احمد محسنی گرکانی

احمد محسنی گرکانی، از شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی.

تولد و تحصیل

او در سال ۱۳۰۵ش در روستای گرکان در نزدیکی شهرستان آشتیان دیده به جهان گشود. پدرش علی‌اصغر به کشاورزی و باغداری اشتغال داشت. محسنی دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد. در هفده سالگی وارد حوزه علمیه آشتیان شد و به تحصیل در آنجا پرداخت. پس از یک سال راهی اراک شد و در مدرسه ملا ابراهیم شرح لمعه را نزد فضل‌الله نصیرالاسلامی خواند. او در سال ۱۳۲۵ش به قم رفت و در بدو ورود، در امتحان برخورداری از شهریه شرکت کرد که ممتحنان آن زمان عبارت بودند از سیدمحمد محقق داماد، فاضل موحدی لنکرانی و شیخ محمدعلی کرمانی.

وی موفق به قبولی در آن آزمون شد و سپس به تحصیل دروس سطح پرداخت و از درس شیخ عبدالجواد جبل‌عاملی، شیخ عبدالرزاق قائنی و میرزا محمد مجاهدی تبریزی بهره برد. فلسفه را هم نزد شیخ محمد لاکانی، شیخ مهدی مازندرانی و سیدرضا صدر آموخت و در تفسیر از شاگردان علامه سیدمحمدحسین طباطبایی بود و ازجمله افرادی بود که همواره در درس تفسیر ایشان حضور می‌یافت. هم‌زمان در درس اخلاق حسین فاطمی قمی و شیخ عباس تهرانی شرکت می‌کرد.

محسنی آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در درس خارج فقه و اصول سیدحسین طباطبایی بروجردی و خارج اصول امام‌خمینی که در مسجد محمدیه برگزار می‌شد حضور یافت. و تحت تأثیر بیان زیبای ایشان در تدریس قرار گرفت. با استناد به حضور او در درس امام‌خمینی در مسجد محمدیه و نیز عزیمت به عراق در سال ۱۳۳۱ش می‌توان گفت که او در اواخر دهه ۱۳۲۰ و اوایل دهه ۱۳۳۰ش از شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی بوده است. مدتی هم در درس خارج فقه و اصول سیدمحمد محقق داماد و سیدمحمدرضا گلپایگانی حضور داشت. وی در سال ۱۳۳۱ش به عراق رفت و در حوزه علمیه نجف اشرف در درس خارج فقه و اصول سیدمحسن طباطبایی حکیم، سیدابوالقاسم خویی و سیدمحمود حسینی شاهرودی شرکت کرد. از زندگینامه خودنوشت. او چنان استنباط می‌شود که پس از مدتی حضور در نجف اشرف به قم بازگشت و به تکمیل تحصیلات حوزوی در حوزه علمیه قم ادامه داد. او همچنین مدتی به فراگیری زبان انگلیسی پرداخت.

محسنی در کنار تحصیل، برخی از دروس را در حوزه علمیه قم تدریس می‌کرد و به سفرهای تبلیغی نیز می‌رفت. در سال ۱۳۵۱ش وقتی برای تبلیغ دین به شهرستان فیروزکوه رفته بود، از دعا برای سلامتی محمدرضاشاه خودداری کرد و به همین علت ممنوع‌المنبر شد. ممنوعیت او از سخنرانی خشم مردم را برانگیخت و آنان شهربانی را محاصره کردند و پس از آن، او به سخنرانی در فیروزکوه ادامه داد. عدم شرکت او در مجلس دعا برای شاه در رمضان آن سال خشم مأموران حکومتی فیروزکوه را در پی داشت و به همین سبب دستگیر و به ساواک انتقال یافت. پس از مدتی به میانجی‌گری یکی از متنفذان محلی آزاد شد. در سال ۱۳۵۶ش نیز به سبب انتقاد از وضعیت فرهنگی در فریدونکنار، مدت کوتاهی دستگیر شد. او در سال ۱۳۵۷ش به سخنرانی انتقادی در شهر تویسرکان پرداخت و در برگزاری راهپیمایی‌های مردم آن شهر علیه حکومت پهلوی نقش داشت.

در دوم مهر ۱۳۵۸ جمعی از مردم تویسرکان در نامه‌ای به امام‌خمینی، خواستار اقامت محسنی گرکانی در آن شهر شدند و در پی آن، امام‌خمینی در حکمی از او خواست در آن شهر بماند و به وظایف دینی و تبلیغ دین در آن سامان بپردازد. پیرو آن حکم، به اقامه نماز جمعه در آن شهر پرداخت. پس از مدتی به قم بازگشت و مسئولیت رسیدگی به امور طلاب غیرایرانی در شورای مدیریت حوزه علمیه قم را بر عهده گرفت. سپس مسئول رسیدگی به صلاحیت اخلاقی کلیه طلاب در شورای مدیریت حوزه علمیه قم شد و مدتی هم مسئولیت امتحانات حوزه علمیه قم را بر عهده داشت. سپس در سال ۱۳۶۱ش به امامت جمعه شهر تربت حیدریه منصوب شد. این انتصاب در پی بروز اختلافات در آن شهر صورت گرفت و وی به اختلافات در آن شهر پایان داد.

محسنی در ۱۳۶۲ش به دیوان عالی کشور رفت و به‌عنوان قاضی، مسئولیت شعبه نهم آن دیوان را بر عهده گرفت و مدت یازده سال در آن سمت بود. وی در سال ۱۳۷۰ش نیز بازرس دادگاه‌ها و دادسراهای انقلاب اسلامی تهران بود و در ۲۳ مهر ۱۳۷۲ به سمت نماینده آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران در استان مرکزی و امام جمعه اراک منصوب شد. او در سومین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری از سوی مردم استان مرکزی به نمایندگی در آن مجلس برگزیده شد. و در چهارمین دوره آن مجلس نیز نمایندگی مردم آن استان را بر عهده داشت. در ۱۳۸۸ ش به ریاست دیوان عالی کشور منصوب شد و تا ۱۳۹۳ در آن سمت بود. در همان سال (۱۳۹۳ش) از سوی رهبر انقلاب اسلامی امامت جماعت مسجد سیدعزیزالله در بازار تهران را عهده‌دار شد.