صادق حقگویان

صادق حقگویان، از شاگردان درس اخلاق امام‌خمینی.

صادق حقگویان در سال ۱۳۰۰ ش در شهر قم به دنیا آمد. پدرش حاج نجف از بازاریان متدین قم بود و به صداقت شهرت داشت و به همین علت، هنگام دریافت شناسنامه، بنا به اظهارات و خواسته اهالی محل، نام خانوادگی حقگویان برای این خانواده انتخاب شد. صادق حقگویان هم، چون پدرش یکی از بازاریان قم بود و با محافل حوزوی ارتباط داشت. او از جمله بازاریانی بود که در درس امام‌خمینی شرکت می‌کرد. در زندگینامه صادق حقگویان، درج شده در خبرگزاری بسیج و خبرگزاری ایسنا به مناسبت انتخاب او به‌عنوان شهید شاخص اصناف در سال ۱۳۹۴، از حضور حقگویان در درس مکاسب امام‌خمینی در روزهای جمعه سخن رفته است («شهید حاج صادق حقگویان شهید شاخص سال ۹۴ اصناف»، www.basijnews.ir؛ «شهید حاج‌صادق حقگویان»؛ شهید شاخص سال ۹۴ اصناف کشور»، https://www.isna.ir)، اما امام‌خمینی در روزهای جمعه درسی با عنوان مکاسب برگزار نمی‌کرد و به نظر می‌رسد حقگویان در درس اخلاق امام‌خمینی که روزهای پنجشنبه و جمعه در مدرس زیر کتابخانه مدرسه فیضیه برگزار می‌شد و تا سال ۱۳۲۴ تداوم داشت، شرکت می‌کرد. از آن گذشته، حضور بازاریان در درس امام‌خمینی محدود به درس اخلاق ایشان بود، بنابراین حضور صادق حقگویان در درس اخلاق امام‌خمینی محتملتر است. صادق حقگویان به‌واسطه مهارتی که در قندریزی داشت، به همدان رفت و در آن شهر مقیم شد و مشغول به کار قندریزی شد. او که ابتدا با هدف آموزش قندریزی به آن شهر رفته بود، در نهایت در همان‌جا ماندگار شد و کارخانه قندریزی را در همدان دایر کرد. وی کارخانه فوق را در محله ارمنینشین دایر کرده بود و به‌واسطه صداقتی که داشت، به آقا میرزا صادق مشهور شد و مورد اعتماد اهالی ارمنی و همچنین مسلمان آن منطقه قرار گرفت. او با روحانیان همدان همکاری می‌کرد و روحانیان و مبلغانی که برای تبلیغ به همدان می‌رفتند، در خانه حقگویان بیتوته می‌کردند («شهید حاج صادق حقگویان شهید شاخص سال ۹۴ اصناف»، www.isna.ir ). وی با آغاز نهضت اسلامی امام‌خمینی در سال ۱۳۴۱، همواره از آن حمایت می‌کرد. پس از حمله مأموران حکومت پهلوی به مدرسه فیضیه در نوروز ۱۳۴۲، همراه با روحانیان و جمع کثیری از بازاریان، نامه‌ای را به آیت‌الله گلپایگانی و «حضرت حجت‌الاسلام‌والمسلمین آیت‌الله فی العالمین المجاهدین فی سبیل‌الله جناب آقای خمینی» ارسال و آن حمله را محکوم کردند و بر پشتیانی خود از مبارزات مراجع تقلید علیه حکومت پهلوی تأکید کردند (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: روزشمار استان همدان، ج ۱، ۶۷ـ۶۸). حقگویان همچنین در کارهای عام‌المنفعه مشارکت داشت. وقتی سیداسدالله مدنی تبریزی، یکی از شاگردان امام‌خمینی در نجف اشرف در همدان مقیم شد، در سلک یاران او درآمد و آیت‌الله مدنی با همکاری حقگویان نخستین صندوق قرض‌الحسنه را در همدان با عنوان صندوق قرض‌الحسنه مهدیه تأسیس کرد. آیت‌الله مدنی سپس با مشارکت حقگویان و جمعی دیگر از بازاریان متدین همدان، مؤسسۀ خیریه مهدیه را در همدان با هدف رسیدگی به امور مستمندان و نیازمندان تأسیس کرد. آن مؤسسه به‌تدریج به یکی از مهم‌ترین مؤسسه‌های خیریه همدان بدل شد و در رسیدگی به امور نیازمندان نقش مهمی داشت. علاوه بر مؤسسۀ فوق، مسجد مهدیه هم با همت حقگویان در همدان تأسیس شد و این مسجد هم‌اکنون هم از مساجد فعال همدان است. علاوه بر آن، در تأسیس دارالایتام مهدیه و همچنین درمانگاه مهدیه همدان هم نقش داشت («شهید حاج صادق حقگویان شهید شاخص سال ۹۴ اصناف»، www.isna.ir.). حقگویان در جریان نهضت اسلامی از یاوران امام‌خمینی و همچنین از فعالان نهضت اسلامی بود و بر اساس گزارش ساواک، یکی از نمایندگان امام‌خمینی در همدان بود و به‌زعم ساواک، از جمله افرادی بود که با نام امام‌خمینی، سهم امام جمع‌آوری می‌کرد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: روزشمار استان همدان، ج ۲، ۴۷). او در تأمین بخشی از نیازهای مالی نهضت همکاری می‌کرد و تأسیس مؤسسۀ خیریه مهدیه توسط آیت‌الله مدنی و با مساعدت حقگویان، یکی از جلوه‌های این نقش است («شهید حاج صادق حقگویان شهید شاخص سال ۹۴ اصناف»، www.isna.ir). ). خانواده او هم در نهضت اسلامی مشارکت داشتند و یکی از فرزندان او به نام محمدحسن حقگویان در ۲۱ رمضان ۱۳۵۷ ش در همدان به شهادت رسید(انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۳، ۳۲۲). بر اساس گزارش و ادعای ساواک، او که دبیر فنی در همدان بود، در حال ساخت بمب دست‌ساز شهید شد (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: روزشمار استان همدان، ج ۲، ۳۶۴) و به همین علت خانواده او تحت فشار قرار گرفتند (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۳، ۳۲۲) و پس از دریافت مبلغ ۳۶۰۰۰ ریال پیکر شهید را تحویل خانواده‌اش دادند (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۱۰، ۹۷).

خانواده حقگویان در دوران جنگ تحمیلی هم، در جبهه‌های جنگ حضور داشتند و یکی دیگر از فرزندان او به نام احمد حقگویان در عملیات رمضان در شرق بصره در سال ۱۳۶۱ به شهادت رسید. سومین فرزند شهید ایشان محمدرضا (مرتضی) که تخریبچی غواص بود و در عملیات کربلای ۴ در جزیره ام‌الرصاص مشارکت داشت، در تاریخ دهم دی‌ماه ۱۳۶۵ به شهادت رسید. صادق حقگویان در ۳۰ دی ۱۳۶۵ قصد عزیمت به شهر قم را داشت تا از اقوامی که برای شرکت در مجلس ترحیم شهید محمدرضا به همدان آمده بودند تشکر کند. وقتی اتوبوس حامل او برای دریافت سوخت به انبار نفت همدان مراجعه کرد، مورد اصابت موشک‌های رژیم بعث به محوطه انبار نفت همدان قرار گرفت و صادق حقگویان هم به شهادت رسید(«شهید حاج صادق حقگویان شهید شاخص سال ۹۴ اصناف»، www.isna.ir).).

منابع: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، ج ۱۳، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: روزشمار استان همدان (۱۳۹۰)، ج ۱ و ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ («شهید حاج صادق حقگویان شهید شاخص سال ۹۴ اصناف»، ۸تیر ۱۳۹۴، www.basijnews.ir)؛ «شهید حاج صادق حقگویان شهید شاخص سال ۹۴ اصناف» (۱۰ تیر ۱۳۹۴)، www.isna.ir.