confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۱۸۸
ویرایش
کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
←حقیقت خوف و رجا
(←پیشینه: اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح فاصلهٔ مجازی، اصلاح ارقام) |
|||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== حقیقت خوف و رجا == | == حقیقت خوف و رجا == | ||
خوف و رجا دو حالت نفسانی است که اهل معرفت آنها را ازجمله مقامات سالکان شمرده‌اند (انصاری، منازل السائرین، ۴۹). علمای اخلاق نیز این دو را صفتی نفسانی می‌دانند که اگر شخص انتظار پیشامد امر مکروهی را در آینده داشته باشد، در قلب دردی به وجود می‌آید که خوف نامیده می‌شود و اگر توقع محبوبی داشته باشد، در قلب لذت و راحتی‌ای احساس می‌شود که همان رجا است (غزالی، ۱۲/۱۷۳؛ فیض کاشانی، ۷/۲۴۹). | |||
امام‌خمینی خوف و رجا را از فطریات مخموره انسان و از جنود عقل می‌داندکه خوف از ادراک عظمت و هیبت (حدیث جنود، ۳۲۹) و رجا از امید به رحمت همراه با عمل به دست می‌آید (همان، ۱۹۳)؛ زیرا انسان با توجه به معرفت فطری‌ای که به حق دارد، رحمت او را ادراک می‌کند و این سبب امید به رحمت حق و توجه به قصور ذاتی خود می‌شود (همان، ۱۳۶ ـ ۱۳۷). در برابر اگر این فطرت محجوب شود، از رحمت حق مأیوس گشته، به قنوط و ناامیدی مبتلا می‌گردد و لازمه آن محدود دانستن رحمت و اسما و صفات حق است (همان، ۱۳۸). | |||
امام‌خمینی رجای حقیقی را رجایی می‌داند که موجب سستی در انجام وظیفه و عبادت نشود، در عین حال شخص بر اعمال خود اعتماد نداشته و به رحمت حق امیدوار باشد و آنچه موجب سستی شود را غرور می‌شمارد و بر اجتناب از آن تأکید می‌کند (همان، ۱۳۱ ـ ۱۳۳؛ چهل حدیث، ۲۲۷ ـ ۲۲۸). ایشان با استناد به روایتی از امام‌صادق(ع) که رجای افراد مبتلا به گناه را دروغ شمرده‌است (کلینی، ۲/۶۸)، معتقد است رجای صحیح آن است که شخص از تمام اسباب و نعمت‌هایی که به او عنایت شده، استفاده کند و پس از آن به انتظار و امید آن باشد که حق‌تعالی با عنایات سابقه خود اسبابی که تحت اختیار او نیست، فراهم سازد و موانع و مفسدات را رفع کند (چهل حدیث، ۲۲۷ ـ ۲۲۹؛ حدیث جنود، ۱۳۱ ـ ۱۳۷). به اعتقاد ایشان غرور از بزرگ‌ترین جنود ابلیس است، بر خلاف رجا که از جنود رحمان است؛ مغرور هم به حسب مبادی و هم به حسب آثار با رجا اختلاف دارد؛ زیرا مبدأ رجا علم به سعه رحمت است و مبدأ غرور تعاون به امر الهی است (حدیث جنود، ۱۳۱ ـ ۱۳۲). | |||
== اقسام و مراتب == | == اقسام و مراتب == | ||