کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''دیدارها'''، دید و بازدیدهای امام‌خمینی با اقشار مختلف مردم و شخصیت‌های حقیقی و حقوقی. | '''دیدارها'''، دید و بازدیدهای [[امام‌خمینی]] با اقشار مختلف مردم و شخصیت‌های حقیقی و حقوقی. | ||
انسان موجودی اجتماعی است و همواره برای ارتباط و دیدار با دیگران ارزش خاصی قائل است. دید و بازدید انسان‌ها با یکدیگر را می‌توان از نخستین نمادهای حیات اجتماعی بشر دانست. این امر به‌ویژه درباره شخصیت‌های دینی و علمی و صاحب‌منصبان سیاسی، اهمیت و آداب و رسوم ویژه‌ای داشته و دارد. دیدار پیروان ادیان و مذاهب با رهبران و پیشوایان خود نیز رسمی دیرینه و آیینی دیرپاست. این دیدارها معمولاً برای ابراز علاقه و ارادت، شنیدن سخنان و موعظه یا تبریک و تسلیت به مناسبت‌های مختلف است. در متون روایی اسلامی نیز سفارش‌های فراوانی درباره دیدار با علما و دانشمندان وجود دارد.<ref>← مجلسی، بحار الانوار، ۱/۱۹۸ ـ ۲۰۶.</ref> در آموزه‌های اسلامی، دیدار با دیگران هم از نظر اخلاقی جایگاه والایی دارد<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۷۱/۳۴۲ ـ ۳۵۵.</ref> و هم به جنبه‌های اجتماعی و سیاسی آن توجه شده‌است که نمونه آن دیدار مسلمانان با پیامبر(ص) برای انجام بیعت است.<ref>قرآن کریم، سوره فتح، آیه ۱۰ و ۱۸.</ref> | انسان موجودی اجتماعی است و همواره برای ارتباط و دیدار با دیگران ارزش خاصی قائل است. دید و بازدید انسان‌ها با یکدیگر را می‌توان از نخستین نمادهای حیات اجتماعی بشر دانست. این امر به‌ویژه درباره شخصیت‌های دینی و علمی و صاحب‌منصبان سیاسی، اهمیت و آداب و رسوم ویژه‌ای داشته و دارد. دیدار پیروان ادیان و مذاهب با رهبران و پیشوایان خود نیز رسمی دیرینه و آیینی دیرپاست. این دیدارها معمولاً برای ابراز علاقه و ارادت، شنیدن سخنان و موعظه یا تبریک و تسلیت به مناسبت‌های مختلف است. در متون روایی اسلامی نیز سفارش‌های فراوانی درباره دیدار با علما و دانشمندان وجود دارد.<ref>← مجلسی، بحار الانوار، ۱/۱۹۸ ـ ۲۰۶.</ref> در آموزه‌های اسلامی، دیدار با دیگران هم از نظر [[اخلاق|اخلاقی]] جایگاه والایی دارد<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۷۱/۳۴۲ ـ ۳۵۵.</ref> و هم به جنبه‌های اجتماعی و سیاسی آن توجه شده‌است که نمونه آن دیدار [[اسلام|مسلمانان]] با [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر(ص)]] برای انجام بیعت است.<ref>قرآن کریم، سوره فتح، آیه ۱۰ و ۱۸.</ref> | ||
امام‌خمینی در جایگاه یک مرجع دینی و نیز در کسوت یک رهبر سیاسی و پیشوای اجتماعی، در طول حیات خویش همواره با شخصیت‌ها، گروه‌ها و اقشار مختلف جامعه دیدار و گفتگو داشته‌است. این دیدارها اگرچه گاه برای ایجاد همدلی و همراهی و در پیش‌گرفتن روش واحد در راهبری جامعه دینی بوده، مانند دیدار با مراجع | امام‌خمینی در جایگاه یک مرجع دینی و نیز در کسوت یک رهبر سیاسی و پیشوای اجتماعی، در طول حیات خویش همواره با شخصیت‌ها، گروه‌ها و اقشار مختلف جامعه دیدار و گفتگو داشته‌است. این دیدارها اگرچه گاه برای ایجاد همدلی و همراهی و در پیش‌گرفتن روش واحد در راهبری جامعه دینی بوده، مانند دیدار با [[مرجعیت|مراجع تقلید]]،<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، کوثر، ۱/۳۴ و ۴۱.</ref> بیشتر برای ایجاد اُنس و اُلفت و ارتباط بی‌واسطه با گروه‌های مختلف مردم و رهبری آنان در راستای فعالیت‌های سیاسی ـ مذهبی صورت گرفته‌است. تأثیر این دیدارها، قطع نظر از محتوای کلام امام‌خمینی، خود به خود عاملی مهم در تحکیم پیوند مردم و رهبری به شمار می‌رود. دیدار با امام‌خمینی نه تنها برای مردم، برای مسئولان و کارگزاران هم مؤثر بود و مسئولان نظام در اوج بحران‌ها و حوادث شکننده، با یک دیدار کوتاه با امام‌خمینی امید و اطمینان و استقامت بیشتری پیدا می‌کردند.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/ج.</ref> | ||
== تاریخچه و تعداد == | == تاریخچه و تعداد == | ||
از دیدارها و ملاقات‌های امام‌خمینی در مقطع پیش از مبارزات، اطلاعات پراکنده‌ای وجود دارد؛<ref>← روحانی، ۱/۱۰۸ و ۱۳۷.</ref> به همین جهت تعیین تعداد و سیر تاریخی دیدارهای آن زمان به طور دقیق ممکن نیست. از قدیمی‌ترین دیدارهای ایشان، ملاقات با علما و مراجع تراز اول | از دیدارها و ملاقات‌های [[امام‌خمینی]] در مقطع پیش از مبارزات، اطلاعات پراکنده‌ای وجود دارد؛<ref>← روحانی، ۱/۱۰۸ و ۱۳۷.</ref> به همین جهت تعیین تعداد و سیر تاریخی دیدارهای آن زمان به طور دقیق ممکن نیست. از قدیمی‌ترین دیدارهای ایشان، ملاقات با علما و مراجع تراز اول [[قم]]، جهت تثبیت مرجعیت [[سیدحسین بروجردی]] (۱۲۵۳ ـ ۱۳۴۰) و سامان‌دادن به امور [[حوزه علمیه قم]] گزارش شده‌است (همان، ۱/۱۰۹). دیدار امام‌خمینی با سیدحسن مدرس،<ref>قادری، خمینی روح‌الله، ۳۷۷.</ref> {{ببینید|سیدحسن مدرس}} دیدار با [[محمدرضا پهلوی]] به نمایندگی با سیدحسین بروجردی<ref>مسعودی خمینی، خاطرات آیت‌الله مسعودی خمینی، ۲۲۷ ـ ۲۲۸.</ref> و دیدار با [[علی امینی]] نخست‌وزیر در سال ۱۳۴۰<ref>(روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۱۳۷.</ref> ازجمله دیدارهای امام‌خمینی در دوره پیش از آغاز نهضت بوده‌است. | ||
پس از آغاز مبارزات اسلامی و رهبری آن توسط امام‌خمینی، دیدارهای زیادی با ایشان انجام شد؛<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۸۶۵ ـ ۸۶۷.</ref> ازجمله می‌توان به دیدارهای مردمی با امام‌خمینی در خرداد ۱۳۴۲ و حضور در مراسم عزاداری،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۴۸۸ و ۴۹۴.</ref> دیدار با مردم پس از آزادی ایشان در سال ۱۳۴۲،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۸۳۳.</ref> دیدار در خانه ایشان در قم در سال ۱۳۴۳،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۸۳۷ ـ ۸۳۸.</ref> دیدار با جلال آل‌احمد<ref>دانایی، دو برادر: ناگفته‌هایی از زندگی و زمانه جلال و شمس آل‌احمد، ۲۵۳.</ref> {{ببینید|جلال آل‌احمد}} اشاره کرد. هنگام مبارزات نیز دیدارهایی با امام‌خمینی صورت گرفته‌است ازجمله دیدار رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) با امام‌خمینی در زمان زندانی‌بودن ایشان<ref>(روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۶۹۸.</ref> و دیدار سیدفضل‌الله خوانساری در سال‌های تبعید امام‌خمینی به ترکیه؛<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۵.</ref> {{ببینید|بورسا}} اما پس از تبعید امام‌خمینی از ترکیه به | پس از آغاز مبارزات اسلامی و رهبری آن توسط امام‌خمینی، دیدارهای زیادی با ایشان انجام شد؛<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۸۶۵ ـ ۸۶۷.</ref> ازجمله می‌توان به دیدارهای مردمی با امام‌خمینی در خرداد ۱۳۴۲ و حضور در مراسم عزاداری،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۴۸۸ و ۴۹۴.</ref> دیدار با [[مردم]] پس از آزادی ایشان در سال ۱۳۴۲،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۸۳۳.</ref> دیدار در خانه ایشان در [[قم]] در سال ۱۳۴۳،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۸۳۷ ـ ۸۳۸.</ref> دیدار با جلال آل‌احمد<ref>دانایی، دو برادر: ناگفته‌هایی از زندگی و زمانه جلال و شمس آل‌احمد، ۲۵۳.</ref> {{ببینید|جلال آل‌احمد}} اشاره کرد. هنگام مبارزات نیز دیدارهایی با امام‌خمینی صورت گرفته‌است ازجمله دیدار رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور ([[ساواک]]) با امام‌خمینی در زمان زندانی‌بودن ایشان<ref>(روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۱/۶۹۸.</ref> و دیدار [[سیدفضل‌الله خوانساری]] در سال‌های تبعید امام‌خمینی به ترکیه؛<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۵.</ref> {{ببینید|بورسا}} اما پس از [[تبعید امام‌خمینی]] از ترکیه به [[نجف]]، دیدارهای مختلفی با ایشان صورت گرفته، مانند دیدار با [[سیدمحمود شاهرودی]]،<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۷۰.</ref> [[سیدابوالقاسم خویی]] و [[سیدمحسن حکیم]].<ref>روحانی، نهضت امام‌خمینی، ۲/۱۸۰.</ref> در سال‌های تبعید امام‌خمینی در عراق، به مناسبت‌هایی مقامات حکومت عراق نیز دیدارهایی با ایشان داشتند.<ref>خاتم یزدی، خاطرات، ۱۰۶.</ref> پس از [[هجرت امام‌خمینی]] به پاریس، در مدت چهار ماه اقامت در آنجا، نمایندگان برخی دولت‌ها و گروه‌های مبارز از کشورهای دیگر،<ref>یزدی، شصت سال صبوری و شکوری، ۳/۳۹۷ ـ ۵۷۶.</ref> دانشجویان ایرانی مقیم کشورهای اروپایی و امریکایی، خبرنگاران رسانه‌های خبری، علما و سیاسیون ایران با امام‌خمینی دیدار کردند و در این میان برخی از مقامات [[رژیم پهلوی]] نیز پس از استعفا از مقام خود به دیدار ایشان رفته‌اند.<ref>← امام‌خمینی، صحیفه امام، ۴/۱۲۱، ۲۴۲ و ۵/۳، ۳۴، ۱۳۴.</ref> | ||
پس از پیروزی انقلاب اسلامی که کارها روند منظم‌تری به خود گرفت و امکان ثبت و ضبط فعالیت‌های امام‌خمینی فراهم شد، از بهمن ۱۳۵۷ تا خرداد ۱۳۶۸، حداقل ۳۷۱۳ دیدار عمومی و خصوصی با امام‌خمینی ثبت شده‌است که نخستین آنها دیدار عمومی با اقشار مردم در ساعات ۳۰/۹ صبح دوازدهم بهمن ۱۳۵۷ش/ ۳/۳/۱۳۹۹ق/ ۱/۲/۱۹۷۹م در فرودگاه مهرآباد تهران است. در ادامه این دیدار که در روز نخست ورود امام‌خمینی به کشور بود، دیدار در طول مسیر تا مدفن شهیدان انقلاب اسلامی در بهشت زهرای تهران و سپس دیدار با جمعیت گسترده در این مکان بود. دیدار همافران با امام‌خمینی در ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ و رژه آنان یکی از دیدارهای مهم در این مقطع مهم تاریخی بود (همان، ۶/۱۰۱) و آخرین این دیدارها دیدار خصوصی اکبر هاشمی رفسنجانی ـ رئیس مجلس شورای اسلامی وقت ـ در صبح جمعه پنجم خردادماه ۱۳۶۸ در بیمارستان بقیةالله(ع) شماره ۲، در تهران و چند روز پیش از ارتحال امام‌خمینی است؛<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۲/۴۱۹.</ref> البته برخی به صورت نمادین، آخرین دیدار مردم با امام‌خمینی را مراسم تشییع جنازه ایشان در خرداد ۱۳۶۸ دانسته‌اند.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/الف.</ref> بیشتر این دیدارها در صحیفه امام ثبت شده‌اند. | پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] که کارها روند منظم‌تری به خود گرفت و امکان ثبت و ضبط فعالیت‌های امام‌خمینی فراهم شد، از بهمن ۱۳۵۷ تا خرداد ۱۳۶۸، حداقل ۳۷۱۳ دیدار عمومی و خصوصی با امام‌خمینی ثبت شده‌است که نخستین آنها دیدار عمومی با اقشار مردم در ساعات ۳۰/۹ صبح دوازدهم بهمن ۱۳۵۷ش/ ۳/۳/۱۳۹۹ق/ ۱/۲/۱۹۷۹م در فرودگاه مهرآباد تهران است. در ادامه این دیدار که در روز نخست ورود امام‌خمینی به کشور بود، دیدار در طول مسیر تا مدفن شهیدان انقلاب اسلامی در بهشت زهرای تهران و سپس دیدار با جمعیت گسترده در این مکان بود. دیدار همافران با امام‌خمینی در ۱۹ بهمن ۱۳۵۷ و رژه آنان یکی از دیدارهای مهم در این مقطع مهم تاریخی بود (همان، ۶/۱۰۱) و آخرین این دیدارها دیدار خصوصی [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] ـ رئیس مجلس شورای اسلامی وقت ـ در صبح جمعه پنجم خردادماه ۱۳۶۸ در بیمارستان بقیةالله(ع) شماره ۲، در تهران و چند روز پیش از [[ارتحال امام‌خمینی]] است؛<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۲/۴۱۹.</ref> البته برخی به صورت نمادین، آخرین دیدار مردم با امام‌خمینی را مراسم تشییع جنازه ایشان در خرداد ۱۳۶۸ دانسته‌اند.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/الف.</ref> بیشتر این دیدارها در [[صحیفه امام]] ثبت شده‌اند. | ||
دیدارهای عمومی امام‌خمینی در سال‌های پایان عمر ایشان به‌تدریج سیر نزولی به خود گرفت، و در اواخر عمر ایشان تعداد دیدارها کمتر و مدت زمان آنها کوتاه‌تر بود.<ref>← امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۴۷۹ ـ ۵۰۰.</ref> | دیدارهای عمومی [[امام‌خمینی]] در سال‌های پایان عمر ایشان به‌تدریج سیر نزولی به خود گرفت، و در اواخر عمر ایشان تعداد دیدارها کمتر و مدت زمان آنها کوتاه‌تر بود.<ref>← امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲/۴۷۹ ـ ۵۰۰.</ref> | ||
==مکان دیدارها== | ==مکان دیدارها== | ||
دیدارهای امام‌خمینی با توجه به شرایط زمانی و مکانی، مختلف بود. پیش از انقلاب این دیدارها در شهر قم در خانه ایشان، خانه‌های مراجع، مدرسه فیضیه و مانند آن انجام می‌شد. پس از تبعید به عراق نیز دیدارها در خانه امام‌خمینی و گاه در خانه مراجع تقلید شکل می‌گرفت.<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، کوثر، ۱/۱۹۸.</ref> دیدار مردم با امام‌خمینی در حرم امیرالمؤمنین(ع) در نجف اشرف نیز گزارش شده‌است.<ref>رحمت، خاطره، ۱/۱۶۸.</ref> پس از مهاجرت ایشان به فرانسه، دیدارها با مردم، خبرنگاران و شخصیت‌های مختلف، در اقامتگاه ایشان در دهکده نوفل لوشاتو انجام می‌گرفت. سرانجام پس از بازگشت به | دیدارهای امام‌خمینی با توجه به شرایط زمانی و مکانی، مختلف بود. پیش از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] این دیدارها در شهر [[قم]] در خانه ایشان، خانه‌های مراجع، [[مدرسه فیضیه]] و مانند آن انجام می‌شد. پس از [[تبعید امام‌خمینی|تبعید به عراق]] نیز دیدارها در خانه امام‌خمینی و گاه در خانه [[مرجعیت|مراجع تقلید]] شکل می‌گرفت.<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، کوثر، ۱/۱۹۸.</ref> دیدار [[مردم]] با امام‌خمینی در [[امام‌علی(ع)|حرم امیرالمؤمنین(ع)]] در [[نجف|نجف اشرف]] نیز گزارش شده‌است.<ref>رحمت، خاطره، ۱/۱۶۸.</ref> پس از مهاجرت ایشان به فرانسه، دیدارها با مردم، خبرنگاران و شخصیت‌های مختلف، در اقامتگاه ایشان در [[نوفل لوشاتو|دهکده نوفل لوشاتو]] انجام می‌گرفت. سرانجام پس از [[بازگشت امام‌خمینی به ایران|بازگشت به ایران]]، دیدارها نخست در [[تهران]]، [[مدرسه رفاه و مدرسه علوی|مدرسه علوی]] و اقامتگاه ایشان و از دهم اسفند ۱۳۵۷ که ایشان به [[قم]] برگشت تا ۲۵ دی ۱۳۵۸ در محل اقامت ایشان ـ خانه‌ای که یکی از شاگردان امام‌خمینی در اختیار ایشان قرار داده بود ـ مدرسه فیضیه،<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، کوثر، ۱/۲۶ ـ ۲۸۳.</ref> در خانه [[شهاب‌الدین اشراقی]] در محله دور شهر قم<ref>حنیف، زندگینامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی، ۱/۵۴۸ ـ ۵۴۹.</ref> {{ببینید|اقامتگاه‌ها}} و گاهی در خانه مراجع تقلید و علما انجام می‌شد.<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۲۹ و ۳۱.</ref> پس از انتقال دوباره [[امام‌خمینی]] به تهران همه دیدارها، در خانه یا بیمارستان قلب یا خانه و [[جماران|حسینیه جماران]] صورت می‌گرفت.<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، کوثر، ۱/۳۸۳ ـ ۵۹۹ و ۲/۱ ـ ۴۱۹؛ حنیف، ۱/۵۴۴.</ref> | ||
== دیدارهای خاص == | == دیدارهای خاص == | ||
برخی از دیدارهای امام‌خمینی به سبب شرایط خاص زمانی، مکانی یا حاضران جلسه و موضوعات مطرح‌شده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آنها را از دیگر موارد متمایز می‌گرداند؛ از آن جمله دیدار با مردم و روحانیان در سال ۱۳۴۲ در مدرسه فیضیه قم و سخنرانی معروف ایشان در آن جمع در اعتراض شدید به رژیم | برخی از دیدارهای امام‌خمینی به سبب شرایط خاص زمانی، مکانی یا حاضران جلسه و موضوعات مطرح‌شده، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و آنها را از دیگر موارد متمایز می‌گرداند؛ از آن جمله دیدار با مردم و روحانیان در سال ۱۳۴۲ در [[مدرسه فیضیه|مدرسه فیضیه قم]] و سخنرانی معروف ایشان در آن جمع در اعتراض شدید به [[رژیم پهلوی]]، دیدارها و گفت‌وگوهای سیاسی در پاریس، به‌ویژه دیدار با نمایندگان دولت فرانسه و [[امریکا]]،<ref>← یزدی، شصت سال صبوری و شکوری، ۳/۳۹۷ ـ ۵۷۶.</ref> سخنرانی و دیدار در [[بهشت زهرا(س)]] هنگام [[بازگشت امام‌خمینی به ایران|بازگشت به ایران]]، دیدار اسقف کاپوچی و جمعی از کشیش‌های مسیحی، دیدار [[یاسر عرفات]]، دیدار احمد سکوتوره، ضیاءالحق و چند تن دیگر از رئیسان جمهور کشورهای اسلامی که پیگیر پایان جنگ بودند، دیدار هیئت‌رئیسه خبرگان برای تعویض وصیت‌نامه خود {{ببینید|وصیت‌نامه سیاسی‌الهی امام‌خمینی}} <ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۴۳۲ و ۲/۳۷۹، ۴۰۹.</ref> و دیدار ادوارد شواردنادزه، وزیر امور خارجه وقت و رئیس هیئت اعزامی از سوی صدر هیئت رئیسه [[شوروی|اتحاد جماهیر شوروی]] در هفت اسفند ۱۳۶۷. | ||
== چگونگی دیدارها == | == چگونگی دیدارها == | ||
دیدارها با انگیزه‌های گوناگون بود، برخی برای ابراز علاقه و تجدید دیدار، برخی انشای خطبه عقد ازدواج زوج‌های جوان،<ref>حائری شیرازی، خاطره، ۲/۴۰۵.</ref> گاه برای ارائه گزارش دولت‌مردان و برخی نیز برای تصمیم‌گیری درباره مسائل مهم کشوری.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۲۰۶ ـ ۲۰۹.</ref> اغلب دیدارهای عمومی به این صورت بود که نخست دیدارکنندگان در محل دیدار حاضر می‌شدند و پس از لحظاتی امام‌خمینی وارد می‌شد و به ابراز احساسات آنان پاسخ می‌داد. پس از آن معمولاً یکی از حاضران به نمایندگی از طرف جمع مطالبی را بیان می‌کرد. این مطالب درباره ابراز علاقه حضار و تجدید بیعت با امام‌خمینی، معرفی حاضران در جلسه و گزارشی از موضوعات و مطالب مربوط به آنان و فعالیت‌هایشان بود. آن‌گاه امام‌خمینی به سخنرانی می‌پرداخت و در پایان به ابراز احساسات حاضران پاسخ می‌گفت و محل دیدار را ترک می‌کرد. این رویه کم و بیش در تمامی دیدارهای عمومی پس از انقلاب تا اواخر عمر ایشان ادامه داشت.<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۲۷۶ ـ ۲۷۷.</ref> در مواردی نیز امام‌خمینی سخنرانی نمی‌کرد و تنها به دیدار با حضار بسند می‌کرد.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۴۸۷.</ref> | دیدارها با انگیزه‌های گوناگون بود، برخی برای ابراز علاقه و تجدید دیدار، برخی انشای خطبه عقد ازدواج زوج‌های جوان،<ref>حائری شیرازی، خاطره، ۲/۴۰۵.</ref> گاه برای ارائه گزارش دولت‌مردان و برخی نیز برای تصمیم‌گیری درباره مسائل مهم کشوری.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۲۰۶ ـ ۲۰۹.</ref> اغلب دیدارهای عمومی به این صورت بود که نخست دیدارکنندگان در محل دیدار حاضر می‌شدند و پس از لحظاتی [[امام‌خمینی]] وارد می‌شد و به ابراز احساسات آنان پاسخ می‌داد. پس از آن معمولاً یکی از حاضران به نمایندگی از طرف جمع مطالبی را بیان می‌کرد. این مطالب درباره ابراز علاقه حضار و تجدید بیعت با امام‌خمینی، معرفی حاضران در جلسه و گزارشی از موضوعات و مطالب مربوط به آنان و فعالیت‌هایشان بود. آن‌گاه امام‌خمینی به سخنرانی می‌پرداخت و در پایان به ابراز احساسات حاضران پاسخ می‌گفت و محل دیدار را ترک می‌کرد. این رویه کم و بیش در تمامی دیدارهای عمومی پس از انقلاب تا اواخر عمر ایشان ادامه داشت.<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۲۷۶ ـ ۲۷۷.</ref> در مواردی نیز امام‌خمینی سخنرانی نمی‌کرد و تنها به دیدار با حضار بسند می‌کرد.<ref>مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۴۸۷.</ref> | ||
ساده‌بودن محل دیدار و پرهیز از تشریفات زاید، رعایت فرارسیدن وقت نماز، وجود حالات و روابط عاطفی شدید میان امام‌خمینی و دیدارکنندگان به گونه‌ای که گاه حتی بعضی دیدارکنندگان غیر ایرانی و غیر مسلمان را نیز شدیداً تحت تأثیر قرار می‌داد،<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/ب ـ ج.</ref> استفاده از ادبیات محاوره‌ای در سخنرانی‌ها، آراستگی ظاهری امام‌خمینی و رعایت حال حاضران را می‌توان ازجمله مهم‌ترین ویژگی‌های این دیدارها دانست. اغلب دیدارهای عمومی بدون مناسبت خاصی انجام می‌شد؛ ولی در برخی مواقع هم به مناسبت‌های مذهبی همچون اعیاد و وفیات مذهبی، تنفیذ حکم رئیس‌جمهوری دیداری انجام می‌شد.<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۵۰۶ و ۲/۲۷۳ ـ ۲۷۴.</ref> | ساده‌بودن محل دیدار و پرهیز از تشریفات زاید، رعایت فرارسیدن وقت نماز، وجود حالات و روابط عاطفی شدید میان امام‌خمینی و دیدارکنندگان به گونه‌ای که گاه حتی بعضی دیدارکنندگان غیر ایرانی و غیر مسلمان را نیز شدیداً تحت تأثیر قرار می‌داد،<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/ب ـ ج.</ref> استفاده از ادبیات محاوره‌ای در سخنرانی‌ها، آراستگی ظاهری امام‌خمینی و رعایت حال حاضران را می‌توان ازجمله مهم‌ترین ویژگی‌های این دیدارها دانست. اغلب دیدارهای عمومی بدون مناسبت خاصی انجام می‌شد؛ ولی در برخی مواقع هم به مناسبت‌های مذهبی همچون اعیاد و وفیات مذهبی، تنفیذ حکم رئیس‌جمهوری دیداری انجام می‌شد.<ref>← مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، محضر نور، ۱/۵۰۶ و ۲/۲۷۳ ـ ۲۷۴.</ref> | ||