سیدابوالفضل میرمحمدی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی امام خمینی
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
میرمحمدی، سید ابوالفضل؛ از شاگردان درس اخلاق امام خمینی. او در سال ۱۳۰۲ ش در بخش زاویه شهر زرند در نزدیکی شهرستان ساوه زاده شد (خبرگان ملت، دفتر اول، ۴۹۵). تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند و در سال ۱۳۲۰ ش برای تحصیل علوم حوزوی راهی قم شد. او مقدمات را در حوزه علمیه آن شهر آموخت و آنگاه در درس رسایل شیخ موسی زنجانی شرکت کرد. مکاسب را نزد آیت‌الله سید حسین قاضی خواند و در کفایه‌الاصول از شاگردان آیات سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و علامه سید محمدحسین طباطبایی بود و شرح تجرید را هم پیش حاج میرزا اسحاق آستارایی آموخت (صالح، ج ۳، ۴۸۹). مدتی هم در درس سطح آیت‌الله سید احمد حسینی زنجانی شرکت داشت و به دامادی ایشان درآمد (شریف رازی، ج ۵، ۲۲۵). میرمحمدی هم‌زمان با تحصیل دروس مقدمات و سطح، در سال ۱۳۲۳ ش در جلسات درس اخلاق امام خمینی که روزهای پنج‌شنبه و جمعه در مدرسه فیضیه برگزار می‌شد شرکت می‌کرد. او درباره آن درس می‌گوید: «فرمایشات ایشان بسیار مؤثر بود و در دل می‌نشست؛ در حدی که انسان می‌خواست تارک دنیا گردد. جمعیت این درس روزبه‌روز زیاد می‌گردید» («گذری کوتاه بر...»، ۱۲).
'''سیدابوالفضل میرمحمدی'''، از شاگردان درس اخلاق امام‌خمینی.  
میرمحمدی از سال ۱۳۲۸ ش به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مدت دو سال از درس خارج فقه و اصول آیات سید محمد حجت کوه‌کمری و سید حسین طباطبایی بروجردی بهره برد. آنگاه در حلقه شاگردان آیت‌الله سید محمد محقق داماد درآمد و مدت پانزده سال به‌طور مستمر در درس ایشان حاضر شد و یک دوره کامل اصول و چندین کتاب فقهی را نزد ایشان خواند (صالح، ج ۳، ۴۸۹). هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول آیات سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و سید کاظم شریعتمداری نیز حاضر می‌شد (شریف رازی، ج ۵، ۲۲۵). او سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و سال‌ها دروس سطح از قبیل رسایل، مکاسب و کفایتین را تدریس می‌کرد (صالح، ج ۳، ۲۹۰).
میرمحمدی در دوم فروردین ۱۳۴۲ که مدرسه فیضیه مورد حمله مأموران حکومت پهلوی قرار گرفت، در آنجا حضور داشت («گذری کوتاه بر...»، ۱۲). در ۸ مهر ۱۳۴۲ ش و در آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه قم، همراه با جمعی از علما، مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به هیئت دولت، ضمن انتقاد از فضای سیاسی کشور و نیز ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور و دستگیری مدرسان برجسته دینی و وعاظ شهرها، نسبت به اقدامات حکومت پهلوی و به‌ویژه دستگیری امام خمینی اعتراض کردند و خواستار آزادی امام خمینی و دیگر روحانیان شدند (سیر مبارزات یاران...، ج ۲، ۸۰-۸۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۰۴ ـ ۱۰۶). در اسفند ۱۳۴۳ نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم و نیز روحانیان سراسر کشور، با ارسال نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، به اقدامات خلاف قوانین اسلام و قانون اساسی اعتراض کردند و با اشاره به سیاست‌های دولت در حوزه‌های مختلف، از دستگیری و حبس مخالفان به‌ویژه روحانیان انتقاد کردند و از او خواستند هر چه زودتر به وضع موجود خاتمه دهد و «در اسرع وقت، رهبر شیعیان، مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» را به قم بازگرداند (روحانی، ج ۱، ۸۰۱؛ سیر مبارزات یاران...، ج ۳، ۱۴۰-۱۴۲). او پس از مهاجرت امام خمینی به نجف اشرف، همراه با تنی چند از روحانیان عازم عراق شد، ولی در اندیمشک دستگیر شد و به دزفول منتقل گردید و پس از سه روز آزاد شد («گذری کوتاه بر...»، ۱۲).
میرمحمدی پس از آن به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عضویت داشت (صالح، ۳۹۱) و امضای او زیر بعضی از اعلامیه‌های آن تشکل دیده می‌شود (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۴۳۴، ۴۷۶، ۴۸۰). یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های علمی او، برگزاری جلسات تفسیر قرآن بود که از سال ۱۳۲۶ ش در روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته با حضور افرادی چون حاج سید مهدی روحانی، حاج شیخ علی احمدی میانجی، شیخ احمد آذری قمی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، سید اسماعیل موسوی زنجانی، شیخ محمد حقی، شیخ احمد پایانی و... آغاز شد و سال‌ها استمرار داشت (خاطرات حضرت آیت‌الله...، ۸۹-۹۰). همچنین در جلسات بحث در مسائل فقهی با حضور افرادی چون سید موسی شبیری زنجانی، سید مهدی روحانی، علی احمدی میانجی، احمد آذری قمی، سید جلال‌الدین طاهری اصفهانی و شیخ عبدالرحیم جودی، شرکت می‌کرد (صالح، ج ۳، ۴۹۰).
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به قضاوت در دادگاه‌های انقلاب اسلامی دعوت شد و پس از مشورت با امام خمینی («گذری کوتاه بر...»، ۱۲)، وارد قوه قضائیه شد و ابتدا به‌عنوان قاضی دادگاه انقلاب اسلامی قم مشغول به خدمت گردید (خبرگان ملت، دفتر اول، ۴۹۷). با اعلام عفو عمومی توسط امام خمینی در سال ۱۳۵۸ ش، به عضویت هیئت عفو درآمد و در رأس هیئتی به شهر زنجان رفت و به بررسی پرونده‌های قضایی در آن شهر پرداخت («گذری کوتاه بر...»، ۱۲). مدتی هم در تهیه و تدوین لوایح قضایی به همکاری با دستگاه قضایی می‌پرداخت و هم‌زمان در دادگاه تجدیدنظر نیز فعالیت می‌کرد. آنگاه به دیوان عالی کشور رفت و ریاست شعبه دوم آن نهاد قضایی را بر عهده گرفت. میرمحمدی در اولین دوره شورای عالی قضایی، به عضویت آن شورا درآمد. علاوه بر آن، در هیئت گزینش قضات شرع نیز عضویت داشت. او که از اعضای شورای مرکزی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز بود (خبرگان ملت، دفتر اول، ۴۹۷)، از ۱۳۶۴ ش و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست دانشکده الهیات دانشگاه تهران منصوب شد و مدت یازده سال در آن سمت بود (صالح، ج ۳، ۴۹۲). او در آن دوران به تدریس دروس فقه و علوم قرآنی در مقطع دکتری در آن دانشکده مشغول بود (خبرگان ملت، دفتر اول، ۴۹۷). رتبه دانشگاهی سید ابوالفضل میرمحمدی در بدو ورود به فعالیت‌های دانشگاهی دانشیار اعلام شده بود و سپس به سبب تألیف آثار علمی، تدریس، مدیریت و سایر خدمات دانشگاهی، رتبه استادی به او اعطا گردید (صالح، ۴۹۰). او در مدت یازده سال ریاست آن دانشکده، در گسترش آنجا نقش داشت. هم‌زمان ریاست هیئت تجدیدنظر بررسی تخلفات اعضای هیئت‌علمی دانشگاه تهران نیز بر عهده داشت (صالح، ج ۳، ۴۹۲). وی در دوره سوم انتخابات مجلس خبرگان رهبری توسط مردم استان مرکزی به نمایندگی برگزیده شد (خبرگان ملت، دفتر اول، ۶۰۰) و در دوره چهارم آن مجلس نیز نمایندگی مردم استان مرکزی را بر عهده داشت («نتایج شمارش آرای...»، ۸). او هم‌اکنون (۱۳۹۶) نمایندگی مردم تهران را در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری بر عهده دارد.
تألیفات او عبارت است از: ۱ـ بحوث فی تاریخ القرآن و علومه (به زبان عربی و در بیست موضوع از علوم قرآنی از قبیل کیفیت نزول، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و... با نقل اقوال علمای شیعی و سنی). ۲ـ تاریخ و علوم قرآن. ۳ـ ثلاث دراسات فی الفقه. ۴ـ هل یجوز التعزیر بالحبس او بالمال. ۵ـ زندان و زندانی در اسلام. ۶ـ تفسیر قرآن. ۷ـ مقالات متعدد در موضوعات فقه، علوم قرآنی، قضا، گزینش، تراجم و اصطلاحات علوم قرآنی که در مجلات نور علم، فصلنامه دادگستری جمهوری اسلامی، نشریات دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، هیئت عالی گزینش، سازمان اوقاف و امور خیریه و نیز برخی روزنامه‌های رسمی کشور به چاپ رسیده است (صالح، ج ۳، ۴۹۰-۴۹۱).
سید ابوالفضل میرمحمدی در سوم آذر ۱۳۹۸ در قم درگذشت و پیکرش پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیت‌الله شبیری زنجانی در کنار مرقد دوستانش سید مهدی روحانی و احمدی میانجی در مسجد شهید مطهری حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۸۲).
منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۸)، «درگذشتگان: آیت‌الله میرمحمدی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۸۰، بهمن و اسفند؛ خاطرات حضرت آیت‌الله احمدی میانجی (۱۳۸۰)، به کوشش عبدالرحیم اباذری، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ خبرگان ملت (شرح‌حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری) (۱۳۷۹)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری؛ روحانی، سید حمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام خمینی، قم، دارالفکر ـ دارالعلم؛ شریف رازی، محمد شریف (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، جلد سوم، تهران، اسلامیه؛ صالح، سید محسن (۱۳۸۵)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (۱۳۸۵)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۸، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام خمینی به روایت آیت‌الله سید ابوالفضل میرمحمدی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۳۴، ۲۰ شهریور؛ ۱۲؛ «نتایج شمارش آرای انتخابات خبرگان: ستاد انتخابات کشور، نتایج قطعی شمارش آرای چهارمین دوره انتخابات خبرگان رهبری را اعلام کرد»، (۱۳۸۵)، روزنامه اعتماد ملی، شماره ۲۵۸، ۲۸ آذر.


او در سال ۱۳۰۲ ش در بخش زاویه شهر زرند در نزدیکی شهرستان ساوه زاده شد.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۵.</ref>  تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند و در سال ۱۳۲۰ ش برای تحصیل علوم حوزوی راهی قم شد. او مقدمات را در حوزه علمیه آن شهر آموخت و آنگاه در درس رسایل شیخ موسی زنجانی شرکت کرد. مکاسب را نزد سیدحسین قاضی خواند و در کفایه‌الاصول از شاگردان سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بود و شرح تجرید را هم پیش میرزا اسحاق آستارایی آموخت.<ref>صالح، ج۳، ص۴۸۹.</ref>مدتی هم در درس سطح سیداحمد حسینی زنجانی شرکت داشت و به دامادی ایشان درآمد.<ref>شریف‌رازی، ج۵، ص۲۲۵.</ref>
میرمحمدی هم‌زمان با تحصیل دروس مقدمات و سطح، در سال ۱۳۲۳ ش در جلسات درس اخلاق امام‌خمینی که روزهای پنج‌شنبه و جمعه در مدرسه فیضیه برگزار می‌شد شرکت می‌کرد. او درباره آن درس می‌گوید: «فرمایشات ایشان بسیار مؤثر بود و در دل می‌نشست؛ در حدی که انسان می‌خواست تارک دنیا گردد. جمعیت این درس روزبه‌روز زیاد می‌گردید».<ref>«گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.</ref>
میرمحمدی از سال ۱۳۲۸ ش به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مدت دو سال از درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد حجت کوه‌کمری و سیدحسین طباطبایی بروجردی بهره برد. آنگاه در حلقه شاگردان سیدمحمد محقق داماد درآمد و مدت پانزده سال به‌طور مستمر در درس ایشان حاضر شد و یک دوره کامل اصول و چندین کتاب فقهی را نزد ایشان خواند.<ref>صالح، ج۳، ص۴۸۹.</ref> هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری نیز حاضر می‌شد.<ref>شریف‌رازی، ج۵، ص۲۲۵.</ref> او سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و سال‌ها دروس سطح از قبیل رسایل، مکاسب و کفایتین را تدریس می‌کرد.<ref>صالح، ج۳، ص۲۹۰.</ref>
میرمحمدی در دوم فروردین ۱۳۴۲ که مدرسه فیضیه مورد حمله مأموران حکومت پهلوی قرار گرفت، در آنجا حضور داشت.<ref>«گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.</ref> در ۸ مهر ۱۳۴۲ش و در آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه قم، همراه با جمعی از علما، مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به هیئت دولت، ضمن انتقاد از فضای سیاسی کشور و نیز ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور و دستگیری مدرسان برجسته دینی و وعاظ شهرها، نسبت به اقدامات حکومت پهلوی و به‌ویژه دستگیری امام‌خمینی اعتراض کردند و خواستار آزادی امام‌خمینی و دیگر روحانیان شدند.<ref>سیر مبارزات یاران...، ج۲، ص۸۰-۸۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ـ۱۰۶.</ref> در اسفند ۱۳۴۳ نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم و نیز روحانیان سراسر کشور، با ارسال نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، به اقدامات خلاف قوانین اسلام و قانون اساسی اعتراض کردند و با اشاره به سیاست‌های دولت در حوزه‌های مختلف، از دستگیری و حبس مخالفان به‌ویژه روحانیان انتقاد کردند و از او خواستند هر چه زودتر به وضع موجود خاتمه دهد و «در اسرع وقت، رهبر شیعیان، مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» را به قم بازگرداند.<ref>روحانی، ج۱، ص۸۰۱؛ سیر مبارزات یاران...، ج۳، ص۱۴۰-۱۴۲.</ref> او پس از مهاجرت امام‌خمینی به نجف اشرف، همراه با تنی چند از روحانیان عازم عراق شد، ولی در اندیمشک دستگیر شد و به دزفول منتقل گردید و پس از سه روز آزاد شد.<ref>«گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.</ref>
میرمحمدی پس از آن به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عضویت داشت.<ref>صالح، ص۳۹۱.</ref> و امضای او زیر بعضی از اعلامیه‌های آن تشکل دیده می‌شود.<ref>اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۴۳۴، ۴۷۶، ۴۸۰.</ref> یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های علمی او، برگزاری جلسات تفسیر قرآن بود که از سال ۱۳۲۶ش در روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته با حضور افرادی چون حاج سیدمهدی روحانی، حاج شیخ علی احمدی میانجی، شیخ احمد آذری قمی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیداسماعیل موسوی زنجانی، شیخ محمد حقی، شیخ احمد پایانی و... آغاز شد و سال‌ها استمرار داشت.<ref>خاطرات حضرت آیت‌الله...، ص۸۹-۹۰.</ref> همچنین در جلسات بحث در مسائل فقهی با حضور افرادی چون سیدموسی شبیری زنجانی، سیدمهدی روحانی، علی احمدی میانجی، احمد آذری قمی، سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی و شیخ عبدالرحیم جودی، شرکت می‌کرد.<ref>صالح، ج۳، ص۴۹۰.</ref>
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به قضاوت در دادگاه‌های انقلاب اسلامی دعوت شد و پس از مشورت با امام‌خمینی،.<ref>«گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.</ref> وارد قوه قضائیه شد و ابتدا به‌عنوان قاضی دادگاه انقلاب اسلامی قم مشغول به خدمت گردید.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.</ref> با اعلام عفو عمومی توسط امام‌خمینی در سال ۱۳۵۸ ش، به عضویت هیئت عفو درآمد و در رأس هیئتی به شهر زنجان رفت و به بررسی پرونده‌های قضایی در آن شهر پرداخت.<ref>«گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.</ref> مدتی هم در تهیه و تدوین لوایح قضایی به همکاری با دستگاه قضایی می‌پرداخت و هم‌زمان در دادگاه تجدیدنظر نیز فعالیت می‌کرد. آنگاه به دیوان عالی کشور رفت و ریاست شعبه دوم آن نهاد قضایی را بر عهده گرفت. میرمحمدی در اولین دوره شورای عالی قضایی، به عضویت آن شورا درآمد. علاوه بر آن، در هیئت گزینش قضات شرع نیز عضویت داشت. او که از اعضای شورای مرکزی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز بود،.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.</ref> از ۱۳۶۴ش و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست دانشکده الهیات دانشگاه تهران منصوب شد و مدت یازده سال در آن سمت بود.<ref>صالح، ج۳، ص۴۹۲.</ref> او در آن دوران به تدریس دروس فقه و علوم قرآنی در مقطع دکتری در آن دانشکده مشغول بود.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.</ref> رتبه دانشگاهی سیدابوالفضل میرمحمدی در بدو ورود به فعالیت‌های دانشگاهی دانشیار اعلام شده بود و سپس به سبب تألیف آثار علمی، تدریس، مدیریت و سایر خدمات دانشگاهی، رتبه استادی به او اعطا گردید.<ref>صالح، ص۴۹۰.</ref> او در مدت یازده سال ریاست آن دانشکده، در گسترش آنجا نقش داشت. هم‌زمان ریاست هیئت تجدیدنظر بررسی تخلفات اعضای هیئت‌علمی دانشگاه تهران نیز بر عهده داشت.<ref>صالح، ج۳، ص۴۹۲.</ref> وی در دوره سوم انتخابات مجلس خبرگان رهبری توسط مردم استان مرکزی به نمایندگی برگزیده شد.<ref>خبرگان ملت، دفتر اول، ص۶۰۰.</ref> و در دوره چهارم آن مجلس نیز نمایندگی مردم استان مرکزی را بر عهده داشت.<ref>«نتایج شمارش آرای...»، ص۸.</ref> او هم‌اکنون (۱۳۹۶) نمایندگی مردم تهران را در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری بر عهده دارد.
تألیفات او عبارت است از: ۱ـ بحوث فی تاریخ القرآن و علومه (به زبان عربی و در بیست موضوع از علوم قرآنی از قبیل کیفیت نزول، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و... با نقل اقوال علمای شیعی و سنی). ۲ـ تاریخ و علوم قرآن. ۳ـ ثلاث دراسات فی الفقه. ۴ـ هل یجوز التعزیر بالحبس او بالمال. ۵ـ زندان و زندانی در اسلام. ۶ـ تفسیر قرآن. ۷ـ مقالات متعدد در موضوعات فقه، علوم قرآنی، قضا، گزینش، تراجم و اصطلاحات علوم قرآنی که در مجلات نور علم، فصلنامه دادگستری جمهوری اسلامی، نشریات دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، هیئت عالی گزینش، سازمان اوقاف و امور خیریه و نیز برخی روزنامه‌های رسمی کشور به چاپ رسیده است.<ref>صالح، ج ۳، ص۴۹۰-۴۹۱.</ref>
== درگذشت ==
سیدابوالفضل میرمحمدی در سوم آذر ۱۳۹۸ در قم درگذشت و پیکرش پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیت‌الله شبیری زنجانی در کنار مرقد دوستانش سیدمهدی روحانی و احمدی میانجی در مسجد شهید مطهری حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.<ref>انصاری، ص۱۸۲.</ref>
== پانویس ==
{{پانویس}}
== منابع ==
{{منابع}}
* اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
* انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۸)، «درگذشتگان: آیت‌الله میرمحمدی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۸۰، بهمن و اسفند.
* خاطرات حضرت آیت‌الله احمدی میانجی (۱۳۸۰)، به کوشش عبدالرحیم اباذری، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
* خبرگان ملت (شرح‌حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری) (۱۳۷۹)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
* روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، قم، دارالفکر ـ دارالعلم.
* شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، جلد سوم، تهران، اسلامیه.
* صالح، سیدمحسن (۱۳۸۵)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (۱۳۸۵)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
* سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۸، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
* «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام‌خمینی به روایت آیت‌الله سیدابوالفضل میرمحمدی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۳۴، ۲۰ شهریور.
* «نتایج شمارش آرای انتخابات خبرگان: ستاد انتخابات کشور، نتایج قطعی شمارش آرای چهارمین دوره انتخابات خبرگان رهبری را اعلام کرد»، (۱۳۸۵)، روزنامه اعتماد ملی، شماره ۲۵۸، ۲۸ آذر.
{{پایان}}
[[رده:پروژه شاگردان]]
[[رده:پروژه شاگردان]]

نسخهٔ ‏۲۹ تیر ۱۴۰۳، ساعت ۱۸:۳۸

سیدابوالفضل میرمحمدی، از شاگردان درس اخلاق امام‌خمینی.

او در سال ۱۳۰۲ ش در بخش زاویه شهر زرند در نزدیکی شهرستان ساوه زاده شد.[۱] تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند و در سال ۱۳۲۰ ش برای تحصیل علوم حوزوی راهی قم شد. او مقدمات را در حوزه علمیه آن شهر آموخت و آنگاه در درس رسایل شیخ موسی زنجانی شرکت کرد. مکاسب را نزد سیدحسین قاضی خواند و در کفایه‌الاصول از شاگردان سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بود و شرح تجرید را هم پیش میرزا اسحاق آستارایی آموخت.[۲]مدتی هم در درس سطح سیداحمد حسینی زنجانی شرکت داشت و به دامادی ایشان درآمد.[۳]

میرمحمدی هم‌زمان با تحصیل دروس مقدمات و سطح، در سال ۱۳۲۳ ش در جلسات درس اخلاق امام‌خمینی که روزهای پنج‌شنبه و جمعه در مدرسه فیضیه برگزار می‌شد شرکت می‌کرد. او درباره آن درس می‌گوید: «فرمایشات ایشان بسیار مؤثر بود و در دل می‌نشست؛ در حدی که انسان می‌خواست تارک دنیا گردد. جمعیت این درس روزبه‌روز زیاد می‌گردید».[۴]

میرمحمدی از سال ۱۳۲۸ ش به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و مدت دو سال از درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد حجت کوه‌کمری و سیدحسین طباطبایی بروجردی بهره برد. آنگاه در حلقه شاگردان سیدمحمد محقق داماد درآمد و مدت پانزده سال به‌طور مستمر در درس ایشان حاضر شد و یک دوره کامل اصول و چندین کتاب فقهی را نزد ایشان خواند.[۵] هم‌زمان در درس خارج فقه و اصول سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی و سیدکاظم شریعتمداری نیز حاضر می‌شد.[۶] او سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و سال‌ها دروس سطح از قبیل رسایل، مکاسب و کفایتین را تدریس می‌کرد.[۷]

میرمحمدی در دوم فروردین ۱۳۴۲ که مدرسه فیضیه مورد حمله مأموران حکومت پهلوی قرار گرفت، در آنجا حضور داشت.[۸] در ۸ مهر ۱۳۴۲ش و در آغاز سال تحصیلی حوزه علمیه قم، همراه با جمعی از علما، مدرسان و فضلای حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به هیئت دولت، ضمن انتقاد از فضای سیاسی کشور و نیز ایجاد فضای رعب و وحشت در کشور و دستگیری مدرسان برجسته دینی و وعاظ شهرها، نسبت به اقدامات حکومت پهلوی و به‌ویژه دستگیری امام‌خمینی اعتراض کردند و خواستار آزادی امام‌خمینی و دیگر روحانیان شدند.[۹] در اسفند ۱۳۴۳ نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم و نیز روحانیان سراسر کشور، با ارسال نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، به اقدامات خلاف قوانین اسلام و قانون اساسی اعتراض کردند و با اشاره به سیاست‌های دولت در حوزه‌های مختلف، از دستگیری و حبس مخالفان به‌ویژه روحانیان انتقاد کردند و از او خواستند هر چه زودتر به وضع موجود خاتمه دهد و «در اسرع وقت، رهبر شیعیان، مرجع عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» را به قم بازگرداند.[۱۰] او پس از مهاجرت امام‌خمینی به نجف اشرف، همراه با تنی چند از روحانیان عازم عراق شد، ولی در اندیمشک دستگیر شد و به دزفول منتقل گردید و پس از سه روز آزاد شد.[۱۱]

میرمحمدی پس از آن به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عضویت داشت.[۱۲] و امضای او زیر بعضی از اعلامیه‌های آن تشکل دیده می‌شود.[۱۳] یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های علمی او، برگزاری جلسات تفسیر قرآن بود که از سال ۱۳۲۶ش در روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته با حضور افرادی چون حاج سیدمهدی روحانی، حاج شیخ علی احمدی میانجی، شیخ احمد آذری قمی، سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، سیداسماعیل موسوی زنجانی، شیخ محمد حقی، شیخ احمد پایانی و... آغاز شد و سال‌ها استمرار داشت.[۱۴] همچنین در جلسات بحث در مسائل فقهی با حضور افرادی چون سیدموسی شبیری زنجانی، سیدمهدی روحانی، علی احمدی میانجی، احمد آذری قمی، سیدجلال‌الدین طاهری اصفهانی و شیخ عبدالرحیم جودی، شرکت می‌کرد.[۱۵]

او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به قضاوت در دادگاه‌های انقلاب اسلامی دعوت شد و پس از مشورت با امام‌خمینی،.[۱۶] وارد قوه قضائیه شد و ابتدا به‌عنوان قاضی دادگاه انقلاب اسلامی قم مشغول به خدمت گردید.[۱۷] با اعلام عفو عمومی توسط امام‌خمینی در سال ۱۳۵۸ ش، به عضویت هیئت عفو درآمد و در رأس هیئتی به شهر زنجان رفت و به بررسی پرونده‌های قضایی در آن شهر پرداخت.[۱۸] مدتی هم در تهیه و تدوین لوایح قضایی به همکاری با دستگاه قضایی می‌پرداخت و هم‌زمان در دادگاه تجدیدنظر نیز فعالیت می‌کرد. آنگاه به دیوان عالی کشور رفت و ریاست شعبه دوم آن نهاد قضایی را بر عهده گرفت. میرمحمدی در اولین دوره شورای عالی قضایی، به عضویت آن شورا درآمد. علاوه بر آن، در هیئت گزینش قضات شرع نیز عضویت داشت. او که از اعضای شورای مرکزی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز بود،.[۱۹] از ۱۳۶۴ش و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست دانشکده الهیات دانشگاه تهران منصوب شد و مدت یازده سال در آن سمت بود.[۲۰] او در آن دوران به تدریس دروس فقه و علوم قرآنی در مقطع دکتری در آن دانشکده مشغول بود.[۲۱] رتبه دانشگاهی سیدابوالفضل میرمحمدی در بدو ورود به فعالیت‌های دانشگاهی دانشیار اعلام شده بود و سپس به سبب تألیف آثار علمی، تدریس، مدیریت و سایر خدمات دانشگاهی، رتبه استادی به او اعطا گردید.[۲۲] او در مدت یازده سال ریاست آن دانشکده، در گسترش آنجا نقش داشت. هم‌زمان ریاست هیئت تجدیدنظر بررسی تخلفات اعضای هیئت‌علمی دانشگاه تهران نیز بر عهده داشت.[۲۳] وی در دوره سوم انتخابات مجلس خبرگان رهبری توسط مردم استان مرکزی به نمایندگی برگزیده شد.[۲۴] و در دوره چهارم آن مجلس نیز نمایندگی مردم استان مرکزی را بر عهده داشت.[۲۵] او هم‌اکنون (۱۳۹۶) نمایندگی مردم تهران را در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری بر عهده دارد.

تألیفات او عبارت است از: ۱ـ بحوث فی تاریخ القرآن و علومه (به زبان عربی و در بیست موضوع از علوم قرآنی از قبیل کیفیت نزول، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه و... با نقل اقوال علمای شیعی و سنی). ۲ـ تاریخ و علوم قرآن. ۳ـ ثلاث دراسات فی الفقه. ۴ـ هل یجوز التعزیر بالحبس او بالمال. ۵ـ زندان و زندانی در اسلام. ۶ـ تفسیر قرآن. ۷ـ مقالات متعدد در موضوعات فقه، علوم قرآنی، قضا، گزینش، تراجم و اصطلاحات علوم قرآنی که در مجلات نور علم، فصلنامه دادگستری جمهوری اسلامی، نشریات دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، هیئت عالی گزینش، سازمان اوقاف و امور خیریه و نیز برخی روزنامه‌های رسمی کشور به چاپ رسیده است.[۲۶]

درگذشت

سیدابوالفضل میرمحمدی در سوم آذر ۱۳۹۸ در قم درگذشت و پیکرش پس از تشییع و اقامه نماز توسط آیت‌الله شبیری زنجانی در کنار مرقد دوستانش سیدمهدی روحانی و احمدی میانجی در مسجد شهید مطهری حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.[۲۷]

پانویس

  1. خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۵.
  2. صالح، ج۳، ص۴۸۹.
  3. شریف‌رازی، ج۵، ص۲۲۵.
  4. «گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.
  5. صالح، ج۳، ص۴۸۹.
  6. شریف‌رازی، ج۵، ص۲۲۵.
  7. صالح، ج۳، ص۲۹۰.
  8. «گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.
  9. سیر مبارزات یاران...، ج۲، ص۸۰-۸۲؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۰۴ـ۱۰۶.
  10. روحانی، ج۱، ص۸۰۱؛ سیر مبارزات یاران...، ج۳، ص۱۴۰-۱۴۲.
  11. «گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.
  12. صالح، ص۳۹۱.
  13. اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۴۳۴، ۴۷۶، ۴۸۰.
  14. خاطرات حضرت آیت‌الله...، ص۸۹-۹۰.
  15. صالح، ج۳، ص۴۹۰.
  16. «گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.
  17. خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.
  18. «گذری کوتاه بر...»، ص۱۲.
  19. خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.
  20. صالح، ج۳، ص۴۹۲.
  21. خبرگان ملت، دفتر اول، ص۴۹۷.
  22. صالح، ص۴۹۰.
  23. صالح، ج۳، ص۴۹۲.
  24. خبرگان ملت، دفتر اول، ص۶۰۰.
  25. «نتایج شمارش آرای...»، ص۸.
  26. صالح، ج ۳، ص۴۹۰-۴۹۱.
  27. انصاری، ص۱۸۲.

منابع

  • اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۸)، «درگذشتگان: آیت‌الله میرمحمدی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۸۰، بهمن و اسفند.
  • خاطرات حضرت آیت‌الله احمدی میانجی (۱۳۸۰)، به کوشش عبدالرحیم اباذری، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • خبرگان ملت (شرح‌حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری) (۱۳۷۹)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری.
  • روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی، قم، دارالفکر ـ دارالعلم.
  • شریف‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، جلد سوم، تهران، اسلامیه.
  • صالح، سیدمحسن (۱۳۸۵)، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (۱۳۸۵)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  • سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۸، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
  • «گذری کوتاه بر خاطراتی از امام‌خمینی به روایت آیت‌الله سیدابوالفضل میرمحمدی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۳۴، ۲۰ شهریور.
  • «نتایج شمارش آرای انتخابات خبرگان: ستاد انتخابات کشور، نتایج قطعی شمارش آرای چهارمین دوره انتخابات خبرگان رهبری را اعلام کرد»، (۱۳۸۵)، روزنامه اعتماد ملی، شماره ۲۵۸، ۲۸ آذر.