مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| تأسیس | ۱۳۶۷؛ ۲۶ شهریور ۱۳۶۹ به‌صورت رسمی |
| بنیانگذار | سید احمدخمینی با موافقت امام و سران قوا |
| اهداف | تدوین، پژوهش و نشر آثار و اندیشه‌های امام‌خمینی و پاسداری از آن |
| فعالیت‌ها | گردآوری ده‌ها هزار سند از اسناد مبارزاتی، دست‌نوشته‌ها و احکام و نامه‌های امام‌خمینی که از مجموعه این اسناد می‌توان به ۴۳۰۰ نامه شخصیت‌های برجسته سیاسی و فرهنگی و دینی، داخلی و خارجی و نیز یک‌میلیون و پنجاه هزار نامه از قشرهای مختلف مردم به امام‌خمینی اشاره کرد؛ جمع‌آوری ۹۱۵ نوار سخنرانی، تهیه و بایگانی بیش از ۶۶ هزار فیش موضوعی از آثار امام‌خمینی که بخش عمده‌ای از آن در قالب مجموعه‌های موضوعی با عنوان تبیان |
| وظایف | جمع‌آوری اسناد و آثار مکتوب و غیر مکتوب امام‌خمینی، همچنین آثار نگاشته‌شده درباره شخصیت، زندگانی، مبارزات و اندیشه امام؛ حفظ و نگهداری اسناد و آثار یادشده؛ تحقیق و پژوهش در آثار به منظور تدوین تاریخ انقلاب اسلامی و زندگینامه امام‌خمینی و ترجمه و آماده‌سازی مجموعه آثار جهت نشر؛ انتشار مجموعه آثار به زبان‌های مختلف در معرفی و تبلیغ اندیشه و سیره امام‌خمینی؛ آموزش و تدریس مبانی اندیشه امام‌خمینی در رشته‌های مختلف علوم اسلامی در حوزه علمیه و دانشگاه؛ نظارت مستمر بر آنچه به نام امام‌خمینی تدوین یا به دست هنرمندان تولید می‌شود؛ صدور مجوز برای آثار پدیدآورندگان محصولات علمی، پژوهشی ـ فرهنگی و هنری درباره اندیشه و آرای امام‌خمینی؛ حفظ و نگهداری اماکن و آثار تاریخی و فرهنگی منسوب به امام‌خمینی به عنوان میراث فرهنگی |
| مکان | تهران |
| رئیس | محمدعلی انصاری |
| سایر | |
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی مؤسسه‌ای با هدف تدوین، پژوهش و نشر آثار و اندیشه‌های امام‌خمینی و پاسداری از آن.
معرفی اجمالی
امام‌خمینی تحول فکری و سیاسی بزرگی در جهان معاصر، به‌ویژه در جهان اسلام پدیدآورد. سخنان و پیام‌های ایشان همواره منشور هدایت و پیشبرد مسلمانان به سوی خدا و گسترش عدالت اسلامی و معنویت در جهان بوده‌است. جمع‌آوری، نگهداری و ارائه درست آثار و اندیشه‌های ایشان به جهان، مورد نیاز جامعه است. در آغاز، این مسئولیت در سال ۱۳۶۰ بر عهده دفتر فرهنگی وابسته به دفتر امام‌خمینی بود و زیر نظر سیداحمد خمینی و با سرپرستی محمدعلی انصاری فعالیت می‌کرد.[۱] وجود اشتباهات فاحش در انتساب مطالب به امام‌خمینی یا در نقل وقایع و رخدادهای نهضت اسلامی در روزنامه‌ها و آثار منتشرشده ایشان، به تقدیم نامه سیداحمد خمینی به امام‌خمینی در سال ۱۳۶۷ انجامید.[۲] در پی این درخواست، امام‌خمینی در ۱۷/۶/۱۳۶۷ مسئولیت همه مسائل مربوط به آثار خود و حفظ آن را از اختلاف و اشتباه، به وی سپرد[۳] و سیداحمد را فردی صاحب‌نظر در مسائل سیاسی و اجتماعی دانست که همواره با صداقت و کیاست در کنار وی بوده‌است و می‌تواند با صرف وقت و دقت نظر، این امر مهم را به انجام رساند.[۴]
سیداحمد خمینی، در نامه‌ای دیگر در ۲۲/۸/۱۳۶۷ از امام‌خمینی خواست پرونده‌های ایشان در سازمان‌های دولتی رژیم پهلوی، برای تدوین و بررسی، در اختیار وی قرار گیرد. ایشان در پاسخ به او از مسئولان خواست هر نامه، سند یا پرونده‌ای را که در این زمینه مورد نیاز است، در صورت درخواست، در اختیار وی قرار دهند.[۵] سیداحمد بر اساس حکم یادشده و بر مبنای طرحی که محمدعلی انصاری و حمید انصاری تدوین کرده بودند و کلیات آن مورد موافقت امام‌خمینی و رؤسای سه قوه قرار گرفته بود، مؤسسه‌ای در سال ۱۳۶۷ با نام «مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی» تأسیس کرد و پس از رحلت امام‌خمینی، ثبت، اداره و مسئولیت آن را طی حکمی به محمدعلی انصاری سپرد.[۶] حمید انصاری نیز قائم‌مقام محمدعلی انصاری در مؤسسه شد.[۷]
سیداحمد خمینی به حفظ و حراست از سخنان و آثار امام‌خمینی توجه بسیار می‌کرد. وی در نامه‌ای به حمید انصاری، قائم‌مقام مؤسسه، یادآور شد سخنان امام‌خمینی با دقت و صداقت کامل و به دور از اعمال سلیقه شخصی و شعارزدگی گردآوری و مستند شود و اسامی اشخاص و گروه‌ها نیز با احترام بیاید.[۸]
پس از تأسیس مؤسسه، قانونِ چگونگی حفظ آثار و یاد امام‌خمینی در ۱۴/۸/۱۳۶۸ با هشت ماده و دو تبصره در مجلس شورای اسلامی تصویب و به تأیید شورای نگهبان رسید[۹] بنا بر قانون یادشده، امر حفظ، نشر، نظارت و تأیید آثار امام‌خمینی، مستقیم، به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی واگذار شد؛ افزون بر آن برخی سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها و صدا و سیما موظف به نشر و گسترش اندیشه‌های امام‌خمینی شدند؛[۱۰] همچنین سازمان‌های آموزشی موظف شدند وصیت‌نامه و پیام‌های مهم ایشان را در کتاب‌های درسی و دانشگاهی جای دهند.[۱۱] مجلس با الحاق پنج ماده و دو تبصره به قانون یادشده در تاریخ ۲۶ شهریور ۱۳۶۹ که در ۳/۷/۱۳۶۹ به تأیید شورای نگهبان رسید، هر گونه دخل و تصرف یا ازبین‌بردن اسناد مربوط به امام‌خمینی را جرم دانست و برای متخلفان پیگرد قانونی و مجازات تعیین کرد.[۱۲]
اهداف و وظایف
مهم‌ترین اهداف و وظایف مؤسسه عبارت‌اند از:
- جمع‌آوری اسناد و آثار مکتوب و غیر مکتوب امام‌خمینی، همچنین آثار نگاشته‌شده درباره شخصیت، زندگانی، مبارزات و اندیشه ایشان؛
- حفظ و نگهداری اسناد و آثار یادشده؛
- تحقیق و پژوهش در آثار به منظور تدوین تاریخ انقلاب اسلامی و زندگینامه امام‌خمینی و ترجمه و آماده‌سازی مجموعه آثار جهت نشر؛
- انتشار مجموعه آثار به زبان‌های مختلف در معرفی و تبلیغ اندیشه و سیره امام‌خمینی؛
- آموزش و تدریس مبانی اندیشه امام‌خمینی در رشته‌های مختلف علوم اسلامی در حوزه علمیه و دانشگاه؛
- نظارت مستمر بر آنچه به نام امام‌خمینی تدوین یا به دست هنرمندان تولید می‌شود؛
- صدور مجوز برای آثار پدیدآورندگان محصولات علمی، پژوهشی ـ فرهنگی و هنری درباره اندیشه و آرای امام‌خمینی؛
- حفظ و نگهداری اماکن و آثار تاریخی و فرهنگی منسوب به امام‌خمینی به عنوان میراث فرهنگی.[۱۳]
ساختار و مراکز وابسته
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی زیر نظر شورای سیاست‌گذاری اداره می‌شود و چندین معاونت ازجمله معاونت پژوهشی، امور بین‌الملل، اداری ـ مالی، امور هنری، امور فرهنگی و ارتباطات و انتشارات دارد.[۱۴] این مؤسسه، افزون بر سازمان مرکزی، دارای مراکز و نمایندگی‌های وابسته ازجمله پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی و دفاتر نمایندگی در شهرهای خمین، قم و اصفهان است [۱۵]
دفتر نمایندگی مؤسسه در خمین در سال ۱۳۶۹ در خانه قدیمی پدری امام‌خمینی واقع در شهرستان خمین تأسیس شد. محور فعالیت‌های نمایندگی خمین حفظ، نگهداری، تعمیر و بازسازی زادگاه و بیت امام‌خمینی و پدر ایشان به عنوان اثر ملی در این شهر است.[۱۶]
دفتر نمایندگی قم در سال ۱۳۷۰ با هدف تصحیح، تحقیق و عرضه تألیفات امام‌خمینی و نیز تقریرات دروس و شروح تدوین‌شده بر کتاب‌های ایشان تأسیس‌شده و تاکنون توانسته‌است ده‌ها جلد از تألیفات را با تحقیقات متقن به چاپ برساند. برگزاری ده‌ها همایش علمی و تخصصی، تأسیس کتابخانه تخصصی؛[۱۷] تحقیق و عرضه آثار سیدمصطفی خمینی، فرزند امام‌خمینی، و تدوین دانشنامه امام‌خمینی از دیگر فعالیت‌های این مؤسسه در قم است [۱۸]
دفتر نمایندگی اصفهان در سال ۱۳۷۳ تأسیس شد. این مؤسسه با دو ساختمان اداری و نگارستان امام‌خمینی، فعالیت‌های خود را به عنوان زیرمجموعه معاونت هنری مؤسسه تهران آغاز کرد. برگزاری همایش‌ها، نمایشگاه‌ها، اجرای فیلم و بزرگداشت به مناسبت‌های مختلف برای امام‌خمینی ازجمله فعالیت‌های این مرکز است.
پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی، وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، با هدف پژوهش درباره زندگی و اندیشه امام‌خمینی و شناساندن دیدگاه‌های ایشان و انقلاب اسلامی در گردهمایی‌های علمی داخل و خارج از کشور و همچنین تربیت پژوهشگر در این زمینه در سال ۱۳۷۵ آغاز به کار کرده‌است. پژوهش‌های بنیادی ـ کاربردی از وظایف اصلی این پژوهشکده است و پنج گروه تخصصی ـ آموزشی ـ پژوهشی، شامل فقه و مبانی حقوق اسلامی، اندیشه سیاسی در اسلام، جامعه‌شناسی انقلاب اسلامی، تاریخ انقلاب اسلامی و عرفان اسلامی دارد که در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو می‌پذیرد؛ نیز به پژوهش‌های بسیاری تاکنون در حوزه امام‌خمینی و انقلاب سامان داده‌است.[۱۹]
حسینیه جماران، مؤسسه فرهنگی ـ هنری عروج، مؤسسه چاپ و نشر عروج، مجله حضور، ستاد نظارت بر اجرای ماده ۱۰۸ قانون برنامه چهارم توسعه و ستاد بزرگداشت حضرت امام‌خمینی از مراکز وابسته به این مؤسسه هستند.[۲۰]
عملکرد
مهم‌ترین فعالیت‌های مؤسسه بدین شرح است: گردآوری ده‌ها هزار سند از اسناد مبارزاتی، دست‌نوشته‌ها و احکام و نامه‌های امام‌خمینی که از مجموعه این اسناد می‌توان به ۴۳۰۰ نامه شخصیت‌های برجسته سیاسی و فرهنگی و دینی، داخلی و خارجی و نیز یک‌میلیون و پنجاه هزار نامه از قشرهای مختلف مردم به امام‌خمینی اشاره کرد؛ جمع‌آوری ۹۱۵ نوار سخنرانی، تهیه و بایگانی بیش از ۶۶ هزار فیش موضوعی از آثار امام‌خمینی که بخش عمده‌ای از آن در قالب مجموعه‌های موضوعی با عنوان تبیان منتشر شده‌اند.[۲۱] گردآوری و نگهداری نسخ خطی و تألیفات و اشعار و دیگر مکتوبات ایشان، گردآوری نسخه‌ای از همه تألیفات و کتاب‌هایی که در داخل و خارج به زبان‌های مختلف درباره زندگی و اندیشه ایشان منتشر شده‌اند، گردآوری و نمایه‌سازی و بایگانی مجموعه مقاله‌های منتشرشده در نشریات داخل کشور از سال ۱۳۴۰ گردآوری دیدگاه‌های شخصیت‌های برجسته علمی و سیاسی جهان درباره امام‌خمینی، گردآوری نسخه‌ای از پایان‌نامه‌های دانشگاهی (اعم از داخلی و خارجی) و حوزوی مرتبط با اندیشه و زندگی ایشان، ثبت و ضبط چند هزار ساعت خاطرات یاران ایشان و افراد مؤثر در نهضت در زمینه تاریخ محلی انقلاب اسلامی و زندگی و مبارزات امام‌خمینی، گردآوری و آرشیو عکس‌های مختلف و متنوع و آثار صوتی و تصویری و نرم‌افزاری و آثار تجسمی، فیش‌برداری و نمایه‌سازی ده‌ها هزار برگ سند مبارزاتی امام‌خمینی، شناسایی و گردآوری و درجه‌بندی بیش از پنج هزار قطعه اشعار سروده‌شده درباره ایشان، گردآوری تقریرات درس‌های فقه و اصول و فلسفه و اخلاق ایشان که شاگردانشان نگاشته‌اند، بررسی و صدور مجوز چاپ کتاب درباره امام‌خمینی در داخل و خارج از مؤسسه و همچنین انتشار بیش از صدها کتاب به زبان فارسی و دیگر زبان‌های زنده دنیا[۲۲] و حمایت از آثار و نیز پایان‌نامه‌های دانشجویی درباره امام‌خمینی و همچنین نگهداری اماکن منتسب به ایشان. این مؤسسه نشریاتی نیز منتشر می‌کند که فصلنامه حضور، فصلنامه متین، مجله دوست کودک، مجله دوست خردسال و مجله دوست نوجوان از آن جمله است.[۲۳] (ببینید: تألیفات و آثار امام‌خمینی)
تدوین و انتشار صحیفه امام در ۲۲ جلد، شامل اعلامیه‌ها، نامه‌ها، فرمان‌ها، گفتگوها، سخنرانی‌ها، پیام‌ها و رهنمودهای امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک در ۲۲ جلد و امام در آینه اسناد، سیر مبارزات امام‌خمینی به روایت اسناد شهربانی در پنج جلد و موسوعة الامام‌الخمینی در پنجاه جلد از مهم‌ترین دستاوردهای مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی است. (ببینید: صحیفه امام، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک (کتاب)، امام در آینه اسناد، و موسوعة الامام‌الخمینی)
این مؤسسه شش سال با هدایت و نظارت سیداحمد خمینی فعالیت کرد. پس از درگذشت وی، سیدحسن خمینی، بنا بر وصیت پدر و تنفیذ رهبر انقلاب، تولیت مؤسسه را به عهده گرفت. وی نیز در ۱۵ تیر ۱۳۷۴ محمدعلی انصاری را به عنوان مسئول مؤسسه ابقا کرد.[۲۴]
پانویس
- ↑ انصاری، مهاجر قبیله ایمان، ۲۶۸.
- ↑ انصاری، مهاجر قبیله ایمان، ۲۶۶.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۲۵ ـ ۱۲۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۲۵ ـ ۱۲۷.
- ↑ امام خمینی، صحیفه، ۲۱/۱۸۷.
- ↑ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۵.
- ↑ انصاری، مهاجر قبیله ایمان، ۲۷۱.
- ↑ انصاری، مهاجر قبیله ایمان، ۲۷۵ ـ ۲۷۶.
- ↑ اداره کل قوانین مجلس، ۲۰۳.
- ↑ اداره کل قوانین مجلس، ۲۰۱ ـ ۲۰۲.
- ↑ اداره کل قوانین مجلس، ۲۰۱.
- ↑ اداره کل قوانین مجلس، ۴۰۹.
- ↑ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۹.
- ↑ گروه کتب مرجع، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی چاپ‌شده در فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، ۳۰۳؛ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۱۱ ـ ۱۴.
- ↑ گروه کتب مرجع، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی چاپ‌شده در فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، ۳۰۳؛ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۱۷ ـ ۲۴.
- ↑ ایران، روزنامه.
- ↑ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۱۶.
- ↑ مدیریت روابط عمومی، کارنامه هفده‌ساله مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی دفتر قم (۱۳۸۷ ـ ۱۳۷۰)، ۱۸ و ۲۸ ـ ۲۹؛ حضور، مجله، ۲۶۲.
- ↑ قیصری، پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی چاپ‌شده در فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، ۴۳؛ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۱۵.
- ↑ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۱۷ ـ ۲۴.
- ↑ مقاله تألیفات و آثار.
- ↑ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۱۰.
- ↑ مؤسسه تنظیم، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۳ ـ ۴.
- ↑ معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، ۷ ـ ۸؛ مؤسسه تنظیم، ۳ ـ ۴.
منابع
- اداره کل قوانین مجلس، مجموعه قوانین سومین دوره مجلس شورای اسلامی ۷ خرداد ۱۳۶۷ تا ۶ خرداد ۱۳۷۱، تهران.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
- انصاری، حمید، حرم و مؤسسه امام‌خمینی، پایگاه اطلاع‌رسانی جماران، ۱۲/۸/۱۳۹۷ش.
- انصاری، حمید،مهاجر قبیله ایمان، نگاهی به زندگینامه یادگار امام، تهران، مؤسسه تنظیم ...، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- ایران، روزنامه، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۷/۶/۱۳۸۱ش.
- حضور، مجله، کارنامه ده‌ساله، شماره ۳۳، ۱۳۷۹ش.
- قیصری، مهدی، پژوهشکده امام‌خمینی و انقلاب اسلامی چاپ‌شده در فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- گروه کتب مرجع، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی چاپ‌شده در فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- مدیریت روابط عمومی، کارنامه هفده‌ساله مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی دفتر قم (۱۳۸۷ ـ ۱۳۷۰)، قم، مؤسسه تنظیم ...، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- معاونت فرهنگی و ارتباطات، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم ...، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
- مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام‌خمینی، آشنایی با مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، بی‌تا.
پیوند به بیرون
- فرشته کوشکی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، دانشنامه امام‌خمینی، ج۹، ص۵۸۲-۵۸۶.