سیدمحمدکاظم رضوی

رضوی، سید محمدکاظم؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید محمدکاظم رضوی در سال ۱۳۰۹ ش در قم به دنیا آمد (مدرسی، ج ۱، ۳۰۳). در زندگینامه‌ای از رضوی که در انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان یزد درج شده، محل تولد او حسین‌آباد یزد قید شده است (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان یزد، ج ۱، ۴۱۱). او خواندن و نوشتن را در یزد (که در کودکی همراه خانواده به آن شهر رفته بود) فراگرفت. در یازده سالگی به قم بازگشت و به تحصیل دروس حوزوی در حوزه علمیه آن شهر پرداخت. درباره تحصیلات او در قم گزارشی وجود ندارد و در زندگینامه او درج‌شده در مفاخر یزد صرفاً به حضور او در حوزه علمیه قم در یازده‌سالگی اشاره شده است. بر اساس گزارش آن منبع، رضوی درحالی‌که شانزده سال داشت بار دیگر به یزد رفت و در مدرسه علمیه شفیعیه آن شهر از درس‌های استادان آن مدرسه بهره برد. در همان زمان با شیخ محمد صدوقی یزدی آشنا شد و بار دیگر در سال ۱۳۲۲ ش به قم بازگشت و تحصیلات خود را در حوزه علمیه آن شهر پی گرفت. درباره استادان او در مقطع سطح اطلاعاتی در دست نیست و تنها می‌توان احتمال داد از درس‌های شیخ محمد صدوقی یزدی بهره می‌برده است. سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس‌های آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، سید صدرالدین صدر و سید محمدتقی خوانساری و امام خمینی حضور یافت (مدرسی، ج ۱، ۳۰۳-۳۰۴). درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که ازا اواخر دهه ۱۳۳۰ ش در درس‌های ایشان در مساجد محمدیه و سلماسی قم شرکت می‌کرده است. همچنین با استناد به حضور او در قم در سال ۱۳۴۳ ش می‌توان احتمال داد که این حضور تا تبعید امام خمینی به خارج از کشور (از سال ۱۳۴۰ ش در مسجد اعظم) استمرار داشته است. رضوی از دوران جوانی به وعظ و خطابه روی آورد و برای تبلیغ دین به شهرهای مختلف سفر می‌کرد که از آن جمله می‌توان به سفرهای تبلیغی او به شهرهای رباط‌کریم، تهران، قم و شهرهای جنوبی استان یزد اشاره کرد (مدرسی، ۳۰۳ ـ ۳۰۴ و نیز کاظمینی، ۴۱۴). در اسفند ۱۳۴۳ ش همراه با علما و محصلان یزدی حوزه علمیه قم نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت ارسال کردند که امضاکنندگان تصویب مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی در دولت‌های سابق (دولت اسدالله علم و دولت حسنعلی منصور) را محکوم کردند و سپس با اشاره به تبعید امام خمینی به خارج از کشور، آن اقدام را بر خلاف قانون اساسی و اصل مصونیت مراجع عظام تقلید دانسته، خواستار بازگرداندن ایشان به کشور، الغای قوانین مغایر شریعت و قانون اساسی و آزادی سایر زندانیان شدند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۵۶ ـ ۱۵۷). رضوی در سال ۱۳۴۳ ش به حج رفت و در تبیین اهداف امام خمینی می‌کوشید و ساواک گزارشی دراین‌باره تهیه کرد. او همچنین چندین بار واسطه میان امام خمینی و محمدتقی فلسفی شد و پیام‌هایی را میان آن دو مبادله کرد (سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد ساواک، ج ۹، ۲۳۶). همچنین در توزیع اعلامیه‌های امام خمینی در قم فعال بود. وجوهات شرعیه را به نام ایشان دریافت می‌کرد و در فروردین ۱۳۴۴ ش به همین دلایل به ساواک احضار شد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان یزد، ج ۱، ۴۱۱). او در سال ۱۳۴۵ ش از سوی آیت‌الله سید محمدرضا موسوی گلپایگانی به امامت جماعت مسجد حضرت علی‌اکبر (ع) در خیابان هاشمی تهران منصوب شد (کاظمینی، ۴۱۴) و پس از آن در تهران مستقر شد و به فعالیت‌های تبلیغی در آن مسجد ادامه داد و مسجد فوق را به یکی از پایگاه‌های فعال علیه حکومت پهلوی تبدیل کرد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان یزد، ج ۱، ۴۱۱). بر اساس گزارش‌های ساواک، رضوی به جمع‌آوری وجوهات شرعیه به نام امام خمینی می‌پرداخت و ازجمله در شهرهایی چون یزد، جیرفت و کرمان، وجوهات را به نام امام خمینی دریافت می‌کرد (سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد ساواک، ج ۹، ۲۳۶). همچنین در توزیع اعلامیه‌های امام خمینی نقش داشت و به این سبب در ۱۳۴۶ ش دستگیر و زندانی شد (همان، ۳۸۲). رضوی در ارسال برخی از جزوه‌ها و کتاب‌ها برای فعالان انقلابی نقش داشت. فعالیت‌های او در تهران باعث شد در سال ۱۳۵۵ ش ممنوع‌الخروج از کشور شود (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان یزد، ج ۱، ۴۱۱-۴۱۲). رضوی در سال ۱۳۵۶ ش به یزد بازگشت و به فعالیت‌هایش ادامه داد. در همان سال به عراق رفت و در این سفر با امام خمینی دیدار کرد. او در دوران دفاع مقدس در جبهه‌ها حضور یافت. سپس به سمت امام جمعه شهرستان اشکذر در استان یزد منصوب شد. ایجاد مجتمع علمی و فرهنگی صاحب‌الزمان (عج) در حجت‌آباد از خدمات اجتماعی او بود. سید محمدکاظم رضوی در ۱۳۶۷ ش در شهرستان یزد درگذشت و در مسجد صاحب‌الزمان (عج) آن شهر به خاک سپرده شد. (مدرسی، ۳۰۳ ـ ۳۰۴؛ کاظمینی، ۴۱۴). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان یزد (۱۳۹۳)، ج ۱، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ سیر مبارزات امام خمینی در آینه اسناد ساواک (۱۳۸۷)، ج ۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ مدرسی، سید محمدکاظم (۱۳۸۲)، مفاخر یزد، ج ۱، یزد، بنیاد ریحانه الرسول یزد؛ کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، به اهتمام سید محمدکاظم مدرسی و میرزا محمد کاظمینی، ج ۱، بنیاد ریحانه‌الرسول یزد، تهران، برگ رضوان.