۲۰٬۴۴۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
شیعه به معنای هوادار و پیرو است<ref>فراهیدی، العین، ۲/۱۹۱؛ ابن‌منظور، لسان العرب، ۸/۱۸۸.</ref> و در [[قرآن کریم]] به پیروان [[حضرت نوح(ع)]]<ref>صافات، ۸۳.</ref> و [[موسی(ع)]]<ref>قصص، ۱۵.</ref> شیعه گفته شده‌است.<ref>مفید، اوائل المقالات، ۳۴–۳۵.</ref> شیعه در اصطلاح [[علم کلام]] به مسلمانانی گفته می‌شود که [[علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)]] را جانشین و خلیفه بلافصل [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر خدا(ص)]] می‌دانند.<ref>مفید، اوائل المقالات، ۳۵؛ شهرستانی، الملل و النحل، ۱/۱۶۹.</ref> این تعریف شامل فرقه‌های مختلف شیعه می‌شود، اما در اصطلاح رایج، مقصود شیعیان امامیه یا دوازده‌امامی است<ref>زبیدی، تاج العروس، ۱۱/۲۵۷؛ مظفر، تاریخ شیعه، ۳۳؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۶۹.</ref>؛ چنان‌که به آنان پیروان مذهب اهل بیت(ع) و جعفری نیز گفته می‌شود. | شیعه به معنای هوادار و پیرو است<ref>فراهیدی، العین، ۲/۱۹۱؛ ابن‌منظور، لسان العرب، ۸/۱۸۸.</ref> و در [[قرآن کریم]] به پیروان [[حضرت نوح(ع)]]<ref>صافات، ۸۳.</ref> و [[موسی(ع)]]<ref>قصص، ۱۵.</ref> شیعه گفته شده‌است.<ref>مفید، اوائل المقالات، ۳۴–۳۵.</ref> شیعه در اصطلاح [[علم کلام]] به مسلمانانی گفته می‌شود که [[علی‌بن‌ابی‌طالب(ع)]] را جانشین و خلیفه بلافصل [[پیامبر اکرم(ص)|پیامبر خدا(ص)]] می‌دانند.<ref>مفید، اوائل المقالات، ۳۵؛ شهرستانی، الملل و النحل، ۱/۱۶۹.</ref> این تعریف شامل فرقه‌های مختلف شیعه می‌شود، اما در اصطلاح رایج، مقصود شیعیان امامیه یا دوازده‌امامی است<ref>زبیدی، تاج العروس، ۱۱/۲۵۷؛ مظفر، تاریخ شیعه، ۳۳؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۶۹.</ref>؛ چنان‌که به آنان پیروان مذهب اهل بیت(ع) و جعفری نیز گفته می‌شود. | ||
ابان‌بن‌تغلب (م ۱۴۱ق) از متکلمان و فقیهان و راویان سده دوم، کسانی را که در هنگام اختلاف دربارهٔ [[سنت (اصول فقه)|«سنت» پیامبر اسلام(ص)]] به سراغ علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) و در هنگام اختلاف دربارهٔ «سیره» علی(ع) به سراغ [[جعفر بن محمد الصادق|جعفربن‌محمد(ع)]] رفتند، شیعه نامیده‌است.<ref>← نجاشی، رجال، ۱۲.</ref> | |||
[[ابوحاتم رازی]] از کهن‌ترین فرقه‌نگاران، این لقب را ویژه کسانی می‌داند که در زمان رسول خدا(ص) با علی(ع) انس و الفتی داشتند و پس از پیامبر(ص) ویژه کسانی شد که قائل به برتری علی(ع) بر دیگران شدند.<ref>ابوحاتم رازی، گرایش‌ها و مذاهب اسلامی در سه قرن نخست هجری، ۶۹.</ref> | [[ابوحاتم رازی]] از کهن‌ترین فرقه‌نگاران، این لقب را ویژه کسانی می‌داند که در زمان رسول خدا(ص) با علی(ع) انس و الفتی داشتند و پس از پیامبر(ص) ویژه کسانی شد که قائل به برتری علی(ع) بر دیگران شدند.<ref>ابوحاتم رازی، گرایش‌ها و مذاهب اسلامی در سه قرن نخست هجری، ۶۹.</ref> | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
== عقاید شیعه == | == عقاید شیعه == | ||
شکل‌گیری اصل شیعه بر پایه اعتقاد به جانشینی و امامت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) از سوی خداوند تعالی پس از پیامبر اکرم(ص) و با معرفی ایشان و استمرار امامت در یازده نفر از فرزندان علی(ع) و فاطمه(س) است که عبارت‌اند از: [[امام | شکل‌گیری اصل شیعه بر پایه اعتقاد به جانشینی و امامت علی‌بن‌ابی‌طالب(ع) از سوی خداوند تعالی پس از پیامبر اکرم(ص) و با معرفی ایشان و استمرار امامت در یازده نفر از فرزندان علی(ع) و فاطمه(س) است که عبارت‌اند از: [[امام حسن مجتبی(ع)|حسن‌بن‌علی(ع)]]، [[امام حسین(ع)|حسین‌بن‌علی(ع)]]، [[امام سجاد(ع)|علی‌بن‌الحسین(ع)]]، [[امام محمد باقر(ع)|محمدبن‌علی(ع)]]، [[امام‌صادق(ع)|جعفربن محمد(ع)]]، [[امام کاظم(ع)|موسی‌بن‌جعفر(ع)]]، [[امام رضا(ع)|علی‌بن موسی(ع)]]، [[امام جواد(ع)|محمدبن‌علی(ع)]]، [[امام هادی(ع)|علی‌بن‌محمد(ع)]]، [[امام حسن عسکری|حسن‌بن‌علی(ع)]] و [[امام زمان(ع)|محمدبن‌حسن(ع)]]. شیعیان در اصولِ بنیادینِ اسلام چون اصل توحید، نبوت، معاد و ضرورتِ وجود امام و حاکم برای جامعه اسلامی با دیگر مسلمانان مشترک‌اند.<ref>حلی، الباب الحادی‌عشر، ۱–۱۱؛ تفتازانی، شرح المقاصد، ۵/۸۸؛ لاهیجی، گوهر مراد، ۴۶۱–۴۶۴.</ref> ازجمله عقاید شیعه، عدل الهی است که طایفه معتزله از اهل سنت نیز به سبب همین اعتقاد، به همراه شیعه به «عدلیه» شهرت یافتند و عدل به صورت اصلی از اصول دین شیعه معرفی شد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱/۵۸، ۷۵ و ۴/۸۱۶.</ref> | ||
در باور امام‌خمینی امام معصوم(ع) از نگاه شیعه انسان کامل و خلیفه خدا در ملک و ملکوت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۵.</ref> و جانشین پیامبر(ص) تا [[روز قیامت]] در میان مردم<ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، ۵۷۶.</ref> است و افزون بر جانشینی پیامبر(ص) در تبلیغ دین، نماینده وی در قضاوت و اداره نظام سیاسی نیز می‌باشد<ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، ۵۷۶؛ امام‌خمینی، بدائع الدرر، ۱۰۵–۱۰۷؛ امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۷۵–۷۶.</ref>؛ البته تأکید بر ولایت و نصب علی(ع) به جانشینی در [[حدیث غدیر]]، به معنای حکومت و ولایت امر است، نه مقام معنوی؛ زیرا قضیه حکومت، قابل نصب است و مقامات معنوی، قابل نصب نیستند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۱۱۳.</ref> | در باور امام‌خمینی امام معصوم(ع) از نگاه شیعه انسان کامل و خلیفه خدا در ملک و ملکوت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۵.</ref> و جانشین پیامبر(ص) تا [[روز قیامت]] در میان مردم<ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، ۵۷۶.</ref> است و افزون بر جانشینی پیامبر(ص) در تبلیغ دین، نماینده وی در قضاوت و اداره نظام سیاسی نیز می‌باشد<ref>امام‌خمینی، چهل حدیث، ۵۷۶؛ امام‌خمینی، بدائع الدرر، ۱۰۵–۱۰۷؛ امام‌خمینی، ولایت فقیه، ۷۵–۷۶.</ref>؛ البته تأکید بر ولایت و نصب علی(ع) به جانشینی در [[حدیث غدیر]]، به معنای حکومت و ولایت امر است، نه مقام معنوی؛ زیرا قضیه حکومت، قابل نصب است و مقامات معنوی، قابل نصب نیستند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۱۱۳.</ref> | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
امام‌خمینی [[عمار یاسر]] را از شیعیان امیرالمؤمنین(ع) می‌داند که زندگی خود را در دفاع از راه عدالت به پایان برد و سرانجام ـ چنان‌که پیامبر(ص) خبر داده بود ـ در نودسالگی در [[صفین]] به دست گروه طغیانگر شام به سرکردگی [[معاویةبن‌ابی‌سفیان]] به [[شهادت]] رسید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۶۴.</ref> | امام‌خمینی [[عمار یاسر]] را از شیعیان امیرالمؤمنین(ع) می‌داند که زندگی خود را در دفاع از راه عدالت به پایان برد و سرانجام ـ چنان‌که پیامبر(ص) خبر داده بود ـ در نودسالگی در [[صفین]] به دست گروه طغیانگر شام به سرکردگی [[معاویةبن‌ابی‌سفیان]] به [[شهادت]] رسید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۶۴.</ref> | ||
این روند در دوره پیشوایی امام‌حسن(ع) ادامه یافت و یاران راستین آن حضرت در کنار امامشان به فعالیت پرداختند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۲/۲۱۴.</ref> امام‌حسن(ع) با امکانات اندک خود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۸۷.</ref> به جنگ معاویه رفت<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱/۵۶۸.</ref> تا در نهایت شرایط برای ادامه جنگ دشوار شد و برای حفظ کیان تشیع با معاویه صلح کرد<ref>اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ۲/۱۶۱–۱۶۴.</ref> {{ببینید| | این روند در دوره پیشوایی امام‌حسن(ع) ادامه یافت و یاران راستین آن حضرت در کنار امامشان به فعالیت پرداختند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ۲/۲۱۴.</ref> امام‌حسن(ع) با امکانات اندک خود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۸۷.</ref> به جنگ معاویه رفت<ref>امین، اعیان الشیعه، ۱/۵۶۸.</ref> تا در نهایت شرایط برای ادامه جنگ دشوار شد و برای حفظ کیان تشیع با معاویه صلح کرد<ref>اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ۲/۱۶۱–۱۶۴.</ref> {{ببینید|امام‌حسن(ع)}}. در دوره حکومت معاویه امان و امنیت از جان و اموال شیعیان علی(ع) برداشته شد<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۱/۴۳–۴۷.</ref> و والیان اموی در هرکوی و برزن، شیعیان را تعقیب می‌کردند.<ref>مدنی، الدرجات الرفیعة، ۶–۸؛ مشکور، تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام، ۳۲.</ref> | ||
ادامه این جریان به قیام امام‌حسین(ع)، [[حادثه کربلا]] و شهادت امام‌حسین(ع) و یاران آن حضرت انجامید {{ببینید|سیدالشهدا(ع)|عاشورا}}. امام‌خمینی شیعیان جهان را در طول تاریخ مظلوم و آنان را مورد ستم مستبدان شمرده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۵۰۸.</ref> و یادآور شده‌است در دوره بنی‌امیه و روزگار ابن‌زیاد و [[حجاج‌بن‌یوسف ثقفی]] شیعیان را به اندک بهانه‌ای بازداشت و اذیت می‌کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۶۸.</ref> ایشان [[میثم تمار]] را زبان گویای اسلام و شیعیان علی(ع) خوانده که جلادان معاویه بدترین شکنجه‌ها را دربارهٔ وی اعمال کردند و زبان و دست‌هایش را قطع کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۶۴.</ref> با این همه به‌ویژه با حادثه کربلا نه تنها مذهب شیعه تضعیف نشد، بلکه شیعه تثبیت شد.<ref>فیاض، تاریخ اسلام، ۱۷۷–۱۸۲.</ref> | ادامه این جریان به قیام امام‌حسین(ع)، [[حادثه کربلا]] و شهادت امام‌حسین(ع) و یاران آن حضرت انجامید {{ببینید|سیدالشهدا(ع)|عاشورا}}. امام‌خمینی شیعیان جهان را در طول تاریخ مظلوم و آنان را مورد ستم مستبدان شمرده<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۴/۵۰۸.</ref> و یادآور شده‌است در دوره بنی‌امیه و روزگار ابن‌زیاد و [[حجاج‌بن‌یوسف ثقفی]] شیعیان را به اندک بهانه‌ای بازداشت و اذیت می‌کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲/۳۶۸.</ref> ایشان [[میثم تمار]] را زبان گویای اسلام و شیعیان علی(ع) خوانده که جلادان معاویه بدترین شکنجه‌ها را دربارهٔ وی اعمال کردند و زبان و دست‌هایش را قطع کردند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۶۴.</ref> با این همه به‌ویژه با حادثه کربلا نه تنها مذهب شیعه تضعیف نشد، بلکه شیعه تثبیت شد.<ref>فیاض، تاریخ اسلام، ۱۷۷–۱۸۲.</ref> | ||