confirmed، emailconfirmed، templateeditor
۱٬۵۵۴
ویرایش
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==احکام و ویژگیهای ماهیت== | ==احکام و ویژگیهای ماهیت== | ||
امامخمینی مانند دیگر حکما و فلاسفه<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ج۱، ص۶۵ و ص۴۱۵؛ ملاصدرا، الحاشیة علی الهیات، ص۴۹؛ سبزواری، تعلیقات، ج۲، ص۷۴.</ref> برای ماهیت احکام و ویژگیهایی برمیشمارد، ازجمله: | امامخمینی مانند دیگر حکما و فلاسفه<ref>ملاصدرا، الحکمة المتعالیه، ج۱، ص۶۵ و ص۴۱۵؛ ملاصدرا، الحاشیة علی الهیات، ص۴۹؛ سبزواری، تعلیقات، ج۲، ص۷۴.</ref> برای ماهیت احکام و ویژگیهایی برمیشمارد، ازجمله: | ||
#'''امکان ماهیت:''' امکان از لوازم ماهیت است و ماهیت در هر ظرفی حتی در مرحله موجودبودن، هنگامی که از وجود تجرید بشود، امکان لازمِ جداناشدنیِ آن است که از ذات او جدا نمیشود؛ زیرا ماهیت در مرتبه ذات که لااقتضا نسبت به وجود و عدم است، اگر امکان را از آن سلب کنیم، لازمهاش این است که یا ممتنع باشد یا واجب بالذات و در این صورت انقلاب در ذات لازم میآید که این امر محال است.<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۱، ص۳۷.</ref> | #'''امکان ماهیت:''' [[امکان]] از [[لوازم ماهیت]] است و ماهیت در هر ظرفی حتی در مرحله موجودبودن، هنگامی که از وجود تجرید بشود، امکان لازمِ جداناشدنیِ آن است که از ذات او جدا نمیشود؛ زیرا ماهیت در مرتبه ذات که لااقتضا نسبت به وجود و عدم است، اگر امکان را از آن سلب کنیم، لازمهاش این است که یا [[ممتنع]] باشد یا [[واجب بالذات]] و در این صورت [[انقلاب در ذات]] لازم میآید که این امر محال است.<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۱، ص۳۷.</ref> | ||
#'''موطن ماهیت:''' ماهیت اگر بخواهد بدون ضمیمه قیدی موجود باشد، تنها در مرتبه وجود عقلی (ذات و ذهن) موجود میشود؛ ولی در دیگر مراتب وجود (عالم طبیعت و برزخ) موجود نیست.<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۳، ص۳۸۹.</ref> | #'''موطن ماهیت:''' ماهیت اگر بخواهد بدون ضمیمه قیدی موجود باشد، تنها در مرتبه وجود عقلی (ذات و ذهن) موجود میشود؛ ولی در دیگر مراتب وجود (عالم طبیعت و برزخ) موجود نیست.<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۳، ص۳۸۹.</ref> | ||
#'''تعلقنگرفتن علم به ماهیات:''' تعلق علم به ماهیات از باب وجود ذهنی است وگرنه ماهیت من حیث هی هی وجودی ندارد و متعلق علم واقع نمیشود؛ زیرا ماهیات معدوماند و علم حقیقی به معدوم تعلق نمیگیرد.<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۲، ص۲۲۲.</ref> | #'''تعلقنگرفتن علم به ماهیات:''' تعلق علم به ماهیات از باب [[وجود ذهنی]] است وگرنه ماهیت من حیث هی هی وجودی ندارد و متعلق علم واقع نمیشود؛ زیرا ماهیات معدوماند و علم حقیقی به معدوم تعلق نمیگیرد.<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۲، ص۲۲۲.</ref> | ||
#'''منشأ اثر نبودن ماهیت:''' ماهیات امکانی دارای اثر و اقتضای بالذات نیستند؛ زیرا اقتضا و تأثیر و تأثر از حیثیات وجودی است؛ در حالیکه ماهیات خالی از هر کمال و سعادتیاند.<ref>امام خمینی، الطلب و الاراده، ص۷۲.</ref> | #'''منشأ اثر نبودن ماهیت:''' ماهیات امکانی دارای اثر و اقتضای بالذات نیستند؛ زیرا اقتضا و تأثیر و تأثر از حیثیات وجودی است؛ در حالیکه ماهیات خالی از هر کمال و سعادتیاند.<ref>امام خمینی، الطلب و الاراده، ص۷۲.</ref> | ||
#'''بالعرضبودن وجود ماهیت:''' ماهیات به حسب ذات معدوماند و مادامی که بالعرض در دار هستی داخل نشدهاند، حظی از شیئیت اشیا ندارند | #'''بالعرضبودن وجود ماهیت:''' ماهیات به حسب ذات معدوماند و مادامی که بالعرض در دار هستی داخل نشدهاند، حظی از شیئیت اشیا ندارند<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۱، ص۵۴.</ref> از اینرو ماهیات [[معدوم مطلق]] نیستند<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۱، ص۳۷۹.</ref> و بالعرض موجودند؛ زیرا ماهیات از حدود وجود انتزاع میشوند.<ref>اامام خمینی، الطلب و الاراده، ص۳۲.</ref> مراد از بالعرضبودن آن است که ماهیات [[واسطه در عروض]] دارند و وجود اولاً و بالذات به وجود تعلق میگیرد و به واسطه وجود به ماهیت عارض میشود و در حقیقت مفهوم وجود، بالذات شامل ماهیت نیست، بلکه به واسطه وجودِ خاص است که حقیقتِ مفهومِ موجود بر وجود صادق میشود و بر ماهیت بالعرض و مجاز صادق است؛<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۲، ص۹ و ج۳، ص۶۷.</ref> پس ماهیات ممکنه در وجود خود نیازمند به حیثیت تعلیلی و تقییدیاند؛ زیرا آنها موجود بالعرضاند.<ref>امام خمینی، الطلب و الاراده، ص۷۰.</ref> | ||
#'''متصفنشدن ماهیت به خیر و شر:''' ماهیت من حیث هی، به خیر و شر متصف نمیشود؛ زیرا ماهیت از حیث خود، چیزی جز خود نیست و هیچ اقتضایی ندارد<ref>امام خمینی، دعاء السحر، ص۱۳۴.</ref> البته ماهیات ظلمانی منشأ شرور و نقصاند؛<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۱، ص۱۱۷.</ref> به این معنا که تمام رذیلتها و تعین و اعدام به لوازم ماهیت بر میگردد؛ زیرا متعلق جعل و فیض حق نیستند.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۶۰۰.</ref> {{ببینید|[[خیر و شر]]}} | #'''متصفنشدن ماهیت به خیر و شر:''' ماهیت من حیث هی، به خیر و شر متصف نمیشود؛ زیرا ماهیت از حیث خود، چیزی جز خود نیست و هیچ اقتضایی ندارد<ref>امام خمینی، دعاء السحر، ص۱۳۴.</ref> البته ماهیات ظلمانی منشأ شرور و نقصاند؛<ref>امام خمینی، تقریرات، ج۱، ص۱۱۷.</ref> به این معنا که تمام رذیلتها و تعین و اعدام به لوازم ماهیت بر میگردد؛ زیرا متعلق جعل و [[فیض حق]] نیستند.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ص۶۰۰.</ref> {{ببینید|[[خیر و شر]]}} | ||
==پانویس== | ==پانویس== |