سیدضیاءالدین فقیه ایمانی
سیدضیاءالدین فقیه ایمانی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
سیدضیاءالدین فقیه ایمانی در سال ۱۳۱۹ ش در خانواده‌ای اهل علم و دین در اصفهان به دنیا آمد. پدرش سیدمصطفی فقیه ایمانی از عالمان برجسته اصفهان بود و اجداد او هم اغلب در سلک روحانیت بودند و از علمای روستای زانیان شهرکرد محسوب می‌شدند. جد مادری‌اش شیخ عبدالحسین فقیه ایمانی هم از عالمان آن سامان بود (قاسمی، ۲۳۶-۲۳۸). سیدضیاءالدین فقیه ایمانی خواندن و نوشتن را در یکی از مکتب‌خانه‌های اصفهان فراگرفت. سپس به مدارس جدید رفت و تا آخر مقطع ابتدایی به تحصیل پرداخت. آنگاه در سال ۱۳۳۴ ش وارد حوزه علمیه اصفهان شد و به تحصیل مقدمات پرداخت، ولی درباره استادان او در اصفهان اطلاعاتی در دست نیست. فقیه ایمانی پس از پایان دوره مقدمات برای ادامه تحصیل رهسپار قم شد و شرح لمعه را در همان‌جا نزد محمدتقی ستوده اراکی خواند. قوانین‌الاصول را هم پیش شیخ مصطفی اعتمادی خواجویی فراگرفت و در دروس سطح از شاگردان حسین نوری همدانی (رسایل)، حسینعلی منتظری و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی (کفایه‌الاصول) بود. درس فلسفه را هم نزد آیت‌الله عبدالله جوادی آملی، محمد مفتح و علامه سیدمحمدحسین طباطبایی خواند. او همچنین مدتی هم در درس مکاسب میرزا علی فیض مشکینی شرکت کرد. او پس از پایان دروس سطح، در دروس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، امام‌خمینی، سیدکاظم شریعتمداری، شیخ حسینعلی منتظری، میرزا هاشم آملی، شیخ محمدعلی اراکی و شیخ مرتضی حائری شرکت کرد و از خرمن دانش این بزرگان خوشه‌ها چید (انصاری، ۳۸۳؛ «اندیشمندان اسلامی: سیدضیاء فقیه ایمانی»، http://thinker.irc.ir). درباره سال‌های دقیق حضور او در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی اطلاعاتی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که از اواخر دهه ۱۳۳۰ ش تا تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور در سال ۱۳۴۳ ش، در آن درس‌ها حضور می‌یافته است. فقیه ایمانی در کنار حضور در درس‌های خارج فقه و اصول، به تحصیل علوم عقلی ازجمله فلسفه، اسفار و منطق نزد عبدالله جوادی آملی، علامه سیدمحمدحسین طباطبایی و محمد مفتح پرداخت («اندیشمندان اسلامی: سیدضیاء فقیه ایمانی»، http://thinker.irc.ir). سیدضیاءالدین فقیه ایمانی در سال ۱۳۴۴ ش و پس از هجرت امام‌خمینی از ترکیه به عراق، همراه با جمعی از روحانیان مبارز نامه‌ای به «محضر مقدس بزرگ‌مرجع عالم تشیع حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی، متع‌الله المسلمین بطول بقائه» ارسال و در آن اعلام کردند «هرچند انتقال حضرت‌عالی از ترکیه به عتبات عالیات از جهتی مایه خرسندی است، ولی ادامه تبعید آن مرجع عالی‌قدر که به خاطر دفاع از قرآن و حقوق ملت اسلام و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور اسلامی ایران صورت گرفته است، بسی موجب تأثر و تنفر عموم ملت ایران است. ملت شریف مسلمان ایران و حوزه علمیه قم که از منویات مقدس آن عظیم‌الشأن پیروی می‌کنند و برای تأمین و اجرای آن هیچ‌گونه فداکاری دریغ ندارند انتظار دارند که به‌زودی موانع برطرف شود تا با مراجعت حضرت‌عالی به حوزه علمیه قم و با تدبیرات خردمندانه و رهبری‌های ارزنده آن زعیم عالی‌قدر، مصالح عالیه اسلام و ایران و حقوق ازدست‌رفته ملت تأمین گردد» (آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی به روایت اسناد ساواک، ۲۸-۳۰؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۷۱-۱۷۴؛ خسروشاهی، ج ۳، ۱۰۲؛ دوانی، ج ۵، ۲۰۷؛ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی، ۶۶-۷۰). او در سال ۱۳۴۶ ش با معرفی حسینعلی منتظری و همچنین زین‌العابدین ذوالفقاری، از امام‌خمینی اجازه‌ای در امور حسبیه و شرعیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج ۱، ۴۶۲).
فقیه ایمانی در سال ۱۳۵۳ به اصفهان بازگشت و به تدریس و فعالیت‌های فرهنگی و سیاسی پرداخت. او دروس سطح و همچنین خارج فقه و اصول را در مدرسه صدر اصفهان تدریس می‌کرد و هم‌زمان نماز ظهر را در مسجد جده بزرگ و مغرب و عشا را در مسجد الامام آن شهر اقامه می‌کرد (انصاری، ۳۸۳).
سیدضیاءالدین فقیه ایمانی ۷ بهمن۱۳۹۸ در اصفهان درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط شیخ عبدالجواد عبداللهی، در صحن امام زاده جعفر اصفهان به خاک سپرده شد (همان). منابع: آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انصاری، ناصرالدین (۱۴۰۰)، «درگذشتگان: آیت‌الله فقیه ایمانی»، دو ماهنامه آینه پژوهش، سال سی و دوم، شماره ۱۸۷، فروردین و اردیبهشت؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «اندیشمندان اسلامی: سیدضیاء فقیه ایمانی»، http://thinker.irc.ir/thinker/index/show/+280؛ خسروشاهی، سیدهادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج ۷، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.