عباس واعظ طبسی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{ویرایش}}


عباس '''واعظ طبسی'''، روحانی مبارز، نماینده امام‌خمینی در استان خراسان، تولیت آستان قدس رضوی و عضو مجلس خبرگان رهبری.
'''عباس واعظ طبسی'''، روحانی مبارز، نماینده امام‌خمینی در استان [[خراسان]]، تولیت [[آستان قدس رضوی]] و عضو [[مجلس خبرگان رهبری]].


عباس واعظ طبسی در بهمن 1314 در شهر مشهد به دنیا آمد<ref> اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، 66.</ref>. پدرش غلامرضا طبسی از علما و واعظان مشهور خراسان بود<ref> شریف رازی، آثار الحجة، 2/136.</ref>. واعظ طبسی پیش از پایان دوره دبیرستان در شانزده‌سالگی وارد حوزه علمیه مشهد شد<ref> اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، 66.</ref> و مقدمات علوم دینی را نزد استادانی چون علی خالقی، ‌عباس جاویدی و محمدتقی ادیب نیشابوری(ادیب دوم) فرا گرفت<ref> مشایخی، پاسداران اسلام، 27 ـ 28؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>. وی دروس متوسطه حوزه را نزد میرزااحمد مدرس یزدی، مجتبی قزوینی، هاشم قزوینی و میرزا‌جوادآقا تهرانی آموخت و دروس خارج حوزه را نزد سیدمحمدهادی میلانی و میرزاحسین فقیه سبزواری گذراند<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>. وی هم‌زمان با تحصیل به تدریس نیز پرداخت و در طول تدریس در سطوح مقدماتی و متوسطه حوزه علمیه به تربیت طلاب و فضلای جوان مبارز همت گماشت<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/462.</ref>.
عباس واعظ طبسی در بهمن ۱۳۱۴ در شهر مشهد به دنیا آمد<ref>اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۶۶.</ref>. پدرش [[غلامرضا طبسی]] از [[علما]] و [[واعظان]] مشهور خراسان بود<ref>شریف رازی، آثار الحجة، ۲/۱۳۶.</ref>. واعظ طبسی پیش از پایان دوره دبیرستان در شانزده‌سالگی وارد [[حوزه علمیه مشهد]] شد<ref>اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۶۶.</ref> و مقدمات علوم دینی را نزد استادانی چون علی خالقی، ‌عباس جاویدی و محمدتقی ادیب نیشابوری(ادیب دوم) فرا گرفت<ref>مشایخی، پاسداران اسلام، ۲۷ ـ ۲۸؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۲.</ref>. وی دروس متوسطه حوزه را نزد میرزااحمد مدرس یزدی، مجتبی قزوینی، هاشم قزوینی و میرزا‌جوادآقا تهرانی آموخت و دروس خارج حوزه را نزد [[سیدمحمدهادی میلانی]] و [[میرزاحسین فقیه سبزواری]] گذراند<ref>شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، ۴۰؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۲.</ref>. وی هم‌زمان با [[تحصیل]] به [[تدریس]] نیز پرداخت و در طول تدریس در سطوح مقدماتی و متوسطه حوزه علمیه به تربیت [[طلاب]] و فضلای [[جوان مبارز]] همت گماشت<ref>جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۲.</ref>.


واعظ طبسی از سال‌های نخست طلبگی در دهه سی با حضور در سخنرانی‌های سیدمجتبی نواب صفوی در مدرسه نواب مشهد، به مسائل سیاسی و مبارزه گرایش پیدا کرد<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref> و از سال 1335 با سخنرانی‌های انتقادی به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت؛ به گونه‌ای که در اواخر دهه 1330 سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک) شاخه مشهد، هفت ماه او را از منبر منع کرد<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/463؛ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40.</ref>.
واعظ طبسی از سال‌های نخست طلبگی در دهه سی با حضور در سخنرانی‌های [[سیدمجتبی نواب صفوی]] در مدرسه نواب مشهد، به مسائل سیاسی و مبارزه گرایش پیدا کرد<ref>جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳.</ref> و از سال ۱۳۳۵ با سخنرانی‌های انتقادی به مبارزه با [[رژیم پهلوی]] پرداخت؛ به گونه‌ای که در اواخر دهه ۱۳۳۰ [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]](ساواک) شاخه [[مشهد]]، هفت ماه او را از منبر منع کرد<ref>جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳؛ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، ۴۰.</ref>.


آشنایی واعظ طبسی با امام‌خمینی به سال 1339 بر می‌گردد<ref> واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 20.</ref>. وی با آغاز مبارزات علنی امام‌خمینی جذب و دلبسته ایشان گشت و پس از آن تا سال 1343 این پیوند عمیق‌تر شد<ref> واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 20۔</ref>. پس از درگذشت سیدحسین بروجردی در سال 1340 و نیز سیدمحسن حکیم در سال 1349 واعظ طبسی همراه سیدعلی خامنه‌ای از معدود افرادی بود که در مشهد مرجعیت امام‌خمینی را تبلیغ و خود را مقلد امام‌خمینی معرفی می‌کردند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 340 ـ 341.</ref>.
آشنایی واعظ طبسی با امام‌خمینی به سال ۱۳۳۹ بر می‌گردد<ref>واعظ طبسی، پاسداران اسلام، ۲۰.</ref>. وی با آغاز [[مبارزات]] علنی امام‌خمینی جذب و دلبسته ایشان گشت و پس از آن تا سال ۱۳۴۳ این پیوند عمیق‌تر شد<ref>واعظ طبسی، پاسداران اسلام، ۲۰۔</ref>. پس از درگذشت [[سیدحسین بروجردی]] در سال ۱۳۴۰ و نیز [[سیدمحسن حکیم]] در سال ۱۳۴۹ واعظ طبسی همراه [[سیدعلی خامنه‌ای]] از معدود افرادی بود که در مشهد مرجعیت امام‌خمینی را تبلیغ و خود را [[مقلد]] امام‌خمینی معرفی می‌کردند<ref>خامنه‌ای، شرح اسم، ۳۴۰ ـ ۳۴۱.</ref>.


از آغاز نهضت امام‌خمینی در سال 1341، وی در جریان لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتیِ رژیم پهلوی ضمن سخنرانی اعتراضی در مشهد، بازداشت و به تهران منتقل شد و پس از مدتی آزاد شد<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref> و پس از اعتراض امام‌خمینی به همه‌پرسی رژیم پهلوی و تحریم جشن‌های نوروز 1342<ref>امام‌خمینی، صحیفه، 1/158.</ref>، طبسی نیز با سخنرانی انتقادی در خانه سیدحسن قمی از مراجع تقلید مشهد، در پنجم فروردین 1342 بازداشت و تحویل ساواک خراسان شد و در پانزده خرداد آزاد شد<ref> جلالی، واعظ طبسی، 1/463؛ جلالی، مشهد در بامداد، 157 و 265.</ref>. وی از سال 1343 به همراه سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، محمدرضا محامی و سیدعلی خامنه‌ای در مشهد از شخصیت‌های محوری مبارزات بودند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 199.</ref>. وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر در تهران، همراه تعدادی از علما، طلاب و دیگر مبارزان مشهد به دیدار ایشان رفت و در حضور ایشان سخنرانی کرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 3/42.</ref>؛ همچنین در سخنانی با امام‌خمینی بعضی مسائل روز ازجمله موضوع طلبه‌هایی که با اقبال به سمت سازمانی‌شدن، موجب بدبینی مردم می‌شوند را مطرح کرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 3/218.</ref>. پس از این دیدار و به هنگام بازگشت، ساواک وی را در ایستگاه راه‌آهن قم بازداشت کرد و از این پس، نام وی در ردیف واعظان سیاسی ثبت شد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 3/40 و 42؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/463.</ref>. حکم دستور دستگیری طبسی در قم، پیش از دیدار او با امام‌خمینی و سخنرانی در حضور ایشان صادر شده بود<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 3/40.</ref>.
از آغاز نهضت امام‌خمینی در سال ۱۳۴۱، وی در جریان لایحه [[انجمن‌های ایالتی و ولایتیِ رژیم پهلوی]] ضمن سخنرانی اعتراضی در مشهد، بازداشت و به [[تهران]] منتقل شد و پس از مدتی آزاد شد<ref>شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، ۴۰؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳.</ref> و پس از اعتراض امام‌خمینی به همه‌پرسی رژیم پهلوی و تحریم جشن‌های نوروز ۱۳۴۲<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۵۸.</ref>، طبسی نیز با سخنرانی انتقادی در خانه [[سیدحسن قمی]] از مراجع تقلید مشهد، در پنجم فروردین ۱۳۴۲ بازداشت و تحویل [[ساواک]] خراسان شد و در پانزده خرداد آزاد شد<ref>جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳؛ جلالی، مشهد در بامداد، ۱۵۷ و ۲۶۵.</ref>. وی از سال ۱۳۴۳ به همراه سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، محمدرضا محامی و سیدعلی خامنه‌ای در مشهد از شخصیت‌های محوری مبارزات بودند<ref>خامنه‌ای، شرح اسم، ۱۹۹.</ref>. وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر در تهران، همراه تعدادی از علما، طلاب و دیگر مبارزان مشهد به دیدار ایشان رفت و در حضور ایشان سخنرانی کرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۲.</ref>؛ همچنین در سخنانی با امام‌خمینی بعضی مسائل روز ازجمله موضوع طلبه‌هایی که با اقبال به سمت سازمانی‌شدن، موجب بدبینی مردم می‌شوند را مطرح کرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۲۱۸.</ref>. پس از این دیدار و به هنگام بازگشت، ساواک وی را در ایستگاه راه‌آهن [[قم]] بازداشت کرد و از این پس، نام وی در ردیف واعظان [[سیاسی]] ثبت شد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۰ و ۴۲؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳.</ref>. حکم دستور دستگیری طبسی در قم، پیش از دیدار او با امام‌خمینی و سخنرانی در حضور ایشان صادر شده بود<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۰.</ref>.


امام‌خمینی، پس از دستگیری طبسی، در پیامی به ساواک قم، با تکذیب هر سخن خلافی از طبسی، درباره دستگیری بی‌دلیل او سوال کرد. ایشان همچنین پس از پاسخ ساواک که دستگیری وی را با این دیدار بی‌ارتباط خوانده بود، هم‌زمانی این دیدار و دستگیری وی را موجب ایجاد شائبه و مصلحت را در آزادی او دانست<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 3/48.</ref>. در اردیبهشت 1343، امام‌خمینی در تلگرامی به سیدحسن قمی، از بی‌خبری درباره وضع طبسی، ابراز نگرانی کرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 3/78 و 80.</ref> و نیز در پاسخ نامه‌ سیدمحمدهادی میلانی، با تشریح وضعیت نگران‌کننده کشور و دست‌های مرموزی که در کار تحریک مردم‌اند، دستگیری علمایی چون طبسی را در همین راستا و با هدف تحریک مردم، شمرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 3/254 ـ 255.</ref>.
[[امام‌خمینی]]، پس از دستگیری طبسی، در پیامی به ساواک قم، با تکذیب هر سخن خلافی از طبسی، درباره دستگیری بی‌دلیل او سوال کرد. ایشان همچنین پس از پاسخ ساواک که دستگیری وی را با این دیدار بی‌ارتباط خوانده بود، هم‌زمانی این دیدار و دستگیری وی را موجب ایجاد شائبه و [[مصلحت]] را در آزادی او دانست<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۸.</ref>. در اردیبهشت ۱۳۴۳، امام‌خمینی در تلگرامی به سیدحسن قمی، از بی‌خبری درباره وضع طبسی، ابراز نگرانی کرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۷۸ و ۸۰.</ref> و نیز در پاسخ نامه‌ [[سیدمحمدهادی میلانی]]، با تشریح وضعیت نگران‌کننده کشور و دست‌های مرموزی که در کار تحریک مردم‌اند، دستگیری علمایی چون طبسی را در همین راستا و با هدف تحریک [[مردم]]، شمرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۲۵۴ ـ ۲۵۵.</ref>.


واعظ طبسی همچنین با هاشمی‌نژاد و خامنه‌ای هم‌پیمان شد برای رهایی مردم از استبداد، مثلث مقاومتی را به‌وجود آورند و تمام نیروی خود را در راه پیروزی انقلاب به‌کار گیرند و وفادار به امام‌خمینی باشند. در این راستا پنجشنبه‌ها پیش از ظهر، جلسه خصوصی داشتند و درباره مسائل سیاسی و مبارزاتی بحث می‌کردند<ref> زنگنه، مشاهیری، 360 ـ 361؛ واعظ طبسی، هاشمی‌نژاد و انقلاب، 8.</ref>.
واعظ طبسی همچنین با [[هاشمی‌نژاد]] و [[خامنه‌ای]] هم‌پیمان شد برای رهایی مردم از استبداد، مثلث مقاومتی را به‌وجود آورند و تمام نیروی خود را در راه پیروزی انقلاب به‌کار گیرند و وفادار به امام‌خمینی باشند. در این راستا پنجشنبه‌ها پیش از ظهر، جلسه خصوصی داشتند و درباره مسائل سیاسی و مبارزاتی بحث می‌کردند<ref>زنگنه، مشاهیری، ۳۶۰ ـ ۳۶۱؛ واعظ طبسی، هاشمی‌نژاد و انقلاب، ۸.</ref>.


پس از تبعید امام‌خمینی در 13 آبان 1343، واعظ طبسی به همراه گروهی از روحانیان اقدام به انتشار اعلامیه اعتراضی کردند که موجب بازداشت دوباره وی شد<ref> جلالی، تقویم، 199.</ref>. در حمایت از حرکت طلاب مدرسه فیضیه در سالگرد قیام پانزده‌ خرداد 1342 در سال 1354 و اعتراض به حمله رژیم پهلوی به این مدرسه، طلاب مشهد نیز به تشویق واعظ طبسی و هاشمی‌نژاد دست به تحصن زدند که به همین دلیل هر دو دستگیر و زندانی شدند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 536.</ref>. در تیر 1354 در آستانه دیدار فرح دیبا همسر محمدرضا پهلوی از شهر مشهد، ساواک، واعظ طبسی را همراه چند تن از روحانیان مبارز مشهد در هجدهم تیر 1354 بازداشت و زندانی کرد<ref> جلالی، تقویم، 248 ـ 249.</ref>. این دوره زندان او بیش از یک سال طول کشید و در اول بهمن 1355 آزاد شد<ref> جلالی، تقویم، 253.</ref>. وی پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در اول آبان 1356، در خانه خود مجلس یادبود گرفت و در چهاردهم آبان همراه با دیگر علما و طلاب تلگرام تسلیت برای امام‌خمینی به نجف فرستاد<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 568 ـ 569؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 6/52.</ref>.
پس از تبعید امام‌خمینی در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، واعظ طبسی به همراه گروهی از روحانیان اقدام به انتشار اعلامیه اعتراضی کردند که موجب بازداشت دوباره وی شد<ref>جلالی، تقویم، ۱۹۹.</ref>. در حمایت از حرکت طلاب [[مدرسه فیضیه]] در سالگرد قیام [[پانزده‌ خرداد]] ۱۳۴۲ در سال ۱۳۵۴ و اعتراض به حمله [[رژیم پهلوی]] به این مدرسه، طلاب مشهد نیز به تشویق واعظ طبسی و هاشمی‌نژاد دست به تحصن زدند که به همین دلیل هر دو دستگیر و زندانی شدند<ref>خامنه‌ای، شرح اسم، ۵۳۶.</ref>. در تیر ۱۳۵۴ در آستانه دیدار [[فرح دیبا]] همسر محمدرضا پهلوی از شهر مشهد، ساواک، واعظ طبسی را همراه چند تن از روحانیان مبارز مشهد در هجدهم تیر ۱۳۵۴ بازداشت و زندانی کرد<ref>جلالی، تقویم، ۲۴۸ ـ ۲۴۹.</ref>. این دوره زندان او بیش از یک سال طول کشید و در اول بهمن ۱۳۵۵ آزاد شد<ref>جلالی، تقویم، ۲۵۳.</ref>. وی پس از درگذشت مشکوک [[سیدمصطفی خمینی]] در اول آبان ۱۳۵۶، در خانه خود مجلس یادبود گرفت و در چهاردهم آبان همراه با دیگر [[علما]] و [[طلاب]]تلگرام تسلیت برای امام‌خمینی به نجف فرستاد<ref>خامنه‌ای، شرح اسم، ۵۶۸ ـ ۵۶۹؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۶/۵۲.</ref>.


در 17 دی‌ 1356 انتشار مقاله اهانت به امام‌خمینی در روزنامه اطلاعات اعتراض گسترده روحانیان و مجامع مذهبی را در پی داشت<ref> سلیمی، مبارزات روحانیون، 138.</ref>{{ببینید|نوزده دی}} در نوزدهم دی، عباس واعظ طبسی به همراه گروهی از مدرسان و طلاب حوزه علمیه مشهد در اعتراض به انتشار این مقاله، یک هفته جلسات درس و برگزاری نماز جماعت را تعطیل کردند و دست به تحصن زدند<ref> هاشمی‌نژاد، یاران امام، 710.</ref>. در اردیبهشت 1357، وی بار دیگر به اتهام اقدام علیه امنیت کشور بازداشت شد<ref> جلالی، تقویم، 269.</ref> و سپس در چهاردهم آذر 1357، پس از سخنرانی وی، تظاهرکنندگان مجسمه محمدرضا پهلوی را در جلوی شرکت نفت مشهد پایین کشیده، خرد کردند<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 624.</ref>؛ اما با توجه به اوج‌گیری انقلاب، ساواک به ممنوعیت سخنرانی ایشان بسنده کرد<ref> جلالی، تقویم، 306.</ref>.
در ۱۷ دی‌ ۱۳۵۶ انتشار مقاله اهانت به امام‌خمینی در [[روزنامه اطلاعات]] اعتراض گسترده روحانیان و مجامع مذهبی را در پی داشت<ref>سلیمی، مبارزات روحانیون، ۱۳۸.</ref>{{ببینید|نوزده دی}} در نوزدهم دی، عباس واعظ طبسی به همراه گروهی از مدرسان و طلاب [[حوزه علمیه مشهد]] در اعتراض به انتشار این مقاله، یک هفته جلسات [[درس]] و برگزاری [[نماز جماعت]] را تعطیل کردند و دست به تحصن زدند<ref>هاشمی‌نژاد، یاران امام، ۷۱۰.</ref>. در اردیبهشت ۱۳۵۷، وی بار دیگر به اتهام اقدام علیه امنیت کشور بازداشت شد<ref>جلالی، تقویم، ۲۶۹.</ref> و سپس در چهاردهم آذر ۱۳۵۷، پس از سخنرانی وی، تظاهرکنندگان مجسمه محمدرضا پهلوی را در جلوی شرکت [[نفت]] مشهد پایین کشیده، خرد کردند<ref>خامنه‌ای، شرح اسم، ۶۲۴.</ref>؛ اما با توجه به اوج‌گیری [[انقلاب]]، ساواک به ممنوعیت سخنرانی ایشان بسنده کرد<ref>جلالی، تقویم، ۳۰۶.</ref>.


واعظ طبسی در مجموع شش بار بازداشت شد که طی آن شکنجه‌ها و آزارهای ناگواری را تحمل کرد<ref> شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، 40؛ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، 22.</ref>. وی مورد وثوق و مشورت مراجع و علمای انقلابی مشهد بود و در نوشتن و صدور برخی اعلامیه‌های انقلابی خراسان شرکت داشت. امضای او در اعلامیه‌های علما و طلاب مشهد موجود است<ref> جلالی، تقویم، 273، 312 و 328.</ref>. او علاوه بر مبارزات سیاسی، به مبارزات عقیدتی با مخالفان دین و مذهب نیز می‌پرداخت. وی در 1356 با جمعی از علما و روحانیان مبارز همچون سیدعلی خامنه‌ای، هاشمى‏نژاد، محمدرضا محامى، سیدهادى خامنه‏اى و چند نفر دیگر، از علل گرایش و انحرافات جوانان مسلمان به مکتب مارکسیست بحث و گفتگو کرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 11/566.</ref> و در همین راستا با انجمن اسلامى دانشجویان خارج از کشور نیز ارتباط برقرار کرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 12/236.</ref>. وی از سال 1356 به دعوت سیدمحمد حسینی بهشتی جزء اعضای جامعه روحانیت مبارز تهران قرار گرفت و از بدو تشکیل حزب جمهوری اسلامی، 29/11/1357، عضو شورای مرکزی آن بود<ref> اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، 37 و 66.</ref>.
واعظ طبسی در مجموع شش بار بازداشت شد که طی آن شکنجه‌ها و آزارهای ناگواری را تحمل کرد<ref>شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، ۴۰؛ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، ۲۲.</ref>. وی مورد وثوق و مشورت مراجع و علمای انقلابی مشهد بود و در نوشتن و صدور برخی اعلامیه‌های انقلابی خراسان شرکت داشت. امضای او در اعلامیه‌های علما و طلاب مشهد موجود است<ref>جلالی، تقویم، ۲۷۳، ۳۱۲ و ۳۲۸.</ref>. او علاوه بر مبارزات سیاسی، به مبارزات عقیدتی با مخالفان [[دین]] و [[مذهب]] نیز می‌پرداخت. وی در ۱۳۵۶ با جمعی از علما و [[روحانیان مبارز]] همچون سیدعلی خامنه‌ای، هاشمى‏نژاد، [[محمدرضا محامى]]، [[سیدهادى خامنه ‏اى]]و چند نفر دیگر، از علل گرایش و انحرافات جوانان [[مسلمان]] به مکتب [[مارکسیست]] بحث و گفتگو کرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۱۱/۵۶۶.</ref> و در همین راستا با [[انجمن اسلامى دانشجویان]] خارج از کشور نیز ارتباط برقرار کرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۱۲/۲۳۶.</ref>. وی از سال ۱۳۵۶ به دعوت [[سیدمحمد حسینی بهشتی]] جزء اعضای جامعه [[روحانیت]]مبارز تهران قرار گرفت و از بدو تشکیل [[حزب جمهوری اسلامی]]، ۲۹/۱۱/۱۳۵۷، عضو شورای مرکزی آن بود<ref>اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۳۷ و ۶۶.</ref>.


واعظ طبسی در میان خطبای مشهد در ترویج پیام‌های امام‌خمینی سخنرانی‌های تندی علیه حکومت پهلوی داشت<ref> جلالی، مشهد در بامداد، 150 و 222.</ref>. به گفته ساواکِ مشهد از نظر واعظ طبسی، تبلیغ امام‌خمینی واجب است<ref> خامنه‌ای، شرح اسم، 409.</ref>. وی پس از تبعید ایشان نیز با کمک بعضی از علمای مشهد اقدام به توزیع شهریه ایشان می‌کرد<ref> جلالی، تقویم، 272.</ref>.  
واعظ طبسی در میان خطبای مشهد در ترویج پیام‌های امام‌خمینی سخنرانی‌های تندی علیه [[حکومت پهلوی]] داشت<ref>جلالی، مشهد در بامداد، ۱۵۰ و ۲۲۲.</ref>. به گفته ساواکِ مشهد از نظر واعظ طبسی، تبلیغ امام‌خمینی واجب است<ref>خامنه‌ای، شرح اسم، ۴۰۹.</ref>. وی پس از [[تبعید]] ایشان نیز با کمک بعضی از علمای مشهد اقدام به توزیع شهریه ایشان می‌کرد<ref>جلالی، تقویم، ۲۷۲.</ref>.


پس از کشتار‌ هفدهم شهریور 1357 توسط رژیم پهلوی، در میدان ژاله تهران بر اثر فشار رژیم، حکومت عراق برای امام‌خمینی محدودیت ایجاد کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 3/516.</ref>. واعظ طبسی در اعتراض به این امر همراه با گروهی از روحانیان مشهد ازجمله محمدرضا محامى، حسنعلى مروارید و على خالقى در خانه میرزاجوادآقا تهرانى اجتماع کردند و تصمیم بر تعطیلی روز 9/7/1357 گرفتند<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 11/589.</ref>. همچنین وی جزء تحصن‌کنندگان در حرم امام‌رضا(ع)  در 10 بهمن 1357 برای بازگشت هرچه سریع‌تر امام‌خمینی به وطن بود<ref> جلالی، تقویم، 328 ـ 329.</ref>.
پس از کشتار‌ [[هفدهم شهریور ۱۳۵۷]] توسط رژیم پهلوی، در میدان ژاله تهران بر اثر فشار رژیم، [[حکومت عراق]] برای امام‌خمینی محدودیت ایجاد کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۵۱۶.</ref>. واعظ طبسی در اعتراض به این امر همراه با گروهی از روحانیان مشهد ازجمله [[محمدرضا محامى]]، [[حسنعلى مروارید]] و [[على خالقى]] در خانه [[میرزاجوادآقا تهرانى]] اجتماع کردند و تصمیم بر تعطیلی روز ۹/۷/۱۳۵۷ گرفتند<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۱۱/۵۸۹.</ref>. همچنین وی جزء تحصن‌کنندگان در حرم [[امام‌رضا(ع)]] در ۱۰ بهمن ۱۳۵۷ برای بازگشت هرچه سریع‌تر امام‌خمینی به [[وطن]] بود<ref>جلالی، تقویم، ۳۲۸ ـ ۳۲۹.</ref>.


امام‌خمینی به واعظ طبسی و پدرش احترام می‌گذاشت<ref> شخصی‌نگار، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref>. در فروردین 1343 که ساواک قم واعظ طبسی را دستگیر کرد، امام‌خمینی ضمن اعتراض، داماد خود شهاب‌الدین اشراقى را مأمور پیگیری این امر کرد<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 2/422.</ref>. پس از انتقال وی به تهران، امام‌خمینی در 25/2/1343 طی نامه‌ای به سیدحسن قمی و سیدمحمدهادی میلانی، ضمن ابراز نگرانى تأکید کرد در بازداشت سیدعبدالحسین دستغیب در شیراز، سیدحسین آیت‌اللهى در جهرم، سیدعلى قاضى طباطبایى در قم و واعظ طبسی در مشهد دست‌هاى مرموزى در کار است که لطمه به کشور وارد می‌کند و از وی خواست در این زمینه فکری کند و یا به اولیای امور متذکر شود که دست‌زدن به کارهاى تحریک‏آمیز در این موقعیت، خطرناک است، گرچه تذکر به دولت‌ها در این وضع بى ‏نتیجه است‏<ref>امام‌خمینی، صحیفه، 1/326 ـ 327؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 2/429.</ref>. اصرار امام‌خمینی و نیز پیگیری‌های شهاب‌الدین اشراقی، به حدی بود که رئیس ساواک قم طی نامه‌ای به ساواک تهران از حسن پاکروان رئیس ساواک درخواست کرد که واعظ طبسی آزاد شود<ref> مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، 3/48.</ref>.
امام‌خمینی به واعظ طبسی و پدرش احترام می‌گذاشت<ref>شخصی‌نگار، پایگاه اطلاع‌رسانی.</ref>. در فروردین ۱۳۴۳ که ساواک قم واعظ طبسی را دستگیر کرد، امام‌خمینی ضمن اعتراض، داماد خود [[شهاب‌الدین اشراقى]] را مأمور پیگیری این امر کرد<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۲/۴۲۲.</ref>. پس از انتقال وی به تهران، امام‌خمینی در ۲۵/۲/۱۳۴۳ طی نامه‌ای به [[سیدحسن قمی]] و [[سیدمحمدهادی میلانی]]، ضمن ابراز نگرانى تأکید کرد در بازداشت [[سیدعبدالحسین دستغیب]] در شیراز، [[سیدحسین آیت‌اللهى]] در جهرم، [[سیدعلى قاضى طباطبایى]] در قم و واعظ طبسی در مشهد دست‌هاى مرموزى در کار است که لطمه به کشور وارد می‌کند و از وی خواست در این زمینه فکری کند و یا به اولیای امور متذکر شود که دست‌زدن به کارهاى تحریک‏آمیز در این موقعیت، خطرناک است، گرچه تذکر به دولت‌ها در این وضع بى ‏نتیجه است‏<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۲۶ ـ ۳۲۷؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۲/۴۲۹.</ref>. اصرار امام‌خمینی و نیز پیگیری‌های [[شهاب‌الدین اشراقی]]، به حدی بود که رئیس ساواک قم طی نامه‌ای به ساواک تهران از [[حسن پاکروان]] رئیس ساواک درخواست کرد که واعظ طبسی آزاد شود<ref>مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۸.</ref>.


پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام‌خمینی در نخستین حکم خود، در 25/11/1357 واعظ طبسی را به سرپرستی آستان قدس رضوی منصوب کرد و از وی خواست با کمال جدیت و به طور دقیق حفاظت از متعلقات آنجا به‌ویژه کتابخانه و خزینه و محتویات ضریح مقدس و موقوفات و سایر آنچه مربوط به آن آستان مقدس است را به عهده بگیرد و از حیف و میل اموال جلوگیرى کند<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 6/143.</ref> و در 15/1/1359 ضمن قدردانی، ستایش و تأکید بر اینکه وی مورد اعتماد است، حکم انتصاب او به سمت تولیت آستان قدس رضوی را صادر و افزود هیچ یک از نهادهاى جمهورى اسلامى مانند جهاد سازندگى و همچنین وزارت ارشاد ملى و یا اشخاص عادى، حق دخالت در موقوفات و سایر متعلقات آستان قدس را ندارد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 12/224.</ref>. از اقدامات اساسی واعظ طبسی در دوره مدیریت خود در این سمت تلاش در بازسازی حرم امام‌رضا(ع) و ساماندهی اطراف آن ازجمله احداث صحن قدس و صحن جمهوری اسلامی در حرم رضوی، گسترش اطراف حرم، احداث بنای دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ساختمان کتابخانه مرکزی، مراکز فرهنگی و پژوهشی، دارویی و درمانی، احیای اراضی مزروعی و کشاورزی، عمرانی و آبادی رقبات موقوفه بود<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 21/59؛ جلالی، واعظ طبسی، 1/464.</ref>.
پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]]، امام‌خمینی در نخستین حکم خود، در ۲۵/۱۱/۱۳۵۷ واعظ طبسی را به سرپرستی آستان قدس رضوی منصوب کرد و از وی خواست با کمال جدیت و به طور دقیق حفاظت از متعلقات آنجا به‌ویژه [[کتابخانه]] و خزینه و محتویات [[ضریح مقدس]] و موقوفات و سایر آنچه مربوط به آن آستان مقدس است را به عهده بگیرد و از حیف و میل اموال جلوگیرى کند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۱۴۳.</ref> و در ۱۵/۱/۱۳۵۹ ضمن قدردانی، ستایش و تأکید بر اینکه وی مورد اعتماد است، حکم انتصاب او به سمت تولیت آستان قدس رضوی را صادر و افزود هیچ یک از نهادهاى جمهورى اسلامى مانند [[جهاد]] سازندگى و همچنین وزارت ارشاد ملى و یا اشخاص عادى، حق دخالت در موقوفات و سایر متعلقات آستان قدس را ندارد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۲۴.</ref>. از اقدامات اساسی واعظ طبسی در دوره مدیریت خود در این سمت تلاش در بازسازی حرم امام‌رضا(ع) و ساماندهی اطراف آن ازجمله احداث صحن قدس و صحن جمهوری اسلامی در [[حرم رضوی]]، گسترش اطراف حرم، احداث بنای دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ساختمان کتابخانه مرکزی، [[مراکز فرهنگی و پژوهشی]]، دارویی و درمانی، احیای اراضی مزروعی و کشاورزی، عمرانی و آبادی رقبات موقوفه بود<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۵۹؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۴.</ref>.


پس از ترور نافرجام واعظ طبسی در 29/11/1361، امام‌خمینی در 30/11/1361 ضمن شکرگزاری از خداوند که نقشه جنایتکارانه منحرفان را خنثی کرده، سلامت و سعادت وی را از خداوند خواستار شد و او را ازجمله متعهدان به اسلام و خدمتگزاران به جمهورى اسلامى‏ دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، 17/338.</ref>. امام‌خمینی در 17/3/1367 طی نامه‌ای خطاب به واعظ طبسی، ضمن تأکید بر حفظ اموال و موقوفات آستان قدس رضوی، یادآور شد وی زحمت‌ها و سختی‌های فراوانی برای به‌ثمررسیدن انقلاب تحمل کرده و پس از انقلاب برای تثبیت نظام نوپای اسلامی تلاش‌های زیادی کرده است. ایشان در ادامه افزود وی از چهره‌های درخشان مدیریت و انقلاب اسلامی در ایران، به‌خصوص در استان خراسان است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، 21/60.</ref>.
پس از ترور نافرجام واعظ طبسی در ۲۹/۱۱/۱۳۶۱، امام‌خمینی در ۳۰/۱۱/۱۳۶۱ ضمن شکرگزاری از خداوند که نقشه جنایتکارانه منحرفان را خنثی کرده، سلامت و سعادت وی را از [[خداوند]] خواستار شد و او را ازجمله متعهدان به [[اسلام]] و خدمتگزاران به جمهورى اسلامى‏ دانست<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۳۸.</ref>. امام‌خمینی در ۱۷/۳/۱۳۶۷ طی نامه‌ای خطاب به واعظ طبسی، ضمن تأکید بر حفظ [[اموال و موقوفات]] آستان قدس رضوی، یادآور شد وی زحمت‌ها و سختی‌های فراوانی برای به‌ثمررسیدن انقلاب تحمل کرده و پس از انقلاب برای تثبیت نظام نوپای اسلامی تلاش‌های زیادی کرده است. ایشان در ادامه افزود وی از چهره‌های درخشان مدیریت و انقلاب اسلامی در [[ایران]]، به‌خصوص در استان خراسان است<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۰.</ref>.


پس از آغاز جنگ هشت‌‌ساله عراق علیه ایران، امام‌خمینی با درخواست واعظ طبسی برای بازسازی شهر هویزه با هزینه آستان قدس رضوی موافقت کرد و آستان قدس و تولیت آن را در ترمیم خرابی‌ها و بناى شهر دوستان امام‌رضا(ع) «اولی» دانست‏ و در حکم موافقت، با ستایش از خدمات واعظ طبسی در مقام تولیت، خداى را شکر کرد که در این عصر مانند او به این سمت مقدس راه یافته و به جاى «ظلمت»، «نور» و به جاى «خیانت»، «امانت» جایگزین گردیده است‏<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 16/256.</ref>. وی همچنین با حکم ایشان به تعمیر و مرمت بعضی از آثار و بناهای تاریخی و مذهبی مانند قبر سیدحسن مدرس اقدام کرد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 19/73.</ref>. واعظ طبسی در 26/3/65 درباره موقوفات آستان قدس از امام‌خمینی استفتاء کرد که با پاسخ تفصیلی ایشان روبه‌رو شد<ref> امام‌خمینی، صحیفه، 20/60.</ref>؛ چنان‌که وی در تاریخ 20/1/68، خواستار معافیت آستان قدس رضوى و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته از پرداخت هر گونه مالیات شد که مورد موافقت امام‌خمینی قرار گرفت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، 21/347 ـ 348.</ref>.
پس از آغاز [[جنگ]] هشت‌‌ساله عراق علیه ایران، امام‌خمینی با درخواست واعظ طبسی برای بازسازی شهر هویزه با هزینه آستان قدس رضوی موافقت کرد و آستان قدس و تولیت آن را در ترمیم خرابی‌ها و بناى شهر دوستان امام‌رضا(ع) «اولی» دانست‏ و در حکم موافقت، با ستایش از خدمات واعظ طبسی در مقام تولیت، خداى را شکر کرد که در این عصر مانند او به این سمت مقدس راه یافته و به جاى «ظلمت»، «نور» و به جاى «خیانت»، «[[امانت]]» جایگزین گردیده است‏<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۵۶.</ref>. وی همچنین با حکم ایشان به تعمیر و مرمت بعضی از آثار و بناهای تاریخی و مذهبی مانند قبر [[سیدحسن مدرس]] اقدام کرد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۷۳.</ref>. [[واعظ طبسی]] در ۲۶/۳/۶۵ درباره موقوفات آستان قدس از امام‌خمینی استفتاء کرد که با پاسخ تفصیلی ایشان روبه‌رو شد<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۶۰.</ref>؛ چنان‌که وی در تاریخ ۲۰/۱/۶۸، خواستار معافیت آستان قدس رضوى و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته از پرداخت هر گونه مالیات شد که مورد موافقت امام‌خمینی قرار گرفت<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۴۷ ـ ۳۴۸.</ref>.


واعظ طبسی در 14/12/1394 در هشتادسالگی به دلیل مشکل تنفسی در بیمارستان امام‌رضا(ع) در مشهد درگذشت<ref> خراسان، روزنامه، 1.</ref> و پس از اقامه نماز توسط رهبر انقلاب بر پیکر او، در رواق توحید حرم امام‌رضا(ع) به خاک سپرده شد<ref> همدلی، روزنامه، 1.</ref>.
واعظ طبسی در ۱۴/۱۲/۱۳۹۴ در هشتادسالگی به دلیل مشکل تنفسی در بیمارستان امام‌رضا(ع) در مشهد درگذشت<ref>خراسان، روزنامه، ۱.</ref> و پس از اقامه نماز توسط [[رهبر انقلاب]] بر پیکر او، در رواق توحید حرم امام‌رضا(ع) به خاک سپرده شد<ref>همدلی، روزنامه، ۱.</ref>.


==پانویس==
==پانویس==


{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
==منابع==
== منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
*اسماعیلی، خیرالله، حزب جمهوری اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1386ش.
*اسماعیلی، خیرالله، حزب جمهوری اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
*امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، 1389ش.
*امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
*شخصی‌نگار، پایگاه اطلاع‌رسانی، 5/7/1394ش.
*شخصی‌نگار، پایگاه اطلاع‌رسانی، ۵/۷/۱۳۹۴ش.
*جلالی، غلامرضا، تقویم تاریخ خراسان از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1377ش.
*جلالی، غلامرضا، تقویم تاریخ خراسان از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
*جلالی، غلامرضا، مشهد در بامداد نهضت امام‌خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1378ش.
*جلالی، غلامرضا، مشهد در بامداد نهضت امام‌خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
*جلالی، غلامرضا، واعظ طبسی، عباس(آیت‌الله)، چاپ‌شده در فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1389ش.
*جلالی، غلامرضا، واعظ طبسی، عباس(آیت‌الله)، چاپ‌شده در فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۹ش.
*خامنه‌ای، سیدعلی، شرح اسم (زندگی‌نامه آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای، 1318 ـ 1357)، تدوین هدایت‌الله بهبودی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ دوم، 1392ش.
*خامنه‌ای، سیدعلی، شرح اسم (زندگی‌نامه آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای، ۱۳۱۸ ـ ۱۳۵۷)، تدوین هدایت‌الله بهبودی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ دوم، ۱۳۹۲ش.
*خراسان، روزنامه، 15/12/1394ش.
*خراسان، روزنامه، ۱۵/۱۲/۱۳۹۴ش.
*زنگنه، ابراهیم، مشاهیری مدفون در حرم رضوی، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اوّل، 1382ش.
*زنگنه، ابراهیم، مشاهیری مدفون در حرم رضوی، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اوّل، ۱۳۸۲ش.
*سلیمی، حشمت‌الله، مبارزات روحانیون و وعاظ مساجد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، 1386ش.
*سلیمی، حشمت‌الله، مبارزات روحانیون و وعاظ مساجد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
*شریف رازی، محمد، آثار الحجة و دائرة المعارف حوزه علمیه قم، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، 1332ش.
*شریف رازی، محمد، آثار الحجة و دائرة المعارف حوزه علمیه قم، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، ۱۳۳۲ش.
*شمس‌آبادی، حسن، نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، تهران، عروج، چاپ اول، 1389ش.
*شمس‌آبادی، حسن، نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، تهران، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.
*مشایخی، پاسداران اسلام (واعظ طبسی)، مجله پیام انقلاب اسلامی، شماره 81، 1362ش.
*مشایخی، پاسداران اسلام (واعظ طبسی)، مجله پیام انقلاب اسلامی، شماره ۸۱، ۱۳۶۲ش.
*مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، 1386ش.
*مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
*واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، پاسداران اسلام، مجله پیام انقلاب اسلامی، شماره 82، 27/1/1362ش.
*واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، پاسداران اسلام، مجله پیام انقلاب اسلامی، شماره ۸۲، ۲۷/۱/۱۳۶۲ش.
*واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، هاشمی‌نژاد و انقلاب اسلامی، مجله شاهد یاران، شماره 35، 1387ش.
*واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، هاشمی‌نژاد و انقلاب اسلامی، مجله شاهد یاران، شماره ۳۵، ۱۳۸۷ش.
*هاشمی‌نژاد، سیدعبدالکریم، یاران امام به روایت اسناد ساواک شهید حجت‌الاسلام سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، 1377ش.
*هاشمی‌نژاد، سیدعبدالکریم، یاران امام به روایت اسناد ساواک شهید حجت‌الاسلام سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
*همدلی، روزنامه، 16/12/1394ش.
*همدلی، روزنامه، ۱۶/۱۲/۱۳۹۴ش.
 
 


خط ۶۴: خط ۶۴:
==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==


 
محمد رجائی‌نژاد، [https://books.khomeini.ir/books/۱۰۰۱۰/۲۲۹/ عباس واعظ طبسی] دانشنامه امام‌خمینی(ره)، ج۱۰، ص ۲۲۹-۲۳۴.
محمد رجائی‌نژاد، [https://books.khomeini.ir/books/10010/229/ عباس واعظ طبسی] دانشنامه امام‌خمینی(ره)، ج۱۰، ص 229-234.
[[رده:مقاله‌های جلد دهم دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های جلد دهم دانشنامه]]
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]
[[رده:مقاله‌های آماده ارزیابی]]

نسخهٔ ‏۲۸ دی ۱۴۰۱، ساعت ۲۲:۴۱

عباس واعظ طبسی، روحانی مبارز، نماینده امام‌خمینی در استان خراسان، تولیت آستان قدس رضوی و عضو مجلس خبرگان رهبری.

عباس واعظ طبسی در بهمن ۱۳۱۴ در شهر مشهد به دنیا آمد[۱]. پدرش غلامرضا طبسی از علما و واعظان مشهور خراسان بود[۲]. واعظ طبسی پیش از پایان دوره دبیرستان در شانزده‌سالگی وارد حوزه علمیه مشهد شد[۳] و مقدمات علوم دینی را نزد استادانی چون علی خالقی، ‌عباس جاویدی و محمدتقی ادیب نیشابوری(ادیب دوم) فرا گرفت[۴]. وی دروس متوسطه حوزه را نزد میرزااحمد مدرس یزدی، مجتبی قزوینی، هاشم قزوینی و میرزا‌جوادآقا تهرانی آموخت و دروس خارج حوزه را نزد سیدمحمدهادی میلانی و میرزاحسین فقیه سبزواری گذراند[۵]. وی هم‌زمان با تحصیل به تدریس نیز پرداخت و در طول تدریس در سطوح مقدماتی و متوسطه حوزه علمیه به تربیت طلاب و فضلای جوان مبارز همت گماشت[۶].

واعظ طبسی از سال‌های نخست طلبگی در دهه سی با حضور در سخنرانی‌های سیدمجتبی نواب صفوی در مدرسه نواب مشهد، به مسائل سیاسی و مبارزه گرایش پیدا کرد[۷] و از سال ۱۳۳۵ با سخنرانی‌های انتقادی به مبارزه با رژیم پهلوی پرداخت؛ به گونه‌ای که در اواخر دهه ۱۳۳۰ سازمان اطلاعات و امنیت کشور(ساواک) شاخه مشهد، هفت ماه او را از منبر منع کرد[۸].

آشنایی واعظ طبسی با امام‌خمینی به سال ۱۳۳۹ بر می‌گردد[۹]. وی با آغاز مبارزات علنی امام‌خمینی جذب و دلبسته ایشان گشت و پس از آن تا سال ۱۳۴۳ این پیوند عمیق‌تر شد[۱۰]. پس از درگذشت سیدحسین بروجردی در سال ۱۳۴۰ و نیز سیدمحسن حکیم در سال ۱۳۴۹ واعظ طبسی همراه سیدعلی خامنه‌ای از معدود افرادی بود که در مشهد مرجعیت امام‌خمینی را تبلیغ و خود را مقلد امام‌خمینی معرفی می‌کردند[۱۱].

از آغاز نهضت امام‌خمینی در سال ۱۳۴۱، وی در جریان لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتیِ رژیم پهلوی ضمن سخنرانی اعتراضی در مشهد، بازداشت و به تهران منتقل شد و پس از مدتی آزاد شد[۱۲] و پس از اعتراض امام‌خمینی به همه‌پرسی رژیم پهلوی و تحریم جشن‌های نوروز ۱۳۴۲[۱۳]، طبسی نیز با سخنرانی انتقادی در خانه سیدحسن قمی از مراجع تقلید مشهد، در پنجم فروردین ۱۳۴۲ بازداشت و تحویل ساواک خراسان شد و در پانزده خرداد آزاد شد[۱۴]. وی از سال ۱۳۴۳ به همراه سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، محمدرضا محامی و سیدعلی خامنه‌ای در مشهد از شخصیت‌های محوری مبارزات بودند[۱۵]. وی پس از آزادی امام‌خمینی از حصر در تهران، همراه تعدادی از علما، طلاب و دیگر مبارزان مشهد به دیدار ایشان رفت و در حضور ایشان سخنرانی کرد[۱۶]؛ همچنین در سخنانی با امام‌خمینی بعضی مسائل روز ازجمله موضوع طلبه‌هایی که با اقبال به سمت سازمانی‌شدن، موجب بدبینی مردم می‌شوند را مطرح کرد[۱۷]. پس از این دیدار و به هنگام بازگشت، ساواک وی را در ایستگاه راه‌آهن قم بازداشت کرد و از این پس، نام وی در ردیف واعظان سیاسی ثبت شد[۱۸]. حکم دستور دستگیری طبسی در قم، پیش از دیدار او با امام‌خمینی و سخنرانی در حضور ایشان صادر شده بود[۱۹].

امام‌خمینی، پس از دستگیری طبسی، در پیامی به ساواک قم، با تکذیب هر سخن خلافی از طبسی، درباره دستگیری بی‌دلیل او سوال کرد. ایشان همچنین پس از پاسخ ساواک که دستگیری وی را با این دیدار بی‌ارتباط خوانده بود، هم‌زمانی این دیدار و دستگیری وی را موجب ایجاد شائبه و مصلحت را در آزادی او دانست[۲۰]. در اردیبهشت ۱۳۴۳، امام‌خمینی در تلگرامی به سیدحسن قمی، از بی‌خبری درباره وضع طبسی، ابراز نگرانی کرد[۲۱] و نیز در پاسخ نامه‌ سیدمحمدهادی میلانی، با تشریح وضعیت نگران‌کننده کشور و دست‌های مرموزی که در کار تحریک مردم‌اند، دستگیری علمایی چون طبسی را در همین راستا و با هدف تحریک مردم، شمرد[۲۲].

واعظ طبسی همچنین با هاشمی‌نژاد و خامنه‌ای هم‌پیمان شد برای رهایی مردم از استبداد، مثلث مقاومتی را به‌وجود آورند و تمام نیروی خود را در راه پیروزی انقلاب به‌کار گیرند و وفادار به امام‌خمینی باشند. در این راستا پنجشنبه‌ها پیش از ظهر، جلسه خصوصی داشتند و درباره مسائل سیاسی و مبارزاتی بحث می‌کردند[۲۳].

پس از تبعید امام‌خمینی در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، واعظ طبسی به همراه گروهی از روحانیان اقدام به انتشار اعلامیه اعتراضی کردند که موجب بازداشت دوباره وی شد[۲۴]. در حمایت از حرکت طلاب مدرسه فیضیه در سالگرد قیام پانزده‌ خرداد ۱۳۴۲ در سال ۱۳۵۴ و اعتراض به حمله رژیم پهلوی به این مدرسه، طلاب مشهد نیز به تشویق واعظ طبسی و هاشمی‌نژاد دست به تحصن زدند که به همین دلیل هر دو دستگیر و زندانی شدند[۲۵]. در تیر ۱۳۵۴ در آستانه دیدار فرح دیبا همسر محمدرضا پهلوی از شهر مشهد، ساواک، واعظ طبسی را همراه چند تن از روحانیان مبارز مشهد در هجدهم تیر ۱۳۵۴ بازداشت و زندانی کرد[۲۶]. این دوره زندان او بیش از یک سال طول کشید و در اول بهمن ۱۳۵۵ آزاد شد[۲۷]. وی پس از درگذشت مشکوک سیدمصطفی خمینی در اول آبان ۱۳۵۶، در خانه خود مجلس یادبود گرفت و در چهاردهم آبان همراه با دیگر علما و طلابتلگرام تسلیت برای امام‌خمینی به نجف فرستاد[۲۸].

در ۱۷ دی‌ ۱۳۵۶ انتشار مقاله اهانت به امام‌خمینی در روزنامه اطلاعات اعتراض گسترده روحانیان و مجامع مذهبی را در پی داشت[۲۹] (ببینید: نوزده دی) در نوزدهم دی، عباس واعظ طبسی به همراه گروهی از مدرسان و طلاب حوزه علمیه مشهد در اعتراض به انتشار این مقاله، یک هفته جلسات درس و برگزاری نماز جماعت را تعطیل کردند و دست به تحصن زدند[۳۰]. در اردیبهشت ۱۳۵۷، وی بار دیگر به اتهام اقدام علیه امنیت کشور بازداشت شد[۳۱] و سپس در چهاردهم آذر ۱۳۵۷، پس از سخنرانی وی، تظاهرکنندگان مجسمه محمدرضا پهلوی را در جلوی شرکت نفت مشهد پایین کشیده، خرد کردند[۳۲]؛ اما با توجه به اوج‌گیری انقلاب، ساواک به ممنوعیت سخنرانی ایشان بسنده کرد[۳۳].

واعظ طبسی در مجموع شش بار بازداشت شد که طی آن شکنجه‌ها و آزارهای ناگواری را تحمل کرد[۳۴]. وی مورد وثوق و مشورت مراجع و علمای انقلابی مشهد بود و در نوشتن و صدور برخی اعلامیه‌های انقلابی خراسان شرکت داشت. امضای او در اعلامیه‌های علما و طلاب مشهد موجود است[۳۵]. او علاوه بر مبارزات سیاسی، به مبارزات عقیدتی با مخالفان دین و مذهب نیز می‌پرداخت. وی در ۱۳۵۶ با جمعی از علما و روحانیان مبارز همچون سیدعلی خامنه‌ای، هاشمى‏نژاد، محمدرضا محامى، سیدهادى خامنه ‏اىو چند نفر دیگر، از علل گرایش و انحرافات جوانان مسلمان به مکتب مارکسیست بحث و گفتگو کرد[۳۶] و در همین راستا با انجمن اسلامى دانشجویان خارج از کشور نیز ارتباط برقرار کرد[۳۷]. وی از سال ۱۳۵۶ به دعوت سیدمحمد حسینی بهشتی جزء اعضای جامعه روحانیتمبارز تهران قرار گرفت و از بدو تشکیل حزب جمهوری اسلامی، ۲۹/۱۱/۱۳۵۷، عضو شورای مرکزی آن بود[۳۸].

واعظ طبسی در میان خطبای مشهد در ترویج پیام‌های امام‌خمینی سخنرانی‌های تندی علیه حکومت پهلوی داشت[۳۹]. به گفته ساواکِ مشهد از نظر واعظ طبسی، تبلیغ امام‌خمینی واجب است[۴۰]. وی پس از تبعید ایشان نیز با کمک بعضی از علمای مشهد اقدام به توزیع شهریه ایشان می‌کرد[۴۱].

پس از کشتار‌ هفدهم شهریور ۱۳۵۷ توسط رژیم پهلوی، در میدان ژاله تهران بر اثر فشار رژیم، حکومت عراق برای امام‌خمینی محدودیت ایجاد کرد[۴۲]. واعظ طبسی در اعتراض به این امر همراه با گروهی از روحانیان مشهد ازجمله محمدرضا محامى، حسنعلى مروارید و على خالقى در خانه میرزاجوادآقا تهرانى اجتماع کردند و تصمیم بر تعطیلی روز ۹/۷/۱۳۵۷ گرفتند[۴۳]. همچنین وی جزء تحصن‌کنندگان در حرم امام‌رضا(ع) در ۱۰ بهمن ۱۳۵۷ برای بازگشت هرچه سریع‌تر امام‌خمینی به وطن بود[۴۴].

امام‌خمینی به واعظ طبسی و پدرش احترام می‌گذاشت[۴۵]. در فروردین ۱۳۴۳ که ساواک قم واعظ طبسی را دستگیر کرد، امام‌خمینی ضمن اعتراض، داماد خود شهاب‌الدین اشراقى را مأمور پیگیری این امر کرد[۴۶]. پس از انتقال وی به تهران، امام‌خمینی در ۲۵/۲/۱۳۴۳ طی نامه‌ای به سیدحسن قمی و سیدمحمدهادی میلانی، ضمن ابراز نگرانى تأکید کرد در بازداشت سیدعبدالحسین دستغیب در شیراز، سیدحسین آیت‌اللهى در جهرم، سیدعلى قاضى طباطبایى در قم و واعظ طبسی در مشهد دست‌هاى مرموزى در کار است که لطمه به کشور وارد می‌کند و از وی خواست در این زمینه فکری کند و یا به اولیای امور متذکر شود که دست‌زدن به کارهاى تحریک‏آمیز در این موقعیت، خطرناک است، گرچه تذکر به دولت‌ها در این وضع بى ‏نتیجه است‏[۴۷]. اصرار امام‌خمینی و نیز پیگیری‌های شهاب‌الدین اشراقی، به حدی بود که رئیس ساواک قم طی نامه‌ای به ساواک تهران از حسن پاکروان رئیس ساواک درخواست کرد که واعظ طبسی آزاد شود[۴۸].

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام‌خمینی در نخستین حکم خود، در ۲۵/۱۱/۱۳۵۷ واعظ طبسی را به سرپرستی آستان قدس رضوی منصوب کرد و از وی خواست با کمال جدیت و به طور دقیق حفاظت از متعلقات آنجا به‌ویژه کتابخانه و خزینه و محتویات ضریح مقدس و موقوفات و سایر آنچه مربوط به آن آستان مقدس است را به عهده بگیرد و از حیف و میل اموال جلوگیرى کند[۴۹] و در ۱۵/۱/۱۳۵۹ ضمن قدردانی، ستایش و تأکید بر اینکه وی مورد اعتماد است، حکم انتصاب او به سمت تولیت آستان قدس رضوی را صادر و افزود هیچ یک از نهادهاى جمهورى اسلامى مانند جهاد سازندگى و همچنین وزارت ارشاد ملى و یا اشخاص عادى، حق دخالت در موقوفات و سایر متعلقات آستان قدس را ندارد[۵۰]. از اقدامات اساسی واعظ طبسی در دوره مدیریت خود در این سمت تلاش در بازسازی حرم امام‌رضا(ع) و ساماندهی اطراف آن ازجمله احداث صحن قدس و صحن جمهوری اسلامی در حرم رضوی، گسترش اطراف حرم، احداث بنای دانشگاه علوم اسلامی رضوی، ساختمان کتابخانه مرکزی، مراکز فرهنگی و پژوهشی، دارویی و درمانی، احیای اراضی مزروعی و کشاورزی، عمرانی و آبادی رقبات موقوفه بود[۵۱].

پس از ترور نافرجام واعظ طبسی در ۲۹/۱۱/۱۳۶۱، امام‌خمینی در ۳۰/۱۱/۱۳۶۱ ضمن شکرگزاری از خداوند که نقشه جنایتکارانه منحرفان را خنثی کرده، سلامت و سعادت وی را از خداوند خواستار شد و او را ازجمله متعهدان به اسلام و خدمتگزاران به جمهورى اسلامى‏ دانست[۵۲]. امام‌خمینی در ۱۷/۳/۱۳۶۷ طی نامه‌ای خطاب به واعظ طبسی، ضمن تأکید بر حفظ اموال و موقوفات آستان قدس رضوی، یادآور شد وی زحمت‌ها و سختی‌های فراوانی برای به‌ثمررسیدن انقلاب تحمل کرده و پس از انقلاب برای تثبیت نظام نوپای اسلامی تلاش‌های زیادی کرده است. ایشان در ادامه افزود وی از چهره‌های درخشان مدیریت و انقلاب اسلامی در ایران، به‌خصوص در استان خراسان است[۵۳].

پس از آغاز جنگ هشت‌‌ساله عراق علیه ایران، امام‌خمینی با درخواست واعظ طبسی برای بازسازی شهر هویزه با هزینه آستان قدس رضوی موافقت کرد و آستان قدس و تولیت آن را در ترمیم خرابی‌ها و بناى شهر دوستان امام‌رضا(ع) «اولی» دانست‏ و در حکم موافقت، با ستایش از خدمات واعظ طبسی در مقام تولیت، خداى را شکر کرد که در این عصر مانند او به این سمت مقدس راه یافته و به جاى «ظلمت»، «نور» و به جاى «خیانت»، «امانت» جایگزین گردیده است‏[۵۴]. وی همچنین با حکم ایشان به تعمیر و مرمت بعضی از آثار و بناهای تاریخی و مذهبی مانند قبر سیدحسن مدرس اقدام کرد[۵۵]. واعظ طبسی در ۲۶/۳/۶۵ درباره موقوفات آستان قدس از امام‌خمینی استفتاء کرد که با پاسخ تفصیلی ایشان روبه‌رو شد[۵۶]؛ چنان‌که وی در تاریخ ۲۰/۱/۶۸، خواستار معافیت آستان قدس رضوى و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته از پرداخت هر گونه مالیات شد که مورد موافقت امام‌خمینی قرار گرفت[۵۷].

واعظ طبسی در ۱۴/۱۲/۱۳۹۴ در هشتادسالگی به دلیل مشکل تنفسی در بیمارستان امام‌رضا(ع) در مشهد درگذشت[۵۸] و پس از اقامه نماز توسط رهبر انقلاب بر پیکر او، در رواق توحید حرم امام‌رضا(ع) به خاک سپرده شد[۵۹].

پانویس

  1. ↑ اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۶۶.
  2. ↑ شریف رازی، آثار الحجة، ۲/۱۳۶.
  3. ↑ اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۶۶.
  4. ↑ مشایخی، پاسداران اسلام، ۲۷ ـ ۲۸؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۲.
  5. ↑ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، ۴۰؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۲.
  6. ↑ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۲.
  7. ↑ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳.
  8. ↑ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳؛ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، ۴۰.
  9. ↑ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، ۲۰.
  10. ↑ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، ۲۰۔
  11. ↑ خامنه‌ای، شرح اسم، ۳۴۰ ـ ۳۴۱.
  12. ↑ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، ۴۰؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳.
  13. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۱۵۸.
  14. ↑ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳؛ جلالی، مشهد در بامداد، ۱۵۷ و ۲۶۵.
  15. ↑ خامنه‌ای، شرح اسم، ۱۹۹.
  16. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۲.
  17. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۲۱۸.
  18. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۰ و ۴۲؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۳.
  19. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۰.
  20. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۸.
  21. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۷۸ و ۸۰.
  22. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۲۵۴ ـ ۲۵۵.
  23. ↑ زنگنه، مشاهیری، ۳۶۰ ـ ۳۶۱؛ واعظ طبسی، هاشمی‌نژاد و انقلاب، ۸.
  24. ↑ جلالی، تقویم، ۱۹۹.
  25. ↑ خامنه‌ای، شرح اسم، ۵۳۶.
  26. ↑ جلالی، تقویم، ۲۴۸ ـ ۲۴۹.
  27. ↑ جلالی، تقویم، ۲۵۳.
  28. ↑ خامنه‌ای، شرح اسم، ۵۶۸ ـ ۵۶۹؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۶/۵۲.
  29. ↑ سلیمی، مبارزات روحانیون، ۱۳۸.
  30. ↑ هاشمی‌نژاد، یاران امام، ۷۱۰.
  31. ↑ جلالی، تقویم، ۲۶۹.
  32. ↑ خامنه‌ای، شرح اسم، ۶۲۴.
  33. ↑ جلالی، تقویم، ۳۰۶.
  34. ↑ شمس‌آبادی، نقش علمای مشهد، ۴۰؛ واعظ طبسی، پاسداران اسلام، ۲۲.
  35. ↑ جلالی، تقویم، ۲۷۳، ۳۱۲ و ۳۲۸.
  36. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۱۱/۵۶۶.
  37. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۱۲/۲۳۶.
  38. ↑ اسماعیلی، حزب جمهوری اسلامی، ۳۷ و ۶۶.
  39. ↑ جلالی، مشهد در بامداد، ۱۵۰ و ۲۲۲.
  40. ↑ خامنه‌ای، شرح اسم، ۴۰۹.
  41. ↑ جلالی، تقویم، ۲۷۲.
  42. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۳/۵۱۶.
  43. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۱۱/۵۸۹.
  44. ↑ جلالی، تقویم، ۳۲۸ ـ ۳۲۹.
  45. ↑ شخصی‌نگار، پایگاه اطلاع‌رسانی.
  46. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۲/۴۲۲.
  47. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۱/۳۲۶ ـ ۳۲۷؛ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۲/۴۲۹.
  48. ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌، ۳/۴۸.
  49. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۶/۱۴۳.
  50. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۱۲/۲۲۴.
  51. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۵۹؛ جلالی، واعظ طبسی، ۱/۴۶۴.
  52. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۱۷/۳۳۸.
  53. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۶۰.
  54. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۱۶/۲۵۶.
  55. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۱۹/۷۳.
  56. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۲۰/۶۰.
  57. ↑ امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۴۷ ـ ۳۴۸.
  58. ↑ خراسان، روزنامه، ۱.
  59. ↑ همدلی، روزنامه، ۱.

منابع

  • اسماعیلی، خیرالله، حزب جمهوری اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
  • امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
  • شخصی‌نگار، پایگاه اطلاع‌رسانی، ۵/۷/۱۳۹۴ش.
  • جلالی، غلامرضا، تقویم تاریخ خراسان از مشروطه تا انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
  • جلالی، غلامرضا، مشهد در بامداد نهضت امام‌خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
  • جلالی، غلامرضا، واعظ طبسی، عباس(آیت‌الله)، چاپ‌شده در فرهنگنامه رجال روحانی عصر امام‌خمینی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۹ش.
  • خامنه‌ای، سیدعلی، شرح اسم (زندگی‌نامه آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای، ۱۳۱۸ ـ ۱۳۵۷)، تدوین هدایت‌الله بهبودی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، چاپ دوم، ۱۳۹۲ش.
  • خراسان، روزنامه، ۱۵/۱۲/۱۳۹۴ش.
  • زنگنه، ابراهیم، مشاهیری مدفون در حرم رضوی، مشهد، آستان قدس رضوی، چاپ اوّل، ۱۳۸۲ش.
  • سلیمی، حشمت‌الله، مبارزات روحانیون و وعاظ مساجد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
  • شریف رازی، محمد، آثار الحجة و دائرة المعارف حوزه علمیه قم، قم، دارالکتاب، چاپ سوم، ۱۳۳۲ش.
  • شمس‌آبادی، حسن، نقش علمای مشهد در انقلاب اسلامی، تهران، عروج، چاپ اول، ۱۳۸۹ش.
  • مشایخی، پاسداران اسلام (واعظ طبسی)، مجله پیام انقلاب اسلامی، شماره ۸۱، ۱۳۶۲ش.
  • مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
  • واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، پاسداران اسلام، مجله پیام انقلاب اسلامی، شماره ۸۲، ۲۷/۱/۱۳۶۲ش.
  • واعظ طبسی، عباس، مصاحبه، هاشمی‌نژاد و انقلاب اسلامی، مجله شاهد یاران، شماره ۳۵، ۱۳۸۷ش.
  • هاشمی‌نژاد، سیدعبدالکریم، یاران امام به روایت اسناد ساواک شهید حجت‌الاسلام سیدعبدالکریم هاشمی‌نژاد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
  • همدلی، روزنامه، ۱۶/۱۲/۱۳۹۴ش.

 

پیوند به بیرون

محمد رجائی‌نژاد، عباس واعظ طبسی دانشنامه امام‌خمینی(ره)، ج۱۰، ص ۲۲۹-۲۳۴.

برگرفته از «http://fa.wiki.khomeini.ir/w/index.php?title=عباس_واعظ_طبسی&oldid=18145»