علی انصاری سبط‌الشیخ
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | سبط الشیخ |
| تاریخ تولد | ۱۳۰۴ش |
| زادگاه | دزفول، ایران |
| تاریخ وفات | ۱۴ خرداد ۱۳۸۳ش |
| محل دفن | مدرسه علمیه دزفول |
| شهر وفات | دزفول |
| خویشاوندان سرشناس | منصور سبط الشیخ (پدر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سیدحسین طباطبایی بروجردی، امام‌خمینی، سیدصدرالدین صدر |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم، حوزه علمیه نجف |
| تألیفات | توضیح المسائل، مناسک حج، حاشیه عروةالوثقی، حاشیه استدلالی عروه الوثقی، حاشیه رسایل و مکاسب و کفایه، حاشیه بر اعتقادات مفید، الدلائل والمسائل، خلاصه الاصول و شرح آن، آیات الاحکام، اصول و فروع منظوم، تهذیب الفیه و تهذیب المنطق، احکام وصیت، نجات و شرح نجات، الحجه من فقه آل محمد(ص)، اقتباس از فقه آل محمد(ص)، ادله المستحدثات، الروضه، النجاح فی طبّ الارواح، خواص الادویه، رساله در علم درایه |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | مبارزه با رژیم پهلوی و حمایت از نهضت امام‌خمینی |
| اجتماعی | امام جمعه دزفول، کمک به مناطق سیل‌زده، ساخت مساجد و مراکز درمانی |
علی انصاری سبط‌الشیخ، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
علی انصاری معروف به سبط‌الشیخ در سال ۱۳۰۴ ش در خانواده‌ای با سابقه درخشان علمی و علمایی در دزفول زاده شد.[۱] پدرش علامه شیخ منصور سبط الشیخ، جدش شیخ محمد سبط الشیخ.[۲] و جد بزرگش شیخ محمدحسن انصاری برادرزاده و داماد شیخ مرتضی انصاری بود.[۳] علی سبط الشیخ مقدمات و بخشی از دروس سطح را نزد پدرش در اهواز آموخت.[۴] در ۱۸ سالگی (۱۳۲۲ ش) راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف در درس استادان آن حوزه ازجمله شیخ مجتبی لنکرانی حاضر شد و به درجه اجتهاد رسید.[۵] او پس از پنج سال در سال ۱۳۲۷ش به کشور بازگشت و در شهر قم مقیم شد و به تکمیل تحصیلات در حوزه علمیه آن شهر پرداخت و در درس خارج و اصول آیات سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدصدرالدین صدر[۶] و امام‌خمینی شرکت کرد.[۷] درباره حضور او در درس خارج فقه یا اصول و یا هر دو درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در فاصله سال‌های ۱۳۲۷-۱۳۴۰ش در درس یا درس‌های امام‌خمینی حاضر می‌شد.
او که از شیخ منصور سبط الشیخ، شیخ محمدمهدی بیگدلی دزفولی، آقابزرگ تهرانی و شیخ محمد صالح حائری سمنانی اجازاتی در امور شرعی و روایی دریافت کرده بود.[۸]، به تدریس دروس حوزوی در حوزه علمیه قم پرداخت.[۹] پس از رحلت پدرش به زادگاهش بازگشت و در آن شهر نماز جماعت را اقامه می‌کرد و هم‌زمان به تبلیغ دین و تدریس می‌پرداخت.[۱۰] او در سخنرانی‌هایش مسائل اجتماعی را مطرح می‌کرد و با اشاره به آن مسائل از حکومت پهلوی انتقاد می‌نمود. همین رویه باعث شده بود با استقبال مردم مواجه شود. او در ۱۳۵۶ ش در مسجد سبز قبای دزفول به سخنرانی علیه محمدرضاشاه پرداخت و نسب شاه را یادآوری کرد. پس از ایراد سخنرانی فوق نیروهای امنیتی او را محاصره کردند و وی در واکنش به اقدام فوق، فتوای جهاد صادر کرد. او در همان روز دستگیر و به شهربانی دزفول منتقل شد. دستگیری او واکنش مراجع تقلید و روحانیان قم، نجف و مشهد را برانگیخت و همین مسئله باعث شد تا آزاد شود.[۱۱] او پس از آزادی به مشهد مقدس رفت.[۱۲] و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در میان استقبال باشکوه مردم دزفول وارد آن شهر شد و با سخنرانی در اجتماع پرشور مردم، از آنان تشکر کرد.[۱۳] انصاری پس از استقرار در دزفول، در کنار تدریس به تألیف نیز مشغول شد و از تألیفات او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱. توضیح المسائل. ۲. مناسک حج. ۳. حاشیه عروةالوثقی. ۴. حاشیه استدلالی عروه الوثقی. ۵. حاشیه رسایل و مکاسب و کفایه. ۶. حاشیه بر اعتقادات مفید. ۷. الدلائل والمسائل. ۸. خلاصه الاصول و شرح آن. ۹. آیات الاحکام. ۱۰. اصول و فروع منظوم. ۱۱. تهذیب الفیه و تهذیب المنطق. ۱۲. احکام وصیت. ۱۳. نجات و شرح نجات. ۱۴. الحجه من فقه آل محمد (ص). ۱۵. اقتباس از فقه آل محمد (ص). ۱۶. ادله المستحدثات. ۱۷. الروضه. ۱۸. النجاح فی طبّ الارواح. ۱۹. خواص الادویه. ۲۰. رساله در علم درایه. سبط الشیخ در علوم عقلی و نقلی و نیز طب سنتی صاحب‌نظر بود و به فارسی و عربی هم شعر می‌سرود.[۱۴] او در ۱۴ خرداد ۱۳۸۳ ش در دزفول درگذشت و پیکرش پس از تشییع، در مدرسه علمیه آن شهر به خاک سپرده شد.[۱۵]
پانویس
- ↑ «درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۴.
- ↑ سلطانی رنانی، ص۲۷۱-۲۷۲؛ عرب و لطیف‌پور، ص۱۲۵؛ شریف رازی، ج۲، ص۷۹
- ↑ «درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۴.
- ↑ شریف رازی، ج۲، ص۷۹.
- ↑ عرب و لطیف‌پور، ص۱۲۵.
- ↑ شریف رازی، ج۲، ص۷۹
- ↑ «درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۴.
- ↑ همان
- ↑ شریف رازی، ج۲، ص۷۹.
- ↑ عرب و لطیف‌پور، ص۱۲۵-۱۲۶.
- ↑ درکتانیان، ص۲۲۵.
- ↑ عرب و لطیف‌پور، ص۱۲۵-۱۲۶
- ↑ درکتانیان، ص۲۲۵.
- ↑ «درگذشتگان: آیت‌الله...»، ص۱۱۴.
- ↑ همان.
منابع
- منابع: درکتانیان، غلامرضا (۱۳۸۸)، انقلاب اسلامی در دزفول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- «درگذشتگان: آیت‌الله سبط الشیخ» (۱۳۸۳)، دوماهنامه آینه¬ پژوهش، شماره‌ی ۸۶، خرداد ـ تیر.
- سلطانی رنانی، مهدی (۱۳۸۶)، «شیخ منصور انصاری دانشور بصیر»، ستارگان حرم، ج ۲۴، قم، زائر.
- شریف‌‌رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، ج۲، تهران، اسلامیه.
- عرب، محمدحسن و لطیف‌پور، احمد (۱۳۸۴)، اندیشمندان دزفول، ج۱، تهران، فرهنگ مکتوب.