انسان کامل از نگاه امام‌خمینی (کتاب)

انسان کامل از نگاه امام‌خمینی، کتابی به قلم محمدامین صادقی ارزگانی است که به تبیین و بررسی جامع و کامل نظریه انسان کامل در آثار امام‌خمینی پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۸۸ توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، منتشر شده است.

مؤلف

محمدامین صادقی ارزگانی، متولد ۱۳۴۱ش، محقق و پژوهشگر حوزه علمیه، مؤسسات و مراکز مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی و دفتر تبلیغات اسلامی از جمله فعالیت‌های وی است. علاوه بر تدریس دروس حوزوی، کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده است.

محتوا

روشن شدن بحث از انسان کامل نه تنها ساحات وجودی انسان کامل بلکه پرتویی از اسماء الهی و مظاهر جمال و جلال آنها در نشئه هستی نیز شناخته خواهد شد.

کتاب انسان کامل از نگاه امام‌خمینی به بررسی آراء عرفانی امام در این زمینه پرداخته است. نویسنده این پژوهش معتقد است حضرت امام به دلیل جایگاه بحث از انسان کامل، با الهام از آموزه‌های وحیانی معتقد است و عرفانی به مناسبت‌های مختلف در این باره سخن گفته است. در کتاب مصباح الهدایه به ضرورت وجودی انسان کامل و در کتاب شرح دعای سحر به تناسب بحث اسماء الهی درباره مظهر جامع آن اسماء؛ یعنی انسان کامل به حقایق الهی و عرفانی بسیاری اشاره کرده است.

در ره‌آورد علمی و عرفانی امام مسئله انسان کامل پرفروع است و نکته‌های آموزنده فراوانی در آثار او درباره ساحت گوناگون انسان کامل وجود دارد که طرح و تبیین آنها می‌تواند بسیاری از حقایق ناگفته درباره انسان کامل را روشن سازد. ایشان خاستگاه محوریت انسان کامل در نظام هستی را همان اسماء الهی می‌داند؛ از این رو انسان کامل، جلوه کامل حق و آینه گیتی نما می‌باشد، انسان کامل همچنان که آینه حق نما است و خدای سبحان، ذات خود را در آن مشاهده می‌کند، آینه شهود تمام عالم هستی نیز می‌باشد.

به باور امام‌خمینی خداوند متعال انسان کامل را بر صفات خود که مظهر جامع است آفرید و او را آینه اسماء و صفات خویش قرار داد. ایشان بر اساس مبانی و آموزه‌های عرفانی از جنبه‌های مختلفی برای انسان چندین مرتبه وجودی مطرح کرده است؛ در مواردی سه مرتبه و در مواردی چهار مرتبه و در مواردی پنج مرتبه مطرح کرده است.

ساختار

ساختار کتاب انسان کامل از نگاه امام‌خمینی، از یک مقدمه شش فصل سامان یافته است: فصل اول درباره جلوه‌ای از سیمای انسان کامل، نقطه پرگار دایره وجود، جلوه کامل حق و آینه گیتی‌نما، عصاره و غایت خلقت، نخستین پدیده خلقت، بزرگترین آیت الهی، تمثل عینی اسم اعظم، سخن به میان آمده است. فصل دوم درباره ضرورت وجود انسان کامل در عالم در نگاه کلامی، فلسفی و عرفانی می‌باشد. فصل سوم درباره جایگاه انسان کامل در نظام هستی، محل مشیت الهی، معیت و احاطه علمی بر عالم، همسانی با قرآن کریم، فضیلت انسان کامل بر ملائکه و قدرت تصرف انسان کامل در عالم، سخن به میان آمده است. فصل چهارم درباره مقامات انسان کامل، کمال استجلا را در آینه انسان کامل، مقام عبودیت مطلقه، مقام عصمت مطلقه، مقام نبوت و امامت، می‌باشد. فصل پنجم درباره راه دست‌یابی به مقام انسان کامل و راه یافتگان وصل می‌باشد. فصل ششم درباره جستاری در مصادیق انسان کامل و مصداق انسان کامل در کلام امام‌خمینی می‌باشد.

وضعیت نشر

چاپ اول کتاب انسان کامل از نگاه امام‌خمینی، در سال ۱۳۸۸ش توسط نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، منتشر شده است.