سیدمحمدباقر محمدی‌نسب

سیدمحمدباقر محمدی‌نسب

اطلاعات فردی
اطلاعات علمی

سیدمحمدباقر محمدی‌نسب، از شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی.

سیدمحمدباقر محمدی‌نسب معروف به محمدی در سال ۱۳۰۴ ش در قزوین متولد شد. او از کودکی به فراگیری دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در مدارس دینی قزوین نزد سیدابوالقاسم جوادی آموخت. در ادبیات فارسی و عربی (نحو) هم از درس شیخ محمدحسین اویسی بهره برد. آنگاه در درس سطح آقایان شیخ احمد تألهی و سیدمحمد تنکابنی حضور یافت و شرح لمعه را هم پیش آیت‌الله سیدابوالحسن رفیعی قزوینی فراگرفت. سپس راهی قم شد و دروس سطح را نزد آیات شیخ مرتضی حائری یزدی، شیخ محمد صدوقی یزدی، سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی و میرزا علی‌اکبر مشکینی تکمیل کرد. پس از آن به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت؛ محمدی‌نسب در قم در درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی و درس خارج اصول امام‌خمینی در مسجد سلماسی حضور یافت و از درس آنان سود برد (صمدیها، ۳۱۰ ـ ۳۱۱). درباره سال‌های حضور او در درس خارج اصول امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با توجه به حضور او در درس ایشان در مسجد سلماسی، می‌توان گفت که پیش از سال ۱۳۴۰ ش که آن درس به مسجد اعظم منتقل شد، از درس امام‌خمینی استفاده می‌کرده است.

محمدی‌نسب آنگاه به قزوین بازگشت و به تبلیغ دین و ارشاد مردم آن سامان پرداخت (صمدیها، ۳۱۱). در اسناد ساواک از واعظی به نام سیدمحمدباقر محمدی نام برده شده است که به نظر می‌رسد محمدی‌نسب است (انقلاب اسلامی به...، استان قزوین، کتاب اول، ۳۳). بر اساس یکی از آن اسناد، او در سوم آذر ۱۳۴۱ و در جریان مبارزه علیه تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، پیام تشکر آیات امام‌خمینی و سیداحمد موسوی خوانساری را خطاب به مردم قزوین در مسجد شاه آن شهر قرائت کرد (شیرخانی، ۲۰). طبق سندی دیگر، سیدمحمدباقر محمدی در دوم فروردین ۱۳۴۲، در مجالسی در سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع) به سخنرانی‌های انتقادی علیه حکومت پهلوی در مسجد جامع قزوین پرداخت. گزارشی از سخنرانی‌های او در دست نیست، ولی با استناد به سخنان دیگر روحانیان قزوین در آن روز که بیشتر در انتقاد از حکومت پهلوی و انتقاد از نابسامانی‌های اجتماعی است، می‌توان احتمال داد که سخنرانی‌های محمدی‌نسب شدیدتر از سخنان آنان بوده است، چراکه ساواک به تذکر به روحانیان دیگر اکتفا کرد (قیام ۱۵ خرداد به...، ج ۲، ۶۰)، ولی محمدی را در ششم فروردین به اتهام اظهارات تحریک‌آمیز، دستگیر و با تشکیل پرونده برای تعقیب قانونی به تیپ ۵ قزوین اعزام نمود (همان؛ شیرخانی، ۲۶). سیدمحمدباقر محمدی مدتی در زندان شهربانی تهران زندانی بود و در آنجا با محمدمهدی عراقی آشنا شد. امام‌خمینی پس از آزادی آن دو، از طریق محمدمهدی عراقی نامه‌ای به سیدمحمدباقر محمدی ارسال کرد و از خدمات و تلاش‌های او تقدیر کرد (همان، ج ۳، ۲۸۸؛ انقلاب اسلامی به...، استان قزوین، کتاب اول، ۷۶). او پس از مدتی آزاد شد و بر اساس اسناد ساواک، در ۱۶ خرداد آن سال مردم را علیه حکومت پهلوی تحریک می‌کرد (همان، ۴۰). محمدی‌نسب در شهریور ۱۳۴۲ و پس از دستگیری میرزا نصرالله شهیدی، همراه با جمعی از روحانیان قزوین در نامه‌ای به ریاست ساواک خواستار آزادی او شدند (همان، ۱۳۸).

او در جلسات واعظان قزوین شرکت می‌کرد و بعضی از جلسات نیز در خانه او برگزار می‌شد. ازجمله در سال ۱۳۵۱ ش جلسه هم‌اندیشی واعظان قزوینی درباره نحوه واکنش به انتشار کتاب شهید جاوید اثر شیخ نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی در خانه او برگزار شد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۶۰، ۵۱). در سندی دیگر از ساواک، از او به‌عنوان یکی از واعظان ملی نام برده شده است (همان، ۱۸۳). او در همان سال در خانه علی میهن‌دوست که توسط حکومت پهلوی اعدام شد، از میهن‌دوست تجلیل کرد. پس از آن به ساواک احضار شد (شیرخانی، ۱۱۳). وی در دی ۱۳۵۶ همراه با برخی از روحانیان مبارز قزوین و با عنوان هیئت علمیه قزوین، در نامه‌ای به مراجع تقلید، حمله مأموران حکومت پهلوی به مردم قم را محکوم کردند (همان، ۲۹۳). پس از آن به تدریس و تبلیغ در قزوین ادامه داد. تألیفات سیدمحمدباقر محمدی‌نسب عبارت است از: ۱ ـ میزان انسانیت از دیدگاه قرآن و عترت. ۲ ـ خصائص الائمه. ۳ ـ کتاب آیات. ۴ ـ مجموعه مجموعه‌ها (صمدیها، ۳۱۱). ۵- آیات الولایه. ۶- آیات البرائه. ۶- شرح مناجات شعبانیه امیرالمؤمنین (ع). ۷- گلزار سعادت (مجموعه حکایات اخلاقی). ۸- ترجمه کتاب نور ولایت قبله العارفین (ترجمه کتاب حجت اصول کافی) (نصیری، hawzahnews.com).

در منابع مکتوب اطلاعاتی درباره دیگر فعالیت‌های او به دست نیامد، ولی سجاد نصیری در سایت حوزه به زندگینامه او پرداخته است؛ که بر اساس آن، وی در هفتم خرداد ۱۳۹۱ در قزوین درگذشت و پیکرش در صحن شرقی امامزاده حسین (ع) قزوین به خاک سپرده شد (همان).

منابع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، استان قزوین، کتاب اول، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ شیرخانی، علی (۱۳۸۸)، انقلاب اسلامی در قزوین، تهرانی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ صمدیها، رضا (۱۳۷۹)، فرزانگان علم و سخن قزوین، قزوین، بحرالعلوم؛ قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ج ۲ و ۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ نصیری، سجاد (۱۳۹۴)، «نگاهی به زندگی علمای قزوینی: فقیهی که مجالس روضه‌خوانی سیدالشهدا در قزوین را رونق بخشید»، اول آبان، hawzahnews.com؛ یاران امام به روایت اسناد (۱۳۹۵)، آیت‌الله هادی باریک‌بین، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.