ویکی امام خمینی

نامه امام‌خمینی به میخائیل گورباچف‌: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحه بحث

نامه امام‌خمینی به میخائیل گورباچف‌ (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳۰ بهمن ۱۴۰۱، ساعت ۲۳:۵۶

۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۳۰ بهمن ۱۴۰۱
اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی
دیداریویکی‌متن
(اصلاح ارقام، اصلاح نویسه‌های عربی)
خط ۱۴: خط ۱۴:


گورباچف ایدئولوژی و نظام حاکم بر شوروی را در اداره کشور ناتوان یافت و برای برون‌رفت از تنگنا به راهکارهایی موسوم به پروستیکا، بازسازی و اصلاحات اقتصادی و گلاسنوست، اصلاحات مدنی و اجتماعی دست زد.<ref>ایکمن، زندگی گورباچف، ۱۷۲ ـ ۱۷۳.</ref> پاکسازی حزبی و دولتی از عناصر بوروکرات،<ref>ایکمن، زندگی گورباچف، ۱۶۶ ـ ۱۶۸.</ref> کنترل و کاهش تسلیحات هسته‌ای، اجرای فضای باز سیاسی، اصلاح قوانین مدنی درباره زندانیان سیاسی و مسافرت به خارج از کشور، بازنگری در سیاست خارجی شوروی، آزادی صدها تن از زندانیان سیاسی و محدودشدن دایره سانسور<ref>ایکمن، زندگی گورباچف، ۱۷۲ ـ ۱۷۳ و ۱۸۰ ـ ۱۸۱.</ref> از برنامه‌های گورباچف بود. از تأسیس شوروی تا روی کارآمدن گورباچف، رهبر شوروی را شورای عالی حزب تعیین می‌کرد و بیش از یک نامزد در آن شرکت نمی‌کرد و مدت آن نیز نامحدود بود.<ref>گورباچف، خاطرات میخائیل گورباچف، ۳۵ ـ ۳۷.</ref> در سال ۱۹۹۰م/ ۱۳۶۸ش گورباچف به عنوان نخستین رئیس‌جمهور اتحاد جماهیر شوروی انتخاب شد.<ref>گورباچف، خاطرات میخائیل گورباچف، ۱۰۰۸.</ref>
گورباچف ایدئولوژی و نظام حاکم بر شوروی را در اداره کشور ناتوان یافت و برای برون‌رفت از تنگنا به راهکارهایی موسوم به پروستیکا، بازسازی و اصلاحات اقتصادی و گلاسنوست، اصلاحات مدنی و اجتماعی دست زد.<ref>ایکمن، زندگی گورباچف، ۱۷۲ ـ ۱۷۳.</ref> پاکسازی حزبی و دولتی از عناصر بوروکرات،<ref>ایکمن، زندگی گورباچف، ۱۶۶ ـ ۱۶۸.</ref> کنترل و کاهش تسلیحات هسته‌ای، اجرای فضای باز سیاسی، اصلاح قوانین مدنی درباره زندانیان سیاسی و مسافرت به خارج از کشور، بازنگری در سیاست خارجی شوروی، آزادی صدها تن از زندانیان سیاسی و محدودشدن دایره سانسور<ref>ایکمن، زندگی گورباچف، ۱۷۲ ـ ۱۷۳ و ۱۸۰ ـ ۱۸۱.</ref> از برنامه‌های گورباچف بود. از تأسیس شوروی تا روی کارآمدن گورباچف، رهبر شوروی را شورای عالی حزب تعیین می‌کرد و بیش از یک نامزد در آن شرکت نمی‌کرد و مدت آن نیز نامحدود بود.<ref>گورباچف، خاطرات میخائیل گورباچف، ۳۵ ـ ۳۷.</ref> در سال ۱۹۹۰م/ ۱۳۶۸ش گورباچف به عنوان نخستین رئیس‌جمهور اتحاد جماهیر شوروی انتخاب شد.<ref>گورباچف، خاطرات میخائیل گورباچف، ۱۰۰۸.</ref>
===درگذشت گورباچف===
گورباچف در روز ۹/۶/۱۴۰۱ در سن ۹۱ سالگی در روسیه درگذشت <ref>ایسنا، 9/6/1401.</ref>
==سیر نگارش نامه==
==سیر نگارش نامه==
[[پرونده:نامه به گورباچف 2.jpg|بندانگشتی|سمت راست تصویر: میخائیل گورباچف و سمت راست تصویر: [[عبدالله جوادی آملی]] حامل نامه [[امام‌خمینی]]]]
[[پرونده:نامه به گورباچف 2.jpg|بندانگشتی|سمت راست تصویر: میخائیل گورباچف و سمت راست تصویر: [[عبدالله جوادی آملی]] حامل نامه [[امام‌خمینی]]]]
خط ۲۵: خط ۲۷:
هیئت اعزامی در چهاردهم دی ۱۳۶۷ وارد مسکو شد. در فرودگاه مسکو نماینده ویژه صدر هیئت‌رئیسه شوروی، برخی [[مسئولان]] بلندپایه سیاسی، امام‌جمعه مسکو و علی‌رضا نوبری، سفیر وقت ایران در شوروی از هیئت ایرانی استقبال کردند.<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۴.</ref> امام‌جمعه مسکو ضمن خوش‌آمدگویی به هیئت اعزامی بر خلاف عرف دیپلماتیک، دسته گل را به دباغ که حضورش با چادر برای آنان تازگی داشت، تقدیم کرد.<ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۴۵.</ref> حضور مشاور ویژه گورباچف که تنها در استقبال از سران کشورها حاضر می‌شد، حکایت از جایگاه ویژه امام‌خمینی نزد گورباچف داشت.<ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۴۵.</ref> هیئت اعزامی در ساعت یازده صبح چهاردهم دی<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۵.</ref> به ساختمان ویژه گورباچف در کاخ کرملین وارد شدند،<ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۵۱.</ref> در برابر چهار تن هیئت ایرانی چهار تن از آنان حاضر شدند؛ گورباچف، رئیس و رابط حزب کمونیست، معاون وزیر خارجه، مترجم و خبرنگاری نیز دور از جلسه برای حزب گزارش تهیه می‌کرد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۵/۱۰/۱۳۹۳، ۱۲.</ref> این خبر بازتاب گسترده‌ای در جهان داشت.<ref>هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۳۲ و ۴۶۸.</ref>
هیئت اعزامی در چهاردهم دی ۱۳۶۷ وارد مسکو شد. در فرودگاه مسکو نماینده ویژه صدر هیئت‌رئیسه شوروی، برخی [[مسئولان]] بلندپایه سیاسی، امام‌جمعه مسکو و علی‌رضا نوبری، سفیر وقت ایران در شوروی از هیئت ایرانی استقبال کردند.<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۴.</ref> امام‌جمعه مسکو ضمن خوش‌آمدگویی به هیئت اعزامی بر خلاف عرف دیپلماتیک، دسته گل را به دباغ که حضورش با چادر برای آنان تازگی داشت، تقدیم کرد.<ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۴۵.</ref> حضور مشاور ویژه گورباچف که تنها در استقبال از سران کشورها حاضر می‌شد، حکایت از جایگاه ویژه امام‌خمینی نزد گورباچف داشت.<ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۴۵.</ref> هیئت اعزامی در ساعت یازده صبح چهاردهم دی<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۵.</ref> به ساختمان ویژه گورباچف در کاخ کرملین وارد شدند،<ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۵۱.</ref> در برابر چهار تن هیئت ایرانی چهار تن از آنان حاضر شدند؛ گورباچف، رئیس و رابط حزب کمونیست، معاون وزیر خارجه، مترجم و خبرنگاری نیز دور از جلسه برای حزب گزارش تهیه می‌کرد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۵/۱۰/۱۳۹۳، ۱۲.</ref> این خبر بازتاب گسترده‌ای در جهان داشت.<ref>هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۳۲ و ۴۶۸.</ref>


جوادی آملی، رئیس هیئت ایرانی پس از تبریک سال نو یادآور شد به این مناسبت پیام یکی از رهبران الهی را برای آنان قرائت کند<ref>جمهوری اسلامی، ۱۵/۱۰/۱۳۹۳، ۱۲.</ref> و سپس نامه امام‌خمینی را برای گورباچف قرائت کرد و مترجم ویژه کرملین آن را ترجمه کرد. گورباچف در کمال ادب به نامه گوش می‌داد و نکات مهم آن را یادداشت می‌کرد و هر جا مطلبی برای مترجم قابل درک نبود می‌پرسید<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۵ ـ ۲۶.</ref> از آنجاکه مخاطبان در جریان محتوای پیام نبودند و این نامه پس از [[حمله عراق به ایران]] صادر شده بود، هیئت‌رئیسه حزب کمونیست شوروی هر نوع احتمالی جز دعوت به [[توحید]] می‌دادند؛ از این‌رو با شنیدن نامه همه پیش‌داوری‌های آنان باطل شد.<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۷.</ref> گورباچف پس از شنیدن پیام، سؤال‌هایی از هیئت ایرانی کرد و جوادی آملی با متانت به پرسش‌های وی پاسخ داد. گورباچف در ادامه با تشکر از نامه امام‌خمینی گفت محتوای آن را به اطلاع علمای شوروی خواهد رساند و افزود آنان قانون آزادی را در دست تصویب دارند. وی این دعوتِ به اسلام را دخالت در شئون کشور شوروی به حساب آورد و یادآور شد امام‌خمینی آنان را به اسلام دعوت کرده‌ است، آیا می‌شود آنان نیز ایشان را به مکتب خودمان دعوت کنند! سپس با لبخند دو بار گفت این یک شوخی است<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۷؛ حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۵۲ ـ ۲۵۳.</ref> و پاسخ اصلی را به وقت دیگر موکول کرد.
جوادی آملی، رئیس هیئت ایرانی پس از تبریک سال نو یادآور شد به این مناسبت پیام یکی از رهبران الهی را برای آنان قرائت کند<ref>جمهوری اسلامی، ۱۵/۱۰/۱۳۹۳، ۱۲.</ref> و سپس نامه امام‌خمینی را برای گورباچف قرائت کرد و مترجم ویژه کرملین آن را ترجمه کرد. گورباچف در کمال ادب به نامه گوش می‌داد و نکات مهم آن را یادداشت می‌کرد و هر جا مطلبی برای مترجم قابل درک نبود می‌پرسید<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۵ ـ ۲۶.</ref> از آنجاکه مخاطبان در جریان محتوای پیام نبودند و این نامه پس از [[حمله عراق به ایران]] صادر شده بود، هیئت‌رئیسه حزب کمونیست شوروی هر نوع احتمالی جز دعوت به [[توحید]] می‌دادند؛ از این‌رو با شنیدن نامه همه پیش‌داوری‌های آنان باطل شد.<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۷.</ref> گورباچف پس از شنیدن پیام، سؤال‌هایی از هیئت ایرانی کرد و جوادی آملی با متانت به پرسش‌های وی پاسخ داد. گورباچف در ادامه با تشکر از نامه امام‌خمینی گفت محتوای آن را به اطلاع علمای شوروی خواهد رساند و افزود آنان قانون آزادی را در دست تصویب دارند. وی این دعوتِ به اسلام را دخالت در شئون کشور شوروی به حساب آورد و یادآور شد امام‌خمینی آنان را به اسلام دعوت کرده است، آیا می‌شود آنان نیز ایشان را به مکتب خودمان دعوت کنند! سپس با لبخند دو بار گفت این یک شوخی است<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۷؛ حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۵۲ ـ ۲۵۳.</ref> و پاسخ اصلی را به وقت دیگر موکول کرد.


از آنجاکه جوادی آملی احساس کرد با مهم‌ترین بند پیام امام‌خمینی به جای برخورد فرهنگی، برخورد سیاسی شده‌ است، نخست از حوصله آنان در شنیدن پیام و آمادگی کشور شوروی برای تحول و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز تشکر و سپس در پاسخ اشاره کرد آنان از عمق خاک روسیه تا اوج فضای آسمان آزادند و هیچ‌کس حق دخالت در امور داخلی کشور دیگر را ندارد؛ ولی محتوای این پیام، همانند پیام‌های رهبران الهی دیگر با روح و روان آنان مرتبط است و جان آدمی پس از [[مرگ]] بسان مرغ رهاشده از قفس به جهان جاوید پر خواهد گشود. مضمون نامه امام‌خمینی دعوت به توحید و پرهیز از الحاد و مرتبط با جان آنان و نه کشور آنان است و وقتی روح آدمی موحد گردید، راه صحیح کشورداری را شناخته و آن را به‌خوبی اداره خواهد کرد.<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۶ ـ ۲۸.</ref>
از آنجاکه جوادی آملی احساس کرد با مهم‌ترین بند پیام امام‌خمینی به جای برخورد فرهنگی، برخورد سیاسی شده است، نخست از حوصله آنان در شنیدن پیام و آمادگی کشور شوروی برای تحول و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز تشکر و سپس در پاسخ اشاره کرد آنان از عمق خاک روسیه تا اوج فضای آسمان آزادند و هیچ‌کس حق دخالت در امور داخلی کشور دیگر را ندارد؛ ولی محتوای این پیام، همانند پیام‌های رهبران الهی دیگر با روح و روان آنان مرتبط است و جان آدمی پس از [[مرگ]] بسان مرغ رهاشده از قفس به جهان جاوید پر خواهد گشود. مضمون نامه امام‌خمینی دعوت به توحید و پرهیز از الحاد و مرتبط با جان آنان و نه کشور آنان است و وقتی روح آدمی موحد گردید، راه صحیح کشورداری را شناخته و آن را به‌خوبی اداره خواهد کرد.<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۶ ـ ۲۸.</ref>


در پایانِ دیدار، گورباچف به سوی همه دست دراز کرد که [[مرضیه دباغ|دباغ]] با دست پوشیده به وی دست داد. گورباچف دباغ را مادر [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] خواند و افزود به سوی مادر انقلاب دست دراز کرد تا نشان دهد آنان همسایه‌های خوبی بوده و دست بی‌اسلحه را به سوی ایران دراز می‌کنند تا اینان نیز مردان خود را تشویق کنند بدون سلاح دست به سوی آنان دراز کنند. [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی]] در پاسخ، ایرانیان را دوست‌دار صلح و آرامش برشمرد. پس از دیدار، گورباچف هیئت ایرانی را تا پای پله‌های کاخ کرملین بدرقه کرد.<ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۵۴.</ref> از آنجاکه وظیفه هیئت تنها رساندن پیام بود، بدون بازدید از مکان‌های تاریخی مسکو به ایران بازگشت و نتیجه کار خود را به امام‌خمینی گزارش داد و ایشان از نتیجه کار ابراز رضایت کرد <ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۵۴ ـ ۲۵۶؛ جوادی آملی، آوای توحید، ۲۴ ـ ۲۵.</ref>
در پایانِ دیدار، گورباچف به سوی همه دست دراز کرد که [[مرضیه دباغ|دباغ]] با دست پوشیده به وی دست داد. گورباچف دباغ را مادر [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب]] خواند و افزود به سوی مادر انقلاب دست دراز کرد تا نشان دهد آنان همسایه‌های خوبی بوده و دست بی‌اسلحه را به سوی ایران دراز می‌کنند تا اینان نیز مردان خود را تشویق کنند بدون سلاح دست به سوی آنان دراز کنند. [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی]] در پاسخ، ایرانیان را دوست‌دار صلح و آرامش برشمرد. پس از دیدار، گورباچف هیئت ایرانی را تا پای پله‌های کاخ کرملین بدرقه کرد.<ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۵۴.</ref> از آنجاکه وظیفه هیئت تنها رساندن پیام بود، بدون بازدید از مکان‌های تاریخی مسکو به ایران بازگشت و نتیجه کار خود را به امام‌خمینی گزارش داد و ایشان از نتیجه کار ابراز رضایت کرد <ref>حدیدچی، خاطرات مرضیه حدیدچی، ۲۵۴ ـ ۲۵۶؛ جوادی آملی، آوای توحید، ۲۴ ـ ۲۵.</ref>
خط ۳۹: خط ۴۱:
حمایت از مسلمانان منطقه زیر نفوذ شوروی و نیز حمایت از مردم [[افغانستان]] که در آن روز در اشغال شوروی بود از دیگر پیام‌های این نامه بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۵</ref> امام‌خمینی با تأکید بر نقش مذهب در پیروزی بر [[امپریالیسم]] و قدرت آن به گورباچف اعلام کرد ایران می‌تواند خلأ اعتقادی کشور شوروی را برطرف سازد. ایشان در پایان بر حُسن هم‌جواری و روابط متقابل ایران و شوروی تأکید کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۶.</ref>
حمایت از مسلمانان منطقه زیر نفوذ شوروی و نیز حمایت از مردم [[افغانستان]] که در آن روز در اشغال شوروی بود از دیگر پیام‌های این نامه بود.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۵</ref> امام‌خمینی با تأکید بر نقش مذهب در پیروزی بر [[امپریالیسم]] و قدرت آن به گورباچف اعلام کرد ایران می‌تواند خلأ اعتقادی کشور شوروی را برطرف سازد. ایشان در پایان بر حُسن هم‌جواری و روابط متقابل ایران و شوروی تأکید کرد.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۲۶.</ref>
==پاسخ گورباچف==
==پاسخ گورباچف==
در هفتم اسفند ۱۳۶۷ ادوارد شوارد نادزه وزیر امور خارجه شوروی با حضور [[علی‌اکبر ولایتی]] وزیر امور خارجه ایران، محمدجواد لاریجانی و سفیر جمهوری اسلامی ایران در شوروی، در [[جماران]] ضمن تسلیم پاسخ کتبی گورباچف، محتوای آن را به اطلاع [[امام‌خمینی]] رساند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۹۸.</ref> شوارد نادزه با تشکر از این فرصت، پدیده تبادل پیام میان رهبران دو کشور را حادثه‌ای منحصر به فرد در روابط طرفین خواند و یادآور شد، گورباچف نامه امام‌خمینی را آکنده از مفاهیم فراوان و حامل نکته‌هایی عمیق درباره سرنوشت بشریت یافته‌ است و در پاسخ تأکید کرده انسان‌ها باید به همدیگر کمک کنند و برای رسیدن به دنیای عاری از سلاح هسته‌ای و به دور از ستم تلاش کنند. هدف سیاست خارجی شوروی گسترش ارزش‌های مشترک جهانی است و پیام ایشان درباره حُسن هم‌جواری با واکنش مثبت رهبران شوروی مواجه شده است. آنان نیز به اصل آزادی انتخاب برای انسان‌ها و ملت‌ها احترام می‌گذارند و چنان‌که از ملت ایران برای سرنگونی [[محمدرضا پهلوی]] حمایت کردند، ملت آنان نیز در سال ۱۹۱۷م راه خود را انتخاب کرد. وی افزود که آنان در آستانه یک نظام جدید قرار دارند و دورنمای خوبی درباره نابودی سلاح‌های هسته‌ای و شیمیایی فراروی آنان قرار دارد و از به‌پایان‌رسیدن [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ میان ایران و عراق]] نیز استقبال کرده و برای همکاری با ایران در جهت صلح پایدار در خاورمیانه و تمامی جهان آمادگی دارند و می‌خواهند در امر عادلانه مناقشه [[افغانستان]] نیز با ایران همکاری کنند و برای برقراری و ادامه تماس میان نمایندگان محافل اجتماعی و [[روحانیان]] نیز آماده‌اند و دعوت ایران از آنان برای سفر به [[قم]] نیز به آگاهی علمای اسلام کشورشان رسید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۹۸ ـ ۳۰۱.</ref>
در هفتم اسفند ۱۳۶۷ ادوارد شوارد نادزه وزیر امور خارجه شوروی با حضور [[علی‌اکبر ولایتی]] وزیر امور خارجه ایران، محمدجواد لاریجانی و سفیر جمهوری اسلامی ایران در شوروی، در [[جماران]] ضمن تسلیم پاسخ کتبی گورباچف، محتوای آن را به اطلاع [[امام‌خمینی]] رساند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۹۸.</ref> شوارد نادزه با تشکر از این فرصت، پدیده تبادل پیام میان رهبران دو کشور را حادثه‌ای منحصر به فرد در روابط طرفین خواند و یادآور شد، گورباچف نامه امام‌خمینی را آکنده از مفاهیم فراوان و حامل نکته‌هایی عمیق درباره سرنوشت بشریت یافته است و در پاسخ تأکید کرده انسان‌ها باید به همدیگر کمک کنند و برای رسیدن به دنیای عاری از سلاح هسته‌ای و به دور از ستم تلاش کنند. هدف سیاست خارجی شوروی گسترش ارزش‌های مشترک جهانی است و پیام ایشان درباره حُسن هم‌جواری با واکنش مثبت رهبران شوروی مواجه شده است. آنان نیز به اصل آزادی انتخاب برای انسان‌ها و ملت‌ها احترام می‌گذارند و چنان‌که از ملت ایران برای سرنگونی [[محمدرضا پهلوی]] حمایت کردند، ملت آنان نیز در سال ۱۹۱۷م راه خود را انتخاب کرد. وی افزود که آنان در آستانه یک نظام جدید قرار دارند و دورنمای خوبی درباره نابودی سلاح‌های هسته‌ای و شیمیایی فراروی آنان قرار دارد و از به‌پایان‌رسیدن [[جنگ عراق علیه ایران|جنگ میان ایران و عراق]] نیز استقبال کرده و برای همکاری با ایران در جهت صلح پایدار در خاورمیانه و تمامی جهان آمادگی دارند و می‌خواهند در امر عادلانه مناقشه [[افغانستان]] نیز با ایران همکاری کنند و برای برقراری و ادامه تماس میان نمایندگان محافل اجتماعی و [[روحانیان]] نیز آماده‌اند و دعوت ایران از آنان برای سفر به [[قم]] نیز به آگاهی علمای اسلام کشورشان رسید.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۹۸ ـ ۳۰۱.</ref>


امام‌خمینی در پاسخ به نامه گورباچف، با آرزوی سلامتی برای وی، از شوارد نادزه خواست به وی بگوید خواسته ایشان، گشودن افق جدید و فضای بزرگ‌تر از این جهان یعنی دنیای پس از مرگ فراروی او بوده‌ است و امیدوار است بار دیگر ایشان در این زمینه تلاش کند. امام‌خمینی از خروج نیروهای شوروی از افغانستان استقبال کرد و با تأکید بر حُسن هم‌جواری و توسعه مناسبات بهتر با شوروی در مقابله با شیطنت‌های غرب و خروج نیروهای [[بیگانه]] از [[خلیج فارس]]، آرزو کرد مردم شوروی و ایران در صلح و آرامش زندگی کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۰۱.</ref> گرچه اشاره امام‌خمینی به محتوای نامه گورباچف و اینکه «نظر من اینها نبوده و می‌خواستم جهانی دیگر را به روی آقای گورباچف باز کنم»، شوارد نادزه را ناراحت کرد، اما تحت تأثیر ملاقات با امام‌خمینی از آن دلگیر نشد.<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۶ ـ ۲۷؛ هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۵۳۵.</ref>
امام‌خمینی در پاسخ به نامه گورباچف، با آرزوی سلامتی برای وی، از شوارد نادزه خواست به وی بگوید خواسته ایشان، گشودن افق جدید و فضای بزرگ‌تر از این جهان یعنی دنیای پس از مرگ فراروی او بوده است و امیدوار است بار دیگر ایشان در این زمینه تلاش کند. امام‌خمینی از خروج نیروهای شوروی از افغانستان استقبال کرد و با تأکید بر حُسن هم‌جواری و توسعه مناسبات بهتر با شوروی در مقابله با شیطنت‌های غرب و خروج نیروهای [[بیگانه]] از [[خلیج فارس]]، آرزو کرد مردم شوروی و ایران در صلح و آرامش زندگی کنند.<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۳۰۱.</ref> گرچه اشاره امام‌خمینی به محتوای نامه گورباچف و اینکه «نظر من اینها نبوده و می‌خواستم جهانی دیگر را به روی آقای گورباچف باز کنم»، شوارد نادزه را ناراحت کرد، اما تحت تأثیر ملاقات با امام‌خمینی از آن دلگیر نشد.<ref>جوادی آملی، آوای توحید، ۲۶ ـ ۲۷؛ هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۵۳۵.</ref>
==بازتاب نامه==
==بازتاب نامه==
نامه امام‌خمینی از رسانه‌های شوروی پخش نشد؛ از این‌رو محتوای آن در میان مردم شوروی بازتاب چندانی نداشت؛<ref>قولف، مصاحبه، ۱/۳۲.</ref> اما چنان‌که شوارد نادزه اشاره کرده، همه سران شوروی نامه امام‌خمینی را مطالعه کردند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۹۸</ref> و در میان نخبگان جهان و شوروی بازتاب داشت<ref>عثمانف، مصاحبه، ۱/۶۰.</ref> و تنها آلکساندر پروخانوف جرئت کرد نامه را در روزنامه «دن» متعلق به ارگان اپوزیسیون معنوی منتشر کند.<ref>میشین، گزارش، چاپ‌شده در پنجاه تصویر از امام و ایران پس از انقلاب، ۲۰۶.</ref>
نامه امام‌خمینی از رسانه‌های شوروی پخش نشد؛ از این‌رو محتوای آن در میان مردم شوروی بازتاب چندانی نداشت؛<ref>قولف، مصاحبه، ۱/۳۲.</ref> اما چنان‌که شوارد نادزه اشاره کرده، همه سران شوروی نامه امام‌خمینی را مطالعه کردند<ref>امام‌خمینی، صحیفه، ۲۱/۲۹۸</ref> و در میان نخبگان جهان و شوروی بازتاب داشت<ref>عثمانف، مصاحبه، ۱/۶۰.</ref> و تنها آلکساندر پروخانوف جرئت کرد نامه را در روزنامه «دن» متعلق به ارگان اپوزیسیون معنوی منتشر کند.<ref>میشین، گزارش، چاپ‌شده در پنجاه تصویر از امام و ایران پس از انقلاب، ۲۰۶.</ref>


رهبران بسیاری از جمهوری‌های اتحادیه شوروی به شخصیت معنوی امام‌خمینی پی بردند و این نامه را رساترین صدای [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب ایران]] در میان ملت شوروی شمردند.<ref>عثمانف، مصاحبه، ۱/۶۰.</ref> در سال‌های بعد الکساندر روتسکوی، معاون سابق بوریس یلتسین، نخستین رئیس‌جمهور روسیه یادآور شد این پیام، انسان‌ها را به [[عدالت اجتماعی]] و [[صلح]] دعوت می‌کند؛<ref>امیدوار و یکتا، حضرت امام‌خمینی و انقلاب اسلامی روایتی جهانی، ۹۸.</ref> چنان‌که سرگئی بابورین معاون وقت دومای روسیه، نامه را مهم‌ترین دستاورد انقلاب ایران برای شوروی و هشدار به گرفتارنشدن در باتلاق غرب در روند پروستریکا (اصطلاحات اقتصادی روسیه) شمرد و افزود در صورت پیروی گورباچف از دستورعمل‌های ایشان، [[روسیه]] امروز در دامن [[امریکا]] گرفتار نمی‌شد.<ref>امیدوار و یکتا، حضرت امام‌خمینی و انقلاب اسلامی روایتی جهانی، ۱۰۰.</ref> یوری ایوذنف متفکر و نویسنده روسی یادآور شد امام‌خمینی دورنمای جریان پرسترویکای اتحاد جماهیر شوروی سابق را که گورباچف آغاز کرده بود، به‌درستی ارزیابی کرد و در پیام اول ژانویه ۱۹۸۹م خود به رهبر شوروی هشدار داد اشتباه‌های رهبران پیشین موجب گرایش به غرب شده‌ است.<ref>ایوذنف، یادداشت، چاپ‌شده در امام‌خمینی در حدیث دیگران، ۱۱۰ ـ ۱۱۱.</ref>
رهبران بسیاری از جمهوری‌های اتحادیه شوروی به شخصیت معنوی امام‌خمینی پی بردند و این نامه را رساترین صدای [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب ایران]] در میان ملت شوروی شمردند.<ref>عثمانف، مصاحبه، ۱/۶۰.</ref> در سال‌های بعد الکساندر روتسکوی، معاون سابق بوریس یلتسین، نخستین رئیس‌جمهور روسیه یادآور شد این پیام، انسان‌ها را به [[عدالت اجتماعی]] و [[صلح]] دعوت می‌کند؛<ref>امیدوار و یکتا، حضرت امام‌خمینی و انقلاب اسلامی روایتی جهانی، ۹۸.</ref> چنان‌که سرگئی بابورین معاون وقت دومای روسیه، نامه را مهم‌ترین دستاورد انقلاب ایران برای شوروی و هشدار به گرفتارنشدن در باتلاق غرب در روند پروستریکا (اصطلاحات اقتصادی روسیه) شمرد و افزود در صورت پیروی گورباچف از دستورعمل‌های ایشان، [[روسیه]] امروز در دامن [[امریکا]] گرفتار نمی‌شد.<ref>امیدوار و یکتا، حضرت امام‌خمینی و انقلاب اسلامی روایتی جهانی، ۱۰۰.</ref> یوری ایوذنف متفکر و نویسنده روسی یادآور شد امام‌خمینی دورنمای جریان پرسترویکای اتحاد جماهیر شوروی سابق را که گورباچف آغاز کرده بود، به‌درستی ارزیابی کرد و در پیام اول ژانویه ۱۹۸۹م خود به رهبر شوروی هشدار داد اشتباه‌های رهبران پیشین موجب گرایش به غرب شده است.<ref>ایوذنف، یادداشت، چاپ‌شده در امام‌خمینی در حدیث دیگران، ۱۱۰ ـ ۱۱۱.</ref>


نامه امام‌خمینی در جهان به‌ویژه در کشورهای تابع شوروی بازتاب گسترده‌ای داشت.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۴/۱۰/۱۳۹۴، ۱۲.</ref> خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از [[سیداحمد خمینی]] گزارش داد که نامه درباره [[انتقاد]] از [[کمونیسم]] و نقش مذهب در جامعه شوروی است.<ref>هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۴۶۴).</ref> پاولوا ای. ک. یکی از شخصیت‌های روسی نامه امام‌خمینی را سزاوار بررسی و مطالعه دقیق شمرد و یادآور شد بخش مهم این پیام تأکید بر نقش وراثت معنوی ملت‌ها در جهان کنونی است و در باور ایشان گورباچف انسانی است که می‌تواند اصلاحات بنیادی در شوروی را آغاز کند و اتحاد جماهیر می‌تواند ارزش‌های معنوی را در کنار رفاه مادی با هم پیش برد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۴/۱۰/۱۳۹۴، ۱۲.</ref>  
نامه امام‌خمینی در جهان به‌ویژه در کشورهای تابع شوروی بازتاب گسترده‌ای داشت.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۴/۱۰/۱۳۹۴، ۱۲.</ref> خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از [[سیداحمد خمینی]] گزارش داد که نامه درباره [[انتقاد]] از [[کمونیسم]] و نقش مذهب در جامعه شوروی است.<ref>هاشمی رفسنجانی، پایان دفاع، ۴۶۴).</ref> پاولوا ای. ک. یکی از شخصیت‌های روسی نامه امام‌خمینی را سزاوار بررسی و مطالعه دقیق شمرد و یادآور شد بخش مهم این پیام تأکید بر نقش وراثت معنوی ملت‌ها در جهان کنونی است و در باور ایشان گورباچف انسانی است که می‌تواند اصلاحات بنیادی در شوروی را آغاز کند و اتحاد جماهیر می‌تواند ارزش‌های معنوی را در کنار رفاه مادی با هم پیش برد.<ref>جمهوری اسلامی، روزنامه، ۱۴/۱۰/۱۳۹۴، ۱۲.</ref>  
خط ۶۰: خط ۶۲:


گروهی هنگام فرستادن نامه، این جمله امام‌خمینی را که «از این پس باید کمونیسم را در موزه‌های دنیا جستجو کرد» به مسخره می‌گرفتند؛ ولی پس از گذشت یک سال از درگذشت ایشان همه چیز در شوروی دگرگون شد و آن پیشگویی تحقق پیدا کرد.<ref>خامنه‌ای، بیانات، نرم‌افزار حدیث ولایت، ۱۳۷۰، ۱۳۴.</ref> [[سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی]] در خطبه نماز جمعه تهران در ششم بهمن ۱۳۶۸ نیز فروپاشی شوروی را پیش‌بینی امام‌خمینی و معجزه قرن خواند و یکی از علل آن را [[انقلاب اسلامی]] عنوان کرد.<ref>موسوی اردبیلی، همپای انقلاب، (خطبه‌های نمازجمعه موسوی اردبیلی)، ۵۱۲ ـ ۵۱۸.</ref> به تعبیر شوارد نادزه تحولات درونی شوروی، آن قلعه‌ای که محکم به نظر می‌رسید فرو پاشاند و پیش‌بینی‌های رهبری ایران در خصوص [[مارکسیسم]] عملی شد.<ref>شوارد نادزه، مصاحبه، ۲.</ref>
گروهی هنگام فرستادن نامه، این جمله امام‌خمینی را که «از این پس باید کمونیسم را در موزه‌های دنیا جستجو کرد» به مسخره می‌گرفتند؛ ولی پس از گذشت یک سال از درگذشت ایشان همه چیز در شوروی دگرگون شد و آن پیشگویی تحقق پیدا کرد.<ref>خامنه‌ای، بیانات، نرم‌افزار حدیث ولایت، ۱۳۷۰، ۱۳۴.</ref> [[سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی]] در خطبه نماز جمعه تهران در ششم بهمن ۱۳۶۸ نیز فروپاشی شوروی را پیش‌بینی امام‌خمینی و معجزه قرن خواند و یکی از علل آن را [[انقلاب اسلامی]] عنوان کرد.<ref>موسوی اردبیلی، همپای انقلاب، (خطبه‌های نمازجمعه موسوی اردبیلی)، ۵۱۲ ـ ۵۱۸.</ref> به تعبیر شوارد نادزه تحولات درونی شوروی، آن قلعه‌ای که محکم به نظر می‌رسید فرو پاشاند و پیش‌بینی‌های رهبری ایران در خصوص [[مارکسیسم]] عملی شد.<ref>شوارد نادزه، مصاحبه، ۲.</ref>
==درگذشت گورباچف==
 
گورباچف در روز 9/6/1401 در سن 91 سالگی در روسیه درگذشت <ref>(ایسنا، 9/6/1401).</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
خط ۷۱: خط ۷۲:
*  امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
*  امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
*  امیدوار، احمد، حسین یکتا، حضرت امام‌خمینی و انقلاب اسلامی روایتی جهانی، تهران، سازمان عقیدتی سیاسی ناجا، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
*  امیدوار، احمد، حسین یکتا، حضرت امام‌خمینی و انقلاب اسلامی روایتی جهانی، تهران، سازمان عقیدتی سیاسی ناجا، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
* ایسنا، خبرگزاری دانشجویان ایران، 9 شهریور 1401
* ایسنا، خبرگزاری دانشجویان ایران، ۹ شهریور ۱۴۰۱
*  ایکمن، دیوید و همکاران، زندگی گورباچف، ترجمه حمید جرایدی، تهران، شرکت توسعه کتابخانه‌های ایران، چاپ اول، ۱۳۷۰ش.
*  ایکمن، دیوید و همکاران، زندگی گورباچف، ترجمه حمید جرایدی، تهران، شرکت توسعه کتابخانه‌های ایران، چاپ اول، ۱۳۷۰ش.
*  ایوذنف، یوری، یادداشت، چاپ‌شده در امام‌خمینی در حدیث دیگران، به کوشش علی‌اکبر مرتضایی، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
*  ایوذنف، یوری، یادداشت، چاپ‌شده در امام‌خمینی در حدیث دیگران، به کوشش علی‌اکبر مرتضایی، تهران، پیام آزادی، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
Shams
Image-reviewer، دیوان‌سالاران، emailconfirmed، مدیران رابط کاربری، مدیران
۲۱٬۱۴۹

ویرایش

برگرفته از «http://fa.wiki.khomeini.ir/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/24170»