علی‌اکبر اسلامی تربتی

علی‌اکبر اسلامی تربتی

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۲۸۴ش
زادگاه	روستای بایگ تربت حیدریه
اطلاعات علمی

علی‌اکبر اسلامی تربتی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

علی‌اکبر اسلامی تربتی معروف به تربتی در سال ۱۲۸۴ش در روستای بایگ در نزدیکی تربت حیدریه در خانواده‌ای روحانی زاده شد. پدرش آقا صدر اسلامی تربتی از روحانیان آن منطقه بود او خواندن و نوشتن را در زادگاهش آموخت. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و بخشی از مقدمات را در آنجا خواند او سپس به مشهد رفت و در حوزه علمیه آنجا ادبیات را نزد شیخ عبدالجواد ادیب نیشابوری و برخی دیگر از استادان آن حوزه فراگرفت پس از مدتی راهی قم شد و در حوزه علمیه آنجا دروس سطح را نزد آیات میرزا محمد همدانی، سیدمحمدتقی موسوی خوانساری و میر سیدعلی یثربی کاشانی آموخت و مدتی هم در درس خارج فقه و اصول آنها و آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی شرکت کرد آنگاه به تربیت حیدریه بازگشت و مدتی به تبلیغ دین و ارشاد مردم پرداخت هم‌زمان به شغل سقط‌فروشی اشتغال ورزید اسلامی تربتی پس از ورود آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی به قم (در سال ۱۳۲۴ش)، بار دیگر به قم بازگشت و این بار در درس خارج فقه و اصول ایشان و امام‌خمینی حضور یافت هر چند درباره حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی با استناد به سال‌های حضور او در قم (از سال ۱۳۲۴ش) می‌توان احتمال داد که از نخستین سال‌های آغاز درس خارج امام‌خمینی تا تبعید ایشان به خارج از کشور، در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس ایشان شرکت می‌کرده است.

اسلامی تربتی در کنار تحصیل به تبلیغ دین نیز پرداخت و در سال ۱۳۲۹ ش با دعوت شیخ جعفر صبوری قمی، راهی کاشان شد و به سخنرانی‌هایی علیه بهاییان که در آن شهر دارای نفوذ بودند، دست زد. این سخنرانی در تحریک مردم علیه بهاییان نقش داشت؛ جمعی از جوانان متأثر از این سخنرانی‌ها، سلیمان برجیس یکی از بهاییان آن شهر را به قتل رساندند بر اساس خاطرات شیخ فضل‌الله مهدی‌زاده محلاتی، او در سال ۱۳۳۱ ش وقتی یکی از روحانیان (شیخ علی‌اکبر برقعی) برای شرکت در کنفرانسی درباره کمونیسم به برلین سفر کرد، در تظاهرات روحانیان قم علیه او (در بازگشت برقعی به قم) شرکت داشت اسلامی تربتی پس از آغاز نهضت اسلامی مورد توجه امام‌خمینی قرار گرفت و از افراد مورد اعتماد ایشان شد این اعتماد به‌اندازه‌ای بود که امام‌خمینی در پاسخ به یکی از افراد، از اسلامی به‌عنوان «وکیل اینجانب» نام برده و خواستار ارسال وجوهات شرعی از طریق او شده بود و در ۱۴ اردیبهشت ۱۳۴۵، او را به سمت وکیل مطلق خود منصوب کرد. در آن حکم آمده بود: «جناب مستطاب عمادالاعلام و حجت‌الاسلام آقای آقا شیخ علی‌اکبر اسلامی دامت افاضاته مورد وثوق و اطمینان این‌جانب هستند، از قبل حقیر وکیل هستند در اخذ کلیه وجوهی که مؤمنین ـ وفقهم‌الله ـ می‌خواهند به حقیر برسانند؛ چه سهم مبارک امام ـ علیه‌السلام ـ و چه سهم سادات عظام و چه سایر وجوهات و نیز وکیل هستند در دستگردان نمودن و امهال به مقدار صلاح و اخذ آن؛ و کسانی که با این‌جانب یا وکلای من دستگردان نمودند، مجازند بدهکاری‌ها را به ایشان بپردازند برای صرف در حوزه مبارکه علمیه و جناب ایشان مجازند که وجوه ماخوذه را صرف در حوزه علمیه و شهریه حضرات محصلین نمایند؛ به همان نحو که مقرر بود« 

اسلامی تربتی پس از آن به‌عنوان وکیل امام‌خمینی در قم در بیت امام‌خمینی مستقر شد و به توزیع شهریه ایشان پرداخت. به همین سبب ساواک نسبت به او و اطرافیانش حساس بود و وقتی شیخ علی‌اصغر مروارید، داماد اسلامی تربتی از زندان آزاد شد، آزادی و اعزام او را به قم به مصلحت ندانست ساواک در ۲۷ دی آن سال در گزارشی درباره نمایندگان امام‌خمینی در کشور، از علی‌اکبر اسلامی تربتی به‌عنوان «نماینده تام‌الاختیار» امام‌خمینی نام برد که توزیع شهریه ایشان را بر عهده دارد. بر اساس آن گزارش، کلیه وجوهات شرعیه ارسالی به امام‌خمینی به دست او می‌رسید بر اساس سندی دیگر در شهریور ۱۳۴۶، ساواک اعلام کرد که خانه امام‌خمینی در اختیار اسلامی تربتی و دو تن دیگر از روحانیان قرار دارد او در آن خانه در برگزاری مراسم و اعیاد رسمی فعال بود. ازجمله در عید فطر ۱۳۴۵ش در آنجا مراسمی را برگزار کرد و در مجلس روضه‌خوانی در سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) (در شهریور ۱۳۴۶) در بیت امام‌خمینی شرکت داشت به سبب این فعالیت‌ها به ساواک احضار شد و متعهد گردید در امور بیت امام‌خمینی مداخله نکند ولی به فعالیت‌های خود در آنجا ازجمله توزیع شهریه امام‌خمینی ادامه داد. تداوم این فعالیت‌ها باعث شد بار دیگر به ساواک احضار شود و خانه‌اش نیز مورد بازرسی ساواک قرار گیرد اصرار او بر حضور در خانه امام‌خمینی و توزیع شهریه ایشان باعث شد در سال ۱۳۴۶ش به تربت حیدریه تبعید شود او هشت سال در تربیت حیدریه در تبعید بود و در آن دوران به تبلیغ دین در آن شهر می‌پرداخت سپس با ارائه دادخواستی، خواستار لغو تبعید در تربت حیدریه شد و در نهایت در سال ۱۳۵۶ ش به قم بازگشت و در سال ۱۳۵۷ ش از سوی سیدمرتضی پسندیده به‌عنوان یکی از نمایندگان او در قم معرفی شد

اسلامی تربتی در اولین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری با رأی مردم استان خراسان به نمایندگی برگزیده شد او در اسفند ۱۳۶۸ از دنیا رفت و پیکرش در حجره ۶ صحن اتابکی در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد

منابع

آیت‌الله حاج سیدمصطفی خمینی به روایت اسناد ساواک: امید اسلام (۱۳۸۸)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ ابن‌الرسول، سیداصغر (۱۳۸۲)، انقلاب اسلامی در کاشان، ج ۱، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ خبرگان ملت: شرح‌حال نمایندگان مجلس خبرگان رهبری (۱۳۸۰)، دفتر اول، قم، دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری؛ حجت‌الاسلام سیداحمد خمینی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۷)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ روحانی، سیدحمید (۱۳۵۸)، بررسی و تحلیلی از نهضت امام‌خمینی در ایران، ج ۱، بی‌جا، دارالفکر ـ دارالعلم؛ روحانی، سیدحمید (۱۳۶۴)، نهضت امام‌خمینی در ایران، ج ۲، تهران، واحد فرهنگی بنیاد شهید با همکاری سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی؛ ریحان یزدی، سیدعلیرضا (۱۳۷۲)، آیینه دانشوران، با مقدمه، تعلیقات و اضافات ناصر باقری بیدهندی، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان (جلد سوم)، تهران، اسلامیه؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۰)، کتاب ۲۰: آیت‌الله سیدمرتضی پسندیده، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۵)، کتاب ۵۹: آیت‌الله حاج سیدمحمدصادق لواسانی، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ «یاران خمینی» (۱۳۹۳)، روزنامه جمهوری اسلامی، شماره ۱۰۰۴۸، ۲۶ خرداد.