سیدمحمدعلی حسینی تهرانی

سیدمحمدعلی حسینی تهرانی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

سیدمحمدعلی حسینی لاله‌زاری تهرانی، معروف به حسینی لاله‌زاری، در تهران به دنیا آمد. درباره تاریخ تولد او گزارشی در دست نیست. جدش سیدابراهیم لاله‌زاری، از شاگردان میرزا حسن شیرازی معروف به میرزای بزرگ در حوزه علمیه سامرا بود که پس از بازگشت به کشور، از روحانیان برجسته تهران محسوب می‌شد و او بود که با تأسیس مسجد لاله‌زار، به اقامه نماز جماعت در آنجا پرداخت. پدر سیدمحمدعلی حسینی تهرانی هم سیدمحمدصادق حسینی لاله‌زاری، از عالمان بنام تهران بود که پس از تحصیل در سامرا و نزد آیت‌الله سیدمحمدتقی شیرازی و سیدعبدالهادی سبزواری، به تهران بازگشته بود و به‌جای پدر، به اقامه نماز جماعت در مسجد لاله‌زار می‌پرداخت (غفوری، ۲۵-۲۸). سیدمحمدعلی حسینی تهرانی در چنین خانواده‌ای به دنیا آمد و خواندن و نوشتن را در تهران فراگرفت. آنگاه دروس جدید را در تهران خواند، ولی درباره مقاطع تحصیلی او اطلاعاتی وجود ندارد و شریف رازی در گنجینه دانشمندان صرفاً از تحصیلات جدید او سخن گفته است. وی سپس ادبیات عرب را در تهران و نزد عالمان آن شهر خواند. به نوشته شریف رازی، در دوره زعامت آیت‌الله بروجردی در حوزه علمیه قم، راهی قم شد (شریف رازی، ج ۶، ۶۱-۶۲)، بنابراین به احتمال زیاد، در دهه ۱۳۳۰ ش راهی قم شده بود. در زندگینامه‌ای که از او در دست است، از تحصیل دروس سطح حوزوی در حوزه علمیه قم سخن رفته است. طبق این زندگینامه، وی معالم را نزد شیخ مصطفی اعتمادی و لمعه را پیش شیخ محمدتقی ستوده خواند. آنگاه در درس‌های سطح عالی آیات ناصر مکارم شیرازی، میرزا علی مشکینی، شیخ جعفر سبحانی و میرزا حسین نوری همدانی شرکت کرد. هم‌زمان در جلسات معنوی شیخ عباس تهرانی شرکت می‌کرد. او پس از پایان دوره سطح، چندی از درس‌های خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بهره برد. درباره حضور او در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی در این مقطع گزارشی وجود ندارد.

او در سال ۱۳۴۱ ش به عراق رفت و در حوزه علمیه نجف اشرف، به تحصیل دروس خارج فقه و اصول ادامه داد و از درس‌های خارج اصول آیت‌الله سیدابوالقاسم موسوی خویی بهره برد. در آن حوزه بود که امام‌خمینی در سال ۱۳۴۴ ش جلسات تدریس خارج فقه (بیع مکاسب) را در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها برگزار کرد و حسینی تهرانی در آن درس شرکت کرد (غفوری، ۴۲). درباره سال‌های حضور او در آن درس، گزارش دقیقی وجود ندارد، ولی او در سال ۱۳۴۸ ش به کشور بازگشت، بنابراین می‌توان احتمال داد که از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۸ ش، در درس خارج فقه امام‌خمینی حضور می‌یافته است. او سپس از امام‌خمینی اجازه دخالت در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد. امام‌خمینی ذیل اجازه‌نامه او قید کرده بودند: «معروف هستند» (صحیفه امام، ج ۱، ۴۹۳) و همین گزارش نشان از شناخت امام‌خمینی از وی دارد.

حسینی تهرانی پس از بازگشت به کشور، در تهران مقیم شد و به اقامه نماز جماعت در مساجد قوامی پرداخت و سپس اقامه نماز را به مسجد لاله‌زاری محدود کرد. این مسجد که توسط سیدابراهیم حسینی تهرانی، از روحانیان برجسته تهران بنیان نهاد شده بود، همواره در دست خاندان حسینی لاله‌زاری بود و آقایان سیدمحمدصادق لاله‌زاری، علامه سیدمحمدحسین حسینی لاله‌زاری و سپس سیدمحمدمهدی حسینی لاله‌زاری امامت جماعت آنجا را بر عهده داشتند. مدتی، هیچ یک از این بزرگواران در این مسجد اقامه جماعت نکرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تجدید بنای مسجد لاله‌زاری، سیدمحمدعلی حسینی تهرانی به دستور آیت‌الله سیدمحمدرضا گلپایگانی و نیز به درخواست نمازگزاران این مسجد، امامت جماعت آنجا را بر عهده گرفت و سال‌ها که به اقامه نماز جماعت در آنجا پرداخت (غفوری، ۴۲). سیدمحمدعلی حسینی تهرانی در اسفند ۱۳۸۵ درگذشت و پیکرش به قم انتقال یافت و در همان شهر به خاک سپرده شد («آیت‌الله حاج سیدمحمدعلی حسینی تهرانی (لاله‌زاری) درگذشت»، article.tebyan.net). منابع: «آیت‌الله حاج سیدمحمدعلی حسینی تهرانی (لاله‌زاری) درگذشت»، article.tebyan.net/35994؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج ۶، تهران، اسلامیه؛ غفوری، مهدی (۱۳۷۷)، «سیدمحمدصادق حسینی تهرانی لاله‌زاری، آیت صلابت»، ستارگان حرم، ج ۲، قم، زائر؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.