غلامرضا سلطانی

سلطانی، غلامرضا؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. غلامرضا سلطانی در سال ۱۳۲۲ ش در اشتهارد به دنیا آمد. او دوره ابتدایی را در زادگاهش گذراند. او در سال ۱۳۳۳ ش وارد حوزه علمیه اشتهارد شد و در دو سال مقدمات را در آنجا خواند، ولی درباره استادانش در آن مقطع گزارشی در دست نیست. وی پس از دو سال، در سال ۱۳۳۵ ش به قم رفت (کاظمینی، ج ۱، ۴۶۰) و در حوزه علمیه آنجا، در درس مطول شیخ ابوالقاسم نحوی شرکت کرد. در آن درس با سید علی محقق داماد هم‌مباحثه بود («سید علی محقق داماد: به خاطر مسائلی از شورای عالی استعفا دادم و دیگر برنگشتم»، ۴). سلطانی دروس سطح را نزد آیات شیخ مرتضی حایری یزدی و حسینعلی منتظری تکمیل کرد. سپس در درس خارج فقه و اصول آیات عظام امام خمینی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، شیخ محمدعلی اراکی، سید محمد محقق داماد و شیخ مرتضی حایری یزدی و حسینعلی منتظری حاضر شد (غروب ارغوان، اغلب صفحات؛ کاظمینی، ج ۱، ۴۶۰). درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به استناد به سال‌های حضور او در قم می‌توان گفت که از اواخر دهه ۱۳۳۰ ش تا تبعید امام خمینی به خارج از کشور در آبان ۱۳۴۳ در آن درس‌ها در مساجد سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرده است. غلامرضا سلطانی در سال ۱۳۴۳ و پس از تبعید امام خمینی به خارج از کشور، همراه با روحانیون مبارز سراسر کشور نامه‌ای به امام خمینی ارسال و در آن تأکید کردند که «هر چند انتقال حضرت‌عالی از ترکیه به عتبات عالیات از جهتی مایه خرسندی است، ولی ادامه تبعید آن مرجع عالی‌قدر که به خاطر دفاع از قرآن و حقوق ملت اسلام و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور اسلامی ایران صورت گرفته است، بسی موجب تأثر و تنفر عموم ملت ایران است. ملت شریف مسلمان ایران و حوزه علمیه قم که از منویات مقدس آن قائد عظیم‌الشأن پیروی می‌کنند و برای تأمین و اجرای آن از هیچ‌گونه فداکاری دریغ ندارند، انتظار دارند که به‌زودی موانع برطرف شود تا با مراجعت حضرتعالی به حوزه علمیه قم و با تدبیرات خردمندانه و رهبری‌های ارزنده آن زعیم عالی‌قدر، مصالح عالیه اسلام و ایران و حقوق از دست رفته ملت تأمین گردد» (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۷۸ ـ ۱۷۳؛ سیر مبارزات امام در آیینه اسناد ساواک، ج ۵، ۳۷۲ ـ ۳۶۹). سلطانی پس از آن هم به مبارزات سیاسی خود ادامه داد و به‌خصوص با سفر به برخی شهرها، به تبیین مواضع امام خمینی پرداخت. او در این سفرهای تبلیغی، به انتقاد از حکومت پهلوی هم می‌پرداخت و ازجمله شهرهایی که برای تبلیغ و سخنرانی به آنها عزیمت می‌کرد می‌توان به آمل، بابل، فسا، شیراز، نائین، رفسنجان و... اشاره کرد. به سبب این فعالیت‌ها به‌عنوان یکی از مخالفان حکومت پهلوی و طرفدار امام خمینی شناخته شد و بارها توسط مأموران حکومت پهلوی تحت تعقیب قرار گرفت. تداوم فعالیت‌های سیاسی باعث شد تا یک بار همراه با غلامحسین حقانی دستگیر و مدتی بازداشت شد. سلطانی در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی به اشتهارد بازگشت و در سازمان‌دهی تظاهرات و راهپیمایی‌های مردم آن شهر علیه حکومت پهلوی نقش داشت. او در سال ۱۳۵۸ ش به‌عنوان حاکم شرع به شهر سبزوار اعزام شد و به حل‌وفصل امور قضایی در آن شهر پرداخت. پس از مدتی راهی بندرعباس شد و در سازمان‌دهی اوضاع آن شهر نقش داشت. سپس به سمت امامت جمعه اشتهارد منصوب شد و به اقامه نماز جمعه در آن شهر پرداخت. یکسال بعد، به سمت حاکم شرع دادگاه انقلاب اسلامی شهرستان کرج منصوب شد. هم‌زمان به تکمیل تحصیلات حوزوی در حوزه علمیه قم و نیز تدریس در آن حوزه می‌پرداخت. سلطانی در دومین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه کرج و اشتهارد نامزد نمایندگی شد و توانست با کسب اکثریت آرا به آن مجلس راه یابد. هم‌زمان از طرف حسینعلی منتظری، نماینده او در مجتمع دانشگاهی علوم انسانی (علامه طباطبایی) بود. در کنار فعالیت‌های فوق، به تدریس در دانشکده کشاورزی کرج و دانشگاه تربیت مدرس تهران می‌پرداخت. برخی از تألیفات او عبارت است از: درس‌هایی از اقتصاد، معاد یا آخرین سیر تکامل انسان، تکامل در پرتو اخلاق (۲ جلد)، حجاب در اسلام، توازن بین دنیا و آخرت. غلامرضا سلطانی در اسفند ۱۳۶۴ ش درحالی‌که همراه با شهید فضل‌الله محلاتی ـ نماینده امام در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ـ و جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، عازم جبهه‌های جنگ در خوزستان بود، در اثر شلیک عوامل حکومت بعثی عراق به هواپیمای حاملشان و سقوط هواپیما، به شهادت رسید. پیکر او پس از تشییع در اشتهارد به بهشت‌زهرای تهران منتقل شد و در همان‌جا به خاک سپرده شد (غروب ارغوان، اغلب صفحات؛ کاظمینی، ج ۱، ۴۶۱). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «سید علی محقق داماد: به خاطر مسائلی از شورای عالی استعفا دادم و دیگر برنگشتم» (۱۳۹۸)، هفته‌نامه حریم امام، سال هفتم، شماره ۳۹۳، ۹ آبان؛ غروب ارغوان: یادنامه شهید حجت‌الاسلام شیخ غلامرضا سلطانی به مناسبت سالگرد شهادت (بی‌تا)، بی‌جا، بی‌نا؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، به کوشش سید محمدکاظم مدرس و میرزا محمد کاظمینی، ج ۲، بنیاد فرهنگی ـ پژوهشی ریحانه الرسول (ص)، یزد، تهران، برگ رضوان؛ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانون‌گذاری (۱۳۷۸)، تهران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.