محمدحسین شریفی

محمدحسین شریفی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

محمدحسین شریفی معروف به شریفی قمی در ۱۳۱۳ شهر قم به دنیا آمد («حجت الاسلام و المسلمین محمدحسین شریفی»، رادیو معارف، radiomaaref.ir). وی پس از طی دوران ابتدایی در زادگاهش، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و مقدمات و سطح را در حوزه علمیه قم نزد استادان آن حوزه آموخت. هم‌زمان در درس اخلاق امام‌خمینی که در روزهای پنج‌شنبه و جمعه هر هفته در مدرس زیر کتابخانه مدرسه فیضیه برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد («گزارشی از یازده...»، ۱۲). آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از ۱۳۳۸ ش در خارج اصول امام‌خمینی در مسجد سلماسی حضور یافت و پس از انتقال آن درس به مسجد اعظم، به استفاده از محضر ایشان ادامه داد. هم‌زمان در مسجد اعظم در درس خارج فقه ایشان نیز شرکت می‌کرد. او در تابستان ۱۳۴۳ ش نیز در درس مسائل مستحدثه امام‌خمینی که در خانه ایشان برگزار می‌شد حضور می‌یافت (همان؛ صحیفه دل، ج ۲، ۹۲). وی درباره درس امام‌خمینی می‌گوید: «صبح که به درس ایشان می‌رفتیم، مثل اینکه به مبارزه‌ای رفته باشیم. در درس بیان کافی و وافی داشتند و صدای رسایشان بدون بلندگو مسجد را می‌گرفت. آدم به‌واسطه نفوذ بیان ایشان، پای درس مطالب را کاملاً ضبط می‌کرد... روش و مبانی ایشان و طرز تعلیم و تربیت و تفهیم مسائل فقه یا اصول کاملاً برجسته بود» («گزارشی از یازده...»، ۱۲). شریفی با آغاز نهضت امام‌خمینی، به بیت امام‌خمینی رفت‌وآمد داشت و در اغلب جلسات و سخنرانی‌های ایشان حضور می‌یافت. چنان‌که گفته شد، او پس از بازگشت امام‌خمینی از حبس و حصر (به قم) و تدریس مسائل مستحدثه، در آن درس نیز شرکت کرد. پس از تصمیم امام‌خمینی برای پخش شهریه به طلاب حوزه علمیه قم، افراد خاصی را برای پرداخت شهریه در میان طلاب شهرها یا مناطق خاص مأمور کردند و محمدحسین شریفی مسئول پخش شهریه برای طلاب قمی شد. این روند تا تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور ادامه داشت و پس از آن ساواک از پرداخت شهریه فوق جلوگیری کرد (همان). او در فروردین ۱۳۴۵ همراه با محصلان حوزه علمیه قم، با ارسال نامه‌ای به مراجع عظام تقلید، دستگیری جمعی از روحانیان چون عبدالرحیم ربانی شیرازی، حسینعلی منتظری و... و نیز تبعید شهاب‌الدین اشراقی، داماد امام‌خمینی از قم به همدان را محکوم کردند و خواستار واکنش آنان به این‌گونه اقدامات شدند (خسروشاهی، ۱۲۶-۱۲۷؛ سیر مبارزات یاران...، ج ۳، ۴۰۸-۴۱۱؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۹۵-۱۹۸). شریفی در سال ۱۳۴۷ ش مسئولیت توزیع شهریه آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم را در قم بر عهده گرفت. پس از درگذشت آیت‌الله حکیم، پرداخت شهریه امام‌خمینی را با نام آیت‌الله میرزا احمد آشتیانی در قم پی گرفت و این بار نیز محمدحسین شریفی مسئولیت پرداخت شهریه فوق را عهده‌دار شد. هم‌زمان از جانب امام‌خمینی مسئولیت برگزاری امتحانات شفاهی حوزه علمیه قم را بر عهده گرفت و سال‌ها امتحان فوق را برگزار می‌کرد. محمدحسین شریفی پس از بازگشت امام‌خمینی به کشور، همچنان پرداخت شهریه ایشان را مدیریت می‌کرد و علاوه بر آن در برگزاری امتحانات حوزه هم نقش داشت. در دوره اقامت یازده‌ماهه امام‌خمینی در قم (اسفند ۱۳۵۷ ـ بهمن ۱۳۵۸)، در قسمت پاسخگویی به نامه‌های ارسالی به امام‌خمینی فعالیت می‌کرد (همان). او که در ۱۱ تیر ۱۳۶۳ از امام‌خمینی اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرده بود (صحیفه امام، ج ۱۸، ۵۰۵) تا رحلت امام‌خمینی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، در تقسیم شهریه ایشان در قم فعال بود و پس از رحلت امام‌خمینی که پرداخت وجوهات شرعی به شورای مدیریت حوزه علمیه قم واگذار شد، بر تقسیم آن وجوهات به نام امام‌خمینی نظارت می‌کرد و حتی وقتی در ۱۳۹۲ ش بخشی از اموال شرعی به نام امام‌خمینی به حساب شورای مدیریت حوزه علمیه قم واریز شد، آن را در قالب عیدی به طلاب علوم حوزوی پرداخت نمود. شهریه طلاب در حوزه علمیه قم بر اساس دفتر شهریه امام‌خمینی که او تهیه کرده بود پرداخت می‌شد و همین دفتر مبنای پرداخت شهریه توسط آیات محمدتقی بهجت، عباس محفوظی و مقام معظم رهبری شد («گزارشی از یازده...»، ۱۳؛ «گزارشی در مورد...»، ۳). محمدحسین شریفی در سال ۱۳۹۲ ش بر پرداخت شهریه عباس محفوظی نظارت داشت و هم‌زمان در مدرسه آیت‌الله گلپایگانی قم خارج فقه را تدریس می‌کرد. علاوه بر آن از سال ۱۳۷۹ ش در برنامه زمزم اسلام در رادیو معارف صدای جمهوری اسلامی به بیان دیدگاه‌های فقهی امام‌خمینی می‌پرداخت. مشارکت در ساخت مسجدی در یکی از روستاهای هندیجان در استان خوزستان و احداث آب لوله‌کشی در آن روستا از فعالیت‌های اجتماعی او است (همان). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛«حجت الاسلام و المسلمین محمدحسین شریفی»، رادیو معارف، radiomaaref.ir؛ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد (۱۳۹۳)، ج ۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ صحیفه دل، مطالب و خاطرات مکتوب از شاگردان امام‌خمینی (۱۳۸۵)، ج ۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ «گزارشی از یازده ماه اداره انقلاب از منزل امام در قم: حجت‌الاسلام و المسلمین شیخ محمدحسین شریفی: امام فرموده بودند میزان شهریه، دو سوم شهریه آیت‌الله حکیم باشد» (۱۳۹۲)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۰۷، ۸ اسفند؛ «گزارشی در مورد پرداخت شهریه امام‌خمینی بعد از گذشت بیش از دو دهه از رحلت ایشان: شهریه‌ای به نام امام» (۱۳۹۲)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۱۰۲، ۳ بهمن.