کاربر:Salar/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

اهل معرفت، رحمت رحمانی را صفتی عام برای همه موجودات و رحمت رحیمی را صفتی خاص شمرده‌اند.<ref> (قیصری، ۹۱۱ ـ ۹۱۲؛ گنابادی، ۱/۲۸ ـ ۲۹)</ref> امام‌خمینی نیز با استناد به بعضی روایات،<ref> (طبرسی، ۱/۹۴)</ref> «الرحمن» را اسمی خاص برای صفتی عام می‌داند؛ زیرا «الرحمن»، اسم مختص خداوند و صفتی است که در برگیرنده همه موجودات است؛ اما «الرحیم»، اسم عامی است که میان حق و خلق مشترک است، و صفت رحیمیت، صفتی خاص است که بسط کمالات اشیا را بر عهده دارد.<ref> (آداب الصلاة، ۲۴۵ ـ ۲۴۶؛ دعاء السحر، ۴۳؛ مصباح الهدایه، ۵۵)</ref> در حقیقت، هدایت هادیان الهی، جلوه‌ای از رحمت رحیمی است. اگرچه در نظر ایشان رحمت رحیمی، مخصوص مؤمنان و اهل سعادت است؛ اما این به سبب تحدید رحمت نبوده، عدم شمول آن برای اشقیا به سبب نقصان استعداد آنهاست؛ وگرنه رحمت رحیمی، خود رحمتی عام است.<ref> (آداب الصلاة، ۲۴۶)</ref>

==سبقت صفت رحمت==

بر اساس برخی روایات، رحمت حق بر غضب او پیشی دارد (کلینی، ۱/۴۴۳؛ فیض کاشانی، ۱/۸۱ و ۸۳)؛ از این‌رو عارفان معتقدند گستره و دامنه رحمت به گونه‌ای است که حتی بر غضب الهی مقدم است و آن را زیر پوشش می‌گیرد؛ بلکه وجود غضب بر مجرمان نیز به رحمت وجودی حق محقق می‌شود (خوارزمی، ۸۲۰ و ۸۸۷ ـ ۸۸۸؛ امام‌خمینی، صحیفه، ۹/۳۶۹ ـ ۳۷۰). به اعتقاد بعضی عارفان، اسم «رحمت» در آخرت نزد اسم «منتقم» شفاعت می‌کند و رحمت او حکم غضبش را برطرف می‌سازد (ابن‌عربی، الفتوحات المکیه، ۱/۱۴۴). امام‌خمینی معتقد است یکی از معانی سبقت رحمت بر غضب، این است که تجلی به مقام رحمانی بر همه موجودات عالم غیب و شهادت احاطه دارد (آداب الصلاة، ۲۴۷). به باور ایشان، صفت رحمت در دو بستر رحمانیت و رحیمیت، اصلی است و غضب و سایر اسمای جلال تبعی هستند (تفسیر حمد، ۱۰۳؛ حدیث جنود، ۲۳۳ ـ ۲۳۴؛ صحیفه، ۹/۳۶۹)؛ نخستین مظاهر اسم اعظم نیز مقام رحمانیت و رحیمیت ذاتی‌اند که از اسمای جمالی هستند و بر باقی اسما مانند اسمای جلالی احاطه دارند؛ از این‌رو گفته شده‌است رحمت الهی بر غضب او سبقت دارد (مصباح الهدایه، ۱۸).