پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امام‌خمینی (کتاب)

پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امام‌خمینی، کتابی به قلم سید محمد شفیعی مازندرانی است که به تبیین آراء و مبانی تربیتی-عرفانی امام‌خمینی می‌پردازد. این کتاب در سال ۱۳۷۶ توسط چاپ دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، منتشر شده است.

مؤلف

سید محمد شفیعی مازندرانی، متولد ۱۳۴۰ش، پژوهشگر علوم اسلامی می‌باشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده است.

محتوا

کتاب پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امام‌خمینی، به مبانی تربیتی-عرفانی امام‌خمینی پرداخته و برخی از مباحثی که صبغه اخلاقی-عرفانی دارد و ارتباط بیشتری با مباحث و مسائل تربیتی دارند، از نگاه امام‌خمینی مورد بررسی قرار داده است. در نگاه نویسنده این پژوهش، امام همواره از تعلیم و تربیت بر مبنای اسلام سخن به میان آورده و انسان را موجودی می‌داند که با تعلیم و تربیت رشد می‌کند.

در این کتاب آمده به اعتقاد امام‌خمینی مسئله اساسی در باب تربیت مسئله اساسی در باب تربیت، مسئله روح و قلب آدمی است؛ زیرا اگر قلب آدمی الهی شود، همهٔ کردار، رفتار و نیات او نیز الهی خواهد شد و به طور کلی، سعادت انسان به روح یعنی قلب او بستگی دارد. امام برخی از اصول موثر در تسریع فعلیت و تأثیر تربیت را در آثار خود برشمرده از جمله:

1. اراده: خواستن و اراده کردن در موفقیت تربیت، نقش تعیین کننده‌ای دارد.
2. تلقین: یکی از روش‌های قرآنی است و در تربیت انسان موثر است.
3. تکرار و عادت: تکرار عمل یکی از روش‌های مؤثر قرآنی است؛ یعنی از راه تکرار و ایجاد عادت مطلوب می‌توان، اخلاقی را به کلی زایل نمود و اخلاق ضد آن را جانشین آن ساخت.

به باور امام‌خمینی انسان خوپذیر است. انسان همواره قابلیت تربیت را دارا است و روحیه تربیت پذیری و تأثیریابی او هیچ‌گاه به طور کلی از بین نمی‌رود. بر این اساس انسان تا آخر عمر، نیازمند به تربیت است و از حیث پرورش، حتی انسان کافر و به دور از عقاید و جهان‌بینی اصیل الهی نیز قابلیت هدایت را دارد و راه توبه و راهیابی او به پیشگاه نور، همواره باز است و یأس از جنود شیطان می‌باشد؛ از این رو هیچ ملکات و صفاتی در دنیا غیر قابل تحول و دگرگونی وجود ندارد. در اندیشه‌های اخلاقی-عرفانی امام هدف‌های خاصی برای تربیت انسان مورد توجه قرار گرفته است، اهدافی که برخی جنبه مقدمه برای برخی دیگر دارند و در مجموع زمینه ساز تحقق و حصول هدف نهایی تعلیم و تربیت اسلامی می‌باشند. امام‌خمینی در جلوه‌های مختلف پیرامون این اهداف بررسی و تحقیق آن پرداخته است.

ساختار

کتاب پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امام‌خمینی، از یک پیشگفتار و هشت فصل سامان یافته است:

• فصل اول درباره زندگی‌نامه امام‌خمینی و تالیفات ایشان می‌باشد.
• فصل دوم درباره دیدگاه سیاسی اجتماعی امام‌خمینی و صلابت در اجرای قوانین اسلام و تعالیم آن می‌باشد.
• فصل سوم درباره دیدگاه فقهی امام‌خمینی می‌باشد.
• فصل چهارم درباره دیدگاه فلسفی امام‌خمینی، هستی شناسی، شناخت شناسی و انسان شناسی سخن به میان آمده است.
• فصل پنجم درباره دیدگاه عرفانی-اخلاقی امام‌خمینی، تفاوت میان علم و عرفان و عامل اصلی عروج و تداوم معراج می‌باشد.
• فصل ششم درباره اندیشه‌ها و آراء تربیتی امام‌خمینی، اصول تربیت و برخی اصول مؤثر در تسریع فعلیت و تأثیر تربیت، سخن به میان آمده است.
• فصل هفتم درباره عوامل و مراکز مهم تربیتی و وحی و مکتب انبیاء می‌باشد.
• فصل هشتم درباره اساسی‌ترین اهداف تربیتی در رهنمودهای امام، تقویت عشق و رشد فطرت توحیدی و پرورش انسان‌های مورد نیاز جامعه سخن به میان آمده است.

نویسنده بدون هیچ تحلیل و بررسی، مطالب امام را به طور مستقیم گزارش و نقل کرده است.

وضعیت نشر

چاپ دوم کتاب پرتوی از مبانی تربیتی-عرفانی حضرت امام‌خمینی، در سال ۱۳۷۶ توسط چاپ دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، منتشر شده است.