عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی

عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی، از شاگردان درس خارج فقه امام‌خمینی.

عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی در سال ۱۳۰۸ ش در شهرستان نکا به دنیا آمد. خواندن و نوشتن را در زادگاهش فراگرفت. سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و به همین منظور راهی کوهستان در مازندران شد و در حوزه علمیه شیخ محمد کوهستانی، در درس‌های آن عالم برجسته شرکت کرد. صادقی شهمیرزادی سپس راهی مشهد شد و در مدارس علمیه آن شهر در درس‌های آقایان شیخ مجتبی و شیخ هاشم قزوینی و عزیز نیشابوری بهره برد. سپس به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر در درس‌های علامه سیدمحمدحسین طباطبایی شرکت کرد. درباره دیگر استادان وی در حوزه علمیه قم اطلاعاتی در دست نیست، ولی به‌احتمال زیاد دروس سطح را در همان‌جا و نزد استادان آن حوزه به پایان رساند. عبدالرحیم صادقی آنگاه برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف به تحصیل پرداخت. درباره سال عزیمت او به عراق اطلاعاتی در دست نیست. او در آنجا در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام‌خمینی که در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد. درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی هم اطلاعاتی وجود ندارد، ولی با استناد به صحیفه امام که امام‌خمینی با معرفی او به یکی از روحانیان اجازاه‌ای در امور حسبیه و شرعیه داده بود، می‌توان احتمال داد که تا اواخر دهه ۱۳۴۰ ش در آن درس شرکت می‌کرده است. علاوه بر آن، از درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدابوالقاسم موسوی خویی، سیدمحمود حسینی شاهرودی و سیدعبدالاعلی سبزواری شرکت می‌کرد. صادقی شهمیرزادی در سال ۱۳۴۷ ش با معرفی آقایان محمدتقی متقی و سیدمحمدعلی تهرانی از امام‌خمینی اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۲، ۱۹۷). وی همچنین از برخی مراجع دیگر اجازاتی دریافت کرده بود. او پس از دریافت اجازات، به سبب حادثه کشته شدن یکی از برادرانش توسط خوانین محلی در مازندران و برای سرپرستی ایتام برادرش و تشکیل حوزه درسی به مازندران برگشت و سال‌ها در آنجا بود. او در مبارزه علیه حکومت پهلوی نقش مهمی داشت؛ به‌طوری که سیدابوالحسن ایازی از بزرگان و علمای استان مازندران تأکید کرده بود که انقلاب بر گردن همه علما حق دارد و صادقی شهمیرزادی بر انقلاب حق دارد. یکی از اقدامات صادقی، فعالیت در شکل‌گیری هسته‌های مردمی مبارزه با حکومت پهلوی در مازندران بود و نقش اساسی در این زمینه ایفا کرد («آیت‌الله صادقی شهمیرزادی را بهتر بشناسیم»، www.hawzahnews.com؛ «آیت‌الله عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی به دیار باقی شتافت»، shabestan.ir). یکی از مهم‌ترین اقدامات صادقی، صدور بیانیه‌ای ۱۴ ماده‌ای همراه با روحانیان مبارز مازندران بود. در این بیانیه مفصل که به مناسبت چهلمین روز حادثه تبریز (۲۹ بهمن ۱۳۵۶) و دیگر حوادث اسفبار ازجمله در حوزه علمیه قم و شهرهای یزد و جهرم و اهواز و اصفهان که از نظر آنان «همه این حوادث مسبوق به تغییر احکام مسلّمه اسلام و انکار ضروریات مذهب و تهمت و جسارت به مقام مرجعیت که رتبه نیابت از مقام مقدس حضرت بقیه‌الله ارواحنا فداه می‌باشد، بالخصوص حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی دام ظله العالی» است، در ۱۴ ماده به حکومت پهلوی تذکر دادند و «حبس افکار و تفتیش عقاید و نبودن آزادی مشروع و تأمین برای عقلا و مصلحین، به وجود آمدن حکومت خودمختاری و استبداد که نه مورد رضای خالق است و نه مورد قبول مخلوق، تشکیل مجلسین غیرشرعی و غیرقانونی به خاطر آزاد نبودن ملت و اجراء نشدن قانون از مجلس، گرفتاری طبقات بی‌گناه ملت در زندان‌ها و تبعیدگاه‌ها با افترائات و اتهامات ناروا بالخصوص اهل علم محترم و دانشگاهیان، حیف‌ومیل بی‌حدوحساب بیت‌المال و بی‌اطلاعی امناء قوم از درآمد و مخارج کشور و عدم توازن و تعادل در کشور، تضعیف اسلام و محو آثار شریعت به‌صورت تغییر تاریخ پرافتخار اسلام و تبدیلش به تاریخ مشکوک و مبهم، آزادی مطلق دادن بلکه تقویت و تحریک نمودن جهال و مغرضین در واقع مأمورین، ترویج فحشاء و فساد و مسائل خلاف عفت و اخلاق به شکل‌های مختلف تحت عنوان فرهنگ و هنر، محدود کردن تعلیم قرآن مجید و سایر تعلیمات لازم و مفید را در آموزش‌وپرورش و انحلال مدارس ملی مانند جامعه تعلیمات اسلامی، اجبار نمودن دختران و زنان مسلمان به بی‌حجابی در مدارس و غیرها، تصدی اشخاص بی‌صلاحیت در پست‌ها و مقامات، تملّقات و گزاف‌گویی رجال تا در حد تفسیر نمودن قرآن مجید را برای خود که مرز کفر است، اختلال و بی‌توجهی به اصول معاش و شئون اقتصاد چون کشاورزی و فلاحت و تجارت آزاد و غیرها و تشویق نکردن فلّاح و زارع و دامپرور و حشم‌دار، تعیین نمودن میلاد قطعی برای زرتشت و روز تولدش را در رادیو اعلام نمودن و حال آنکه از اباطیل و دروغ‌های شاخ‌دار است»، محکوم کردند. امضاکنندگان در پایان تأکید کردند «حاضریم با کمال میل و شوق تا در راه اسلام به شهادت برسیم، از حبس و تبعید و اهانت هراسی نداریم». این بیانیه در قم به‌صورت جزوه‌ای منتشر شد و سپس به خارج از کشور ارسال شد و بازتاب زیادی در محافل مطبوعاتی و سیاسی داشت («بیانیه ۱۴ ماده‌ای که پایه‌های سلطنت پهلوی را متزلزل کرد»، www.hawzahnews.com/news/439825). صادقی شهمیرزادی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تهران رفت و به امر امام‌خمینی وارد دستگاه قضا شد و به فعالیت در قوه قضائیه پرداخت. او هم‌زمان امامت جماعت مسجد شیخ فضل‌الله نوری تهران را بر عهده داشت. در کنار آن در حوزه‌های علمیه تهران مشغول سطوح تدریس عالیه بود. سپس خودش حوزه‌ای را تأسیس و آن را وقف اوقاف و سازمان تبلیغات اسلامی‌کرد. او سپس به سبب کهولت سن، از فعالیت‌های فوق کناره گرفت و به شهر نکا بازگشت. یکی از فرزندان او شهید احمد صادقی شهمیرزادی، فرمانده تیپ زرهی لشکر علی بن ابیطالب (ع) بود که در جبهه‌های جنگ به شهادت رسید. همچنین دو تن از فرزندان او به درجه جانبازی نائل آمدند («آیت‌الله صادقی شهمیرزادی را بهتر بشناسیم»، www.hawzahnews.com؛ «آیت‌الله عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی به دیار باقی شتافت»، shabestan.ir). عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی در مرداد ۱۳۹۷ در نکا درگذشت و در همان شهر به خاک سپرده شد («آیت‌الله صادقی شهمیرزادی دار فانی را وداع گفت»، www.yjc.ir؛ «آیت‌الله عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی به دیار باقی شتافت»، http://shabestan.ir). منابع: «آیت‌الله صادقی شهمیرزادی را بهتر بشناسیم»، www.hawzahnews.com/news/459120؛ «آیت‌الله صادقی شهمیرزادی دار فانی را وداع گفت»، www.yjc.ir/fa/news/6637887؛ «آیت‌الله عبدالرحیم صادقی شهمیرزادی به دیار باقی شتافت»، http://shabestan.ir/detail/News/722735؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱ و ۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.