مصطفی دوستی زنجانی
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۴ فروردین ۱۳۲۰ش |
| زادگاه | زنجان |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیدمحمد روحانی، شیخ کاظم تبریزی و حسین وحید خراسانی |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم و زنجان |
| تألیفات | تقریر دروس علما و ... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حمایت از نهضت امام‌خمینی در حکومت پهلوی |
| اجتماعی | ساخت مسجد |
| وبگاه رسمی | https://m-dosti.ir |
مصطفی دوستی زنجانی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
تحصیل
مصطفی دوستی زنجانی در چهارم فروردین ۱۳۲۰ش در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد. پدر و جد مادری‌اش در کسوت روحانیت بودند. او دوران ابتدایی را در دبستان ملی توفیق، دبستان دولتی هدایت و دبستان صائب به پایان رساند. بخشی از دوره متوسطه را هم در دبیرستان پهلوی گذراند و در همان زمان تحصیل در دبیرستان را نیمه‌کاره رها کرد و به تحصیل دروس حوزوی روی آورد. دوستی کتاب‌های جامع‌المقدمات و حاشیه ملا عبدالله و کتاب جامی را در زنجان و نزد میرزا ابراهیم نحوی خواند. در سال ۱۳۳۶ش برای ادامه تحصیلات به قم مهاجرت کرد و در مدرسه‌های فیضیه، دارالشفا و حجتیه کتاب‌های سیوطی و مغنی و مطول را پیش مدرسان معروف آن زمان فراگرفت. آیات ناصر مکارم، جعفر سبحانی، عبدالله جوادی آملی و احمد پایانی اردبیلی ازجمله استادان او در آن مقطع بودند. وی همچنین اسفار اربعه و تفسیر قرآن را پیش علامه سیدمحمدحسین طباطبایی خواند. آنگاه به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های خارج فقه آیات امام‌خمینی، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمد روحانی، شیخ کاظم تبریزی، علامه فانی اصفهانی، حسین وحید خراسانی و شیخ مرتضی حائری یزدی و خارج اصول آیات شیخ محمدعلی اراکی، سیدمحمد روحانی، میرزا جواد تبریزی، علامه فانی اصفهانی و سیدمحمدصادق روحانی بهره برد. درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم می‌توان احتمال داد که در اوایل دهه ۱۳۴۰ش در آن درس که در مسجد اعظم قم برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد و احتمالاً تا تبعید ایشان به خارج از کشور در آن درس حضور می‌یافت. او از مراجع تقلید چون آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، گلپایگانی، سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و اراکی اجازه اخذ و صرف سهم امام و همچنین نقل روایات دریافت کرده است.
دوستی هم‌زمان با تحصیل در قم، در تابستان‌ها که درس‌های حوزه علمیه زنجان برپا بود، در آنجا تدریس می‌کرد و دروسی چون سیوطی و حاشیه ملا عبدالله را تدریس می‌کرد. سپس به پیشنهاد سیدابوالفضل مجتهد زنجانی (از شاگردان آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی) و مسئول مدرسه ملا در زنجان، مدت یک سال در زنجان به تدریس پرداخت و سپس به قم بازگشت. در آن مدت کتاب معالم‌الاصول را پیش آیت‌الله شیخ احمد بزرگ که از مجتهدان زنجان بود، خواند.[۱]
فعالیت مبارزاتی و حمایت از امام‌خمینی
دوستی در قم با امضای برخی از اعلامیه‌ها به حمایت از امام‌خمینی و انتقاد از حکومت پهلوی می‌پرداخت. ازجمله در ۲۷ اسفند ۱۳۴۳ همراه با محصلان زنجانی حوزه علمیه قم، نامه‌ای به امیرعباس هویدا نخست‌وزیر وقت ارسال کردند و از وضعیت موجود به‌ویژه فضای رعب و وحشتی که توسط حکومت پهلوی بر کشور حاکم شده بود، انتقاد کردند و سپس با اشاره به تبعید «مرجع بزرگ تقلید آیت‌الله‌العظمی خمینی» از کشور، آن را غیرقانونی و مغایر با شرع دانستند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور، آزادی دیگر زندانیان سیاسی و الغای قوانین ضددینی شدند.[۲] پس از انتقال امام‌خمینی از ترکیه به نجف اشرف نیز همراه با جمعی از علما و فضلای زنجانی حوزه علمیه قم، با ارسال نامه‌ای به امام‌خمینی، ضمن تقبیح مجدد تبعید ایشان از کشور، خرسندی خود را از حضور ایشان در نجف اشرف ابراز کردند و با دیگر بر بازگشت امام‌خمینی به کشور تأکید نمودند و «تبعیت از منویات مقدس آن قائد بزرگوار» را در راستای «اهداف عالیه‌ای که به صلاح اسلام و ملت مسلمان ایران» است، دانستند.[۳]
دوستی در قم در کنار تحصیل، به تدریس کتاب‌هایی چون سیوطی و مغنی در ادبیات، حاشیه و منظومه در منطق، شرح لمعه و مکاسب در فقه، بدایة الحکمه و منظومه در فلسفه، شرح تجرید در کلام و اصول الفقه و رسایل و کفایه در اصول، اشتغال داشت و بعضی از آنها را در دوره‌های متعدد تدریس کرده است و اکنون سال‌هاست که به تدریس خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم می‌پردازد.
تألیفات
برخی از تألیفات مصطفی دوستی عبارت است از: تعلیقه و توضیح بر سیوطی ابن مالک (عربی) در علم نحو، شرح موجز بر کفایه‌الاصول (فارسی) در علم اصول، تلخیص و توضیح منظومه حکمت سبزواری (فارسی) در فلسفه، معاد، شکوفایی جهان و انسان (فارسی) در علم عقاید و کلام، حرکت آفرین و اصول دیالکتیک (فارسی) در علم کلام، رساله‌ای در ولایت ائمه معصومین(ع) در علم کلام، رساله در شفاعت (در علم کلام)، رساله در جواب مناقشات وهابی‌ها (در بحث‌های کلامی)، سیمای توحید در ادیان (در توحید و شرک)، تقریرات درس آیت‌الله سیدمحمد روحانی (فقه)، تقریرات درس آیت‌الله سیدمحمد روحانی (اصول)، تقریرات درس آیت‌الله آقا میرزا جواد تبریزی (اصول)، تقریرات درس آیت‌الله شیخ کاظم تبریزی (فقه)، تقریرات درس آیت‌الله وحید خراسانی (فقه)، تقریرات درس آیت‌الله حاج شیخ مرتضی حائری (بحث خمس)، شرح استدلالی بر کتاب عروة الوثقی، شرح کفایه‌الاصول (مجموع بحث‌های خارج اصول) و رساله عملیه.
دوستی در فرصت‌های مناسب و ایام تعطیلی حوزه، از فعالیت‌های دینی و اجتماعی غافل نبوده و خدماتی در بعضی از شهرستان‌ها انجام داده است که ساخت مسجدی در زنجان از آن جمله است؛ مسجد فوق در سال ۱۳۴۶ش تأسیس و با پیگیری دوستی، توسعه و تجدید بنا شد.[۴]
پانویس
- ↑ « «زندگینامه آیت‌الله دوستی زنجانی»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله العظمی دوستی زنجانی».
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۳۹-۱۴۱.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ۱۸۰-۱۸۱؛ دوانی، نهضت روحانیون ایران، ج۵، ص۱۶۷-۱۶۸.
- ↑ «زندگینامه آیت‌الله دوستی زنجانی»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله العظمی دوستی زنجانی.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامیک
- «زندگینامه آیت‌الله دوستی زنجانی»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت‌الله العظمی دوستی زنجانی، مشاهده: ۱۹ خرداد ۱۴۰۳ش.