کاربر:Salehi/صفحه تمرین۵
سیدهاشم رسولی محلاتی، شاگرد، عضو دفتر و نماینده امام‌خمینی در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
سیدهاشم رسولی محلاتی در نهم اسفند ۱۳۰۸، در محلات متولد شد. پدرش، سیدحسین از علمای محلات و از شاگردان عبدالکریم حائری یزدی بود.[۱] سیدهاشم قرآن و دوره ابتدایی را در زادگاه خود فرا گرفت و در سال ۱۳۱۹، به قم رفت و با تشویق پدر وارد حوزه علمیه شد.[۲] وی بخشی از درس‌های مقدماتی را نزد پدر و رحمان محلاتی و بخشى از کتاب مُطَوَّل را نزد مرتضی مطهرى فرا گرفت؛ همچنین دروس سطوح میانی را نزد حسینعلی منتظرى، محمد صدوقى، اسداللّه اصفهانى، عبدالجواد اصفهانى و سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی به پایان برد.[۳] وی که با سیدمصطفى خمینی هم‌بحث بود، به مدت هفت‌سال در درس فقه سیدحسین بروجردی شرکت کرد[۴] و از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۴۲ در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی حاضر شد[۵] و تقریرات درس اصول و فقه ایشان را نوشت. رسولی محلاتی تفسیر قرآن را نیز نزد سیدمحمدحسین طباطبایی آموخت و در آماده‌سازی تفسیر المیزان با ایشان همکاری کرد.[۶]
- (ببینید: سیدحسین رسولی محلاتی)
آشنایی رسولی محلاتی با امام‌خمینی به دوره کودکی وی باز می‌گردد؛ زیرا امام‌خمینی با پدر وی دوستی داشت و زمانی که به محلات رفته و در مسجد جامع این شهر درس اخلاق می‌گفت، رسولی محلاتی نیز از سر کنجکاوی در این درس حاضر می‌شد[۷] و با سیدمصطفی خمینی دوست شد.[۸] این دوستی‌ها باعث رفت و آمد بیشترِ وی با بیت امام‌خمینی شد[۹] و او تحت تأثیر اخلاق و جاذبه قوی علمی ایشان قرار گرفت.[۱۰] رسولی محلاتی شیوه درسی امام‌خمینی را در سرعت انتقال و تبحر در علوم اسلامی، در درجه اعلا یافت.[۱۱] تقید به نظم از دیگر نکته‌های درس‌آموزِ استاد در نظر این شاگرد بود؛ نظمی که طلاب ساعت‌های خود را با رفت و آمد امام‌خمینی تنظیم می‌کردند.[۱۲] پس از درگذشت بروجردی، رسولی محلاتی به دلیل ابعاد علمی و معنوی امام‌خمینی از مرجعیت ایشان تبلیغ کرد.[۱۳] وی در سال ۱۳۴۰ از ایشان اجازه امور حسبیه دریافت کرد و امام‌خمینی در آن از وی به «عماد الاعلام» و «ثقة الاسلام»، یاد کرد.[۱۴]
با آغاز نهضت اسلامی، رسولی محلاتی به آن پیوست و در ماجرای هجوم نیروهای رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه در سال ۱۳۴۲ نیز، به امام‌خمینی تلگرام کرد[۱۵] و ایشان در پاسخ از همدردی وی تشکر کرده و با تشبیه این هجوم به واقعه کربلا، خاطرنشان کرد دولت در این حادثه با قواى انتظامى، اسلام و قرآن را کوبید (۱/۱۷۱). پس از گسترش مبارزه در سال ۱۳۴۲ و بازداشت، حصر و بازگشت امام‌خمینی از تهران به قم و فزونی مراجعات مردم و علمای تهران و سایر شهرها به ایشان، دفتر امام‌خمینی در قم تأسیس شد و به پیشنهاد نزدیکان امام‌خمینی، ایشان رسولی محلاتی را به سرپرستی دفتر برگزید و نوشتن پاسخ نامه‌ها، رسید وجوه شرعی و اجازات در امور حسبیه و نوشتن استفتائات بر عهده وی گذاشته شد.[۱۶]
- (ببینید: دستگیری امام‌خمینی)
پس از تبعید امام‌خمینی در سال ۱۳۴۴ از بورسای ترکیه به عراق، شهاب‌الدین اشراقی که عهده‌دار امور بیت امام‌خمینی در قم بود، به رسولی محلاتی مأموریت داد تا مُهر و اسناد ضروری امام‌خمینی را که نزد عبدالعلی قرهی بود به ایشان برساند. رسولی محلاتی همراه قرهی خود را در کربلا به امام‌خمینی رساند و از آنجا به نجف رفت[۱۷] و در راه‌اندازی دفتر امام‌خمینی در نجف همکاری کرد.[۱۸] او پس از سه‌ماه اقامت در نجف به اشاره امام‌خمینی به ایران و شهر قم بازگشت[۱۹] و در دفتر ایشان مشغول کار شد؛ اما از آنجا که سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) این دفتر را تحت نظر داشت، رسولی محلاتی به تهران رفت و به فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی در مسجد امام‌صادق(ع) محله «درخونگاه» تهران (خیابان اکبرنژاد) مشغول شد.[۲۰] وی پس از چهار ماه فعالیت در آنجا به جای پدرش، امامت جماعت امام‌زاده قاسم را در تجریش عهده‌دار شد که تا سال ۱۳۵۷ ادامه یافت.[۲۱] فعالیت جهت‌دار تبلیغی، جمع‌آوری وجوه شرعی و فرستادن آن برای امام‌خمینی حساسیت ساواک و تحت نظر قرارگرفتن او را به دنبال داشت.[۲۲]
رسولی محلاتی در سال ۱۳۵۶ به جامعه روحانیت مبارز تهران پیوست[۲۳] و در آبان همان سال به همراه علمای تهران، درگذشتِ سیدمصطفی خمینی را به امام‌خمینی تسلیت گفت.[۲۴] وی پس از هجرت امام‌خمینی از عراق به فرانسه، به دیدار ایشان به پاریس رفت و پس از یک‌هفته به ایران بازگشت.[۲۵] وی همچنین در جریان تحصن روحانیون مبارز در بهمن ۱۳۵۷ در مسجد دانشگاه تهران به هدف درخواست بازگشت امام‌خمینی به ایران حضور داشت[۲۶] و پس از بازگشت ایشان به ایران در راه‌اندازی دفتر ایشان در مدرسه رفاه نقش فعال داشت. او سپس همراه امام‌خمینی به قم رفت و عضو دفتر ایشان و مشغول به کار شد.[۲۷] امام‌خمینی در وصیت‌نامه ۱۳۵۸، از رسولی محلاتی به عنوان فرد مطلع از برخی وجوه شرعی موجود در بانک‌ها نام برده است.[۲۸] پس از بیماری امام‌خمینی در سال ۱۳۵۸، رسولی همراه ایشان به تهران رفت و در پی کشف توطئه ترورش به دست منافقان در امام‌زاده قاسم، به سفارش امام‌خمینی به جماران منتقل شد[۲۹] و تا پایان زندگی امام‌خمینی در خدمت ایشان بود.
رسولی محلاتی افزون بر عضویت در دفتر امام‌خمینی در شهریور ۱۳۶۰، از سوی ایشان به نمایندگی ایشان در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و حساب صد منصوب شد تا ضمن نظارت و بررسی کارها برای اسلامی‌کردن برنامه‌های عمرانی با مسئولان همکاری و همفکری کند.[۳۰] امام‌خمینی در سخنانی از کار و خدمات رسولی محلاتی و مسئولان بنیاد مسکن تشکر کرد[۳۱] و ابراز امیدواری کرد با کوشش آنان مردم محروم و مستضعف ایران که در طول تاریخ اسیر خان‌ها و سرمایه‌دارها بودند، داراى مسکن شوند.[۳۲] ایشان در ۲۴/۴/۱۳۶۲ از رسولی محلاتی خواست برای وحدت و انسجام میان ائمه جمعه در سراسر کشور و نیروی اجرایی و غیر اجرایی، هماهنگی و وحدت لازم را تا حد امکان به وجود آورد و چنانچه امام‌جمعه‌‌ای با وی همکاری نکرد، مراتب را با ذکر دلیل به شورای ائمه‌جمعه گزارش کند.[۳۳] ایشان همچنین در ۲۹/۵/۱۳۶۳ رسولی محلاتی و جمعی دیگر را به عنوان مسئولین و اداره‌کنندگان دبیرخانه مرکزى ائمه جمعه منصوب کرد تا به امور گوناگون ائمه جمعه رسیدگى و گزارش آن را به شوراى مرکزى ائمه جمعه و ایشان ارائه دهند؛[۳۴] چنان‌که در ۷/۱۰/۱۳۶۵ در جریان سیل خوزستان، طی پیامی، به بنیاد مسکن مأموریت داد خانه‌های ویران‌شده را بازسازی کند و رسولی محلاتی کارهای انجام‌شده را به ایشان گزارش دهد.[۳۵] امام‌خمینی همچنین در ۱۹/۸/۱۳۶۷ به تقاضای رسولی محلاتی، مبلغ پانزده میلیون تومان براى خانهسازى طلاب علوم دینی مشهد در اختیار وی قرار داد.[۳۶]
- (ببینید: بنیاد مسکن انقلاب اسلامی)
به عقیده رسولی محلاتی، امام‌خمینی از نظر کمالات و محاسن اخلاقی و معنوی در درجه اعلا بود و در عشق خداوند فانی شده بود و مراحل و مراتب عبادی و عرفانی را طی کرده بود. همچنین برخوردها، کلمات، بیانات، قیام و قعود ایشان در راه رضای خدا بود؛ به همین دلیل ایشان محبوب امت اسلامی شد و مردم ایشان را به رهبری پذیرفتند.[۳۷] امام‌خمینی نیز در آذر ۱۳۶۱ طی نوشته‌ای از سابقه خدمت و همکاری رسولی محلاتی با خود یاد کرده و به همت، جدیت، حسن نیت، امانت‌داری، صلاحیت و خدمتگزاری وی شهادت داده است؛[۳۸] چنان‌که در خرداد ۱۳۶۲ طی ابلاغیه‌ای به دفتر خود اعلام کرد غیر از سیدهاشم رسولی، حسن صانعی و محمدرضا توسلی، کسان دیگری حق پاسخ به مسائل شرعیه را ندارند.[۳۹] وی که پس از رحلت امام‌خمینی در دفتر رهبر انقلاب فعالیت داشته است، در ۲۰/۱۰/۱۳۹۸ در پی بیماری، در ۸۹سالگی درگذشت[۴۰] و پس از تشییع جنازه در تهران و قم در حرم فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.[۴۱]
از رسولی محلاتی آثاری در زمینه تألیف، ترجمه و تصحیح متون منتشر شده است، ازجمله کیفر گناه، زندگانی امام‌حسین(ع)، تاریخ تحلیلی اسلام، شرح چهل حدیث، آداب معاشرت در اسلام، تاریخ انبیا(ع)، تصحیح اثبات الهداة شیخ حر عاملى، تحقیق و بررسى مؤلفات شیخ طوسى شروح و تعلیقات آنها، تحقیق تفسیر نورالثقلین، ترجمه روضه کافى، ترجمه الارشاد مفید، ترجمه سیره ابن‌هشام، ترجمه الانصاف فی‌النص علی الائمة الاثنی‌عشر سیدهاشم‌بن‌سلیمان بحرانى و ترجمه صحیفه علویه.[۴۲]
پانویس
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۸ و ۲۰.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۲۰؛ رسولی محلاتی، کیهان فرهنگی، ۴.
- ↑ رسولی محلاتی، کیهان فرهنگی، ۷.
- ↑ رسولی محلاتی، کیهان فرهنگی، ۵ و ۷.
- ↑ رسولی محلاتی، تاریخچه تاسیس، ۲۲.
- ↑ رسولی محلاتی، کیهان فرهنگی، ۷.
- ↑ رسولی محلاتی، مشکوة، ۱۶۸.
- ↑ مهدی‌زاده، خاطرات و مبارزات شهید فضل‌الله محلاتی، ۳۴.
- ↑ رسولی محلاتی، حوزه، ۶۱.
- ↑ رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۸۳.
- ↑ رسولی محلاتی، حوزه، ۶۲.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۲۷.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۴۷.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱/۴۸.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۱/۲۳۶.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۶۲ ـ ۶۳؛ رسولی محلاتی، مشکوة، ۱۷۰ ـ ۱۷۱.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۷۸ ـ ۸۰.
- ↑ رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۹۴.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۹۵ ـ ۹۶ و ۱۰۱.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۰۲.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۰۲ ـ ۱۰۳.
- ↑ مؤسسه تنظیم، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، ۹/۴۲۹ ـ ۴۳۰، ۴۳۴ ـ ۴۳۶ و ۱۴/۱۳۶ و ۱۵۵.
- ↑ دفتر ادبیات انقلاب، روزشمار انقلاب اسلامی، ۲/۶۱۳.
- ↑ مرکز اسناد، اسناد انقلاب اسلامی، ۳/۲۳۱ و ۲۳۳.
- ↑ رسولی محلاتی، مشکوة، ۱۷۱.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۱۲.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۱۱۸.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۲/۱۲۴.
- ↑ رسولی محلاتی، پاسدار اسلام، ۲۶.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۵/۱۳۳.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۵/۴۷۶.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۸/۳۸۸.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۸/۱۰.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۹/۱۶.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۰/۱۷۶ ـ ۱۷۷.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۲۱/۱۸۶.
- ↑ رسولی محلاتی، پابه‌پای آفتاب، ۲/۲۹۰ ـ ۲۹۲.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۷/۱۳۱.
- ↑ امام‌خمینی، صحیفه امام، ۱۷/۵۰۴.
- ↑ جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۱/۱۰/۱۳۹۸.
- ↑ جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۳/۱۰/۱۳۹۸.
- ↑ رسولی محلاتی، خاطرات، ۲۹ ـ ۳۱.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفه امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ پنجم، ۱۳۸۹ش.
- جمهوری اسلامی، روزنامه، ۲۱ و ۲۳/۱۰/۱۳۹۸.
- دفتر ادبیات انقلاب اسلامی، روزشمار انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
- رسولی محلاتی، سیدهاشم، خاطرات آیت‌الله رسولی محلاتی، به کوشش احمد رشیدی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۳ش.
- رسولی محلاتی، سیدهاشم، مصاحبه، مجله پاسدار اسلام، شماره ۳۷۱، ۱۳۹۱ش.
- رسولی محلاتی، سیدهاشم، مصاحبه مجله حوزه، شماره ۳۷ و ۳۸، ۱۳۶۹ش.
- رسولی محلاتی، سیدهاشم، مصاحبه، تاریخچه تاسیس دفتر امام، مجله شاهد یاران، شماره ۷، ۱۳۸۵ش.
- رسولی محلاتی، سیدهاشم، مصاحبه، چاپ‌شده در پابه‌پای آفتاب، تدوین امیررضا ستوده، تهران، پنجره، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
- رسولی محلاتی، سیدهاشم، مصاحبه، مجله کیهان فرهنگی، شماره ۳۶، ۱۳۶۵ش.
- رسولی محلاتی، سیدهاشم، مصاحبه، مجله مشکوة، شماره ۲۳ ـ ۲۴، ۱۳۶۸ش.
- مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، سیر مبارزات امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت ساواک، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۶ش.
- مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اسناد انقلاب اسلامی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
- مهدی زاده محلاتی، فضل‌الله، خاطرات و مبارزات شهید فضل‌الله محلاتی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
سیدعباس رضوی