؛ نراقی، مهدی، ۱/۲۸۰؛ نراقی، احمد، ۲۰۲). امامخمینی نیز خوف را ترس از حقتعالی میداند که از تجلّی جلال و کبریای حق یا تفکّر در حساب و عذاب الهی یا نقصان فرد در انجام امر الهی ناشی میشود (حدیث جنود، ۱۳۷ ـ ۱۳۸) و رجا را امید به رحمت حق میداند که از ادراک رحمت مطلقه حق به دست میآید (همان، ۱۲۹). | |||
واژگانی چون خشیت، حزن با خوف و طمع، با رجا مرتبطاند. خشیت حالتی است که در برابر عظمت خالق به دست میآید (خواجهنصیر، ۵۲ ـ ۵۵). فرق خوف و خشیت در این است که خشیت به منزله علت است و خوف به منزله معلول (گیلانی، ۴۰)؛ حزن حالتی است که از واردشدن مکروه یا ازدستدادن محبوبی بهوجود میآید (جرجانی، ۳۸) و نسبت به گذشتهاست؛ در حالیکه خوف نسبت به آینده است (طریحی، ۵/۵۷). طمع نیز غیر از رجاست؛ زیرا در رجا امید به رحمت، همراه عمل است؛ در حالیکه طمع همراه عمل نیست و یا ملاحظه نمیگردد (امامخمینی، حدیث جنود، ۱۹۳). | |||
==پیشینه== | ==پیشینه== |