محمدتقی رهبر
رهبر (رنجبر)، محمدتقی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. محمدتقی رنجبر معروف به رهبر در سال ۱۳۱۴ ش در اصفهان به دنیا آمد. او دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در حوزه علمیه زرین‌شهر فراگرفت. در ۱۳۳۴ ش به قم رفت (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ۳۰۹) و دروس سطح را نزد سید محمدباقر سلطانی طباطبایی و میرزا علی‌اکبر مشکینی فراگرفت و درس تفسیر قرآن یا فلسفه را هم نزد علامه سید محمدحسین طباطبایی خواند. آنگاه از درس خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و امام خمینی بهره برد (مهدوی، ج ۲، ۲۵۷). درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در سال‌های پایانی دهه ۱۳۳۰ و آغازین ۱۳۴۰ در آن درس‌ها حضور می‌یافته است. وی در سال ۱۳۴۴ ش پس از ده سال تحصیل در قم به اصفهان بازگشت (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ۳۰۹) و تحصیلات خود را نزد سید حسین خادمی و خراسانی تکمیل کرد. سپس به تدریس و وعظ و خطابه مشغول شد (مهدوی، ج ۲، ۲۵۷). محمدتقی رهبر با آغاز نهضت اسلامی به مبارزه سیاسی پرداخت و از سال ۱۳۴۲ ش با ایراد سخنرانی‌های انتقادی، از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ۳۰۹). در اول اردیبهشت ۱۳۴۳ جمعی از علمای اصفهان همراه با عباسعلی ادیب و سید حسین خادمی به‌منظور پشتیبانی از امام خمینی به قم رفتند و با ایشان دیدار کردند. در این دیدار که در بیت امام خمینی برگزار شد، محمدتقی رهبر به سخنرانی پرداخت (سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد، ج ۲، ۲۸۶؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ۸۰). در محرم همان سال در اصفهان در نشست روحانیان آن شهر برای هماهنگی درباره سخنرانی در سالگرد قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ حضور داشت (همان، ۹۴). به همین سبب ساواک به او تذکر داد (همان، ۹۷). در ۲۹ اسفند ۱۳۴۳ همراه با جمعی از روحانیان و طلاب اصفهانی حوزه علمیه قم، در نامه‌ای به نخست‌وزیر وقت، با اشاره به مصونیت قضایی امام خمینی به‌عنوان یکی از مراجع عظام تقلید، تبعید ایشان را به سبب مخالفت با مصونیت قضایی مستشاران آمریکایی در ایران محکوم کرد و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شد (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۳۶ ـ ۱۳۷؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۵، ۴۶-۴۷). رنجبر (رهبر) در خرداد ۱۳۴۴ در سخنرانی‌اش در اصفهان به انتقاد از وضعیت جاری کشور پرداخت و سپس بر مخالفان امام خمینی نفرین و با قرائت شعری، امام را دعا کرد (سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد، ج ۳، ۲۶۱). او همچنین به برخی از شهرها ازجمله سمنان سفر می‌کرد و به ایراد سخنرانی‌های پرشور می‌پرداخت (خاطرات سال‌های نجف، ج ۱، ۱۸). در خرداد ۱۳۵۱ وقتی اخباری درباره تدریس مسائل جنسی در مدارس و اختلاط دانش‌آموزان دختر و پسر منتشر شد، همراه با روحانیان اصفهان، در نامه‌ای به امیرعباس هویدا، آن اقدامات را خلاف شرع و مخرب اساس خانواده دانست و به دولت نسبت به اجرای تصمیم‌های فوق تذکر داد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ۲۱۷-۲۱۸؛ همان، کتاب ۳۵، ۱۶۹-۱۷۰). به سبب تداوم مبارزات در سال ۱۳۵۲ ش ممنوع‌المنبر شد (همان، کتاب ۱۹، ۳۰۹). او در ۲۵ دی ۱۳۵۶، همراه با روحانیان اصفهان با ارسال نامه‌ای به مراجع تقلید با عنوان «انا لله و انا الیه راجعون»، توهین روزنامه اطلاعات به امام خمینی و سرکوب تظاهرات طلاب در قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ را محکوم کردند و با اشاره به تعطیلی بازارها در اعتراض به آن اقدامات، اعلام نمودند که همگام با مردم، اقامه نماز جماعت را تعطیل خواهند کرد (همان، ۲۴۰-۲۴۱؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد، ج ۸، ۳۱۶-۳۱۷ ).
محمدتقی رهبر در ۵ اردیبهشت ۱۳۵۷ در سخنانی، از شاه انتقاد کرد و به همین علت به ساواک احضار شد. ساواک در گزارشی او را یکی از «وعاظ افراطی و ناراحت» نامید. وی علی‌رغم تذکر ساواک، به سخنرانی‌های انتقادی خود ادامه داد و به همین سبب ساواک خواستار ممنوعیت سخنرانی او شد (انقلاب اسلامی به روایت...، استان اصفهان، ج ۲، ۱۵۱-۱۵۲). وی در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۷ به اتهام «ایراد مطالب تحریک‌آمیز و خلاف مصالح مملکتی» در اصفهان طبق دستور دادسرای نظامی بازداشت شد و تحت بازجویی قرار گرفت. ساواک در بازرسی از منزل او، اعلامیه‌های سیاسی کشف کرد (همان، ۲۸۳؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، ج ۵، ۴۷۴). محمدتقی رهبر تا ۸ مرداد آن سال در زندان بود (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ۳۰۹؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۳۵، ۲۵۹). وی در بهمن ۱۳۵۷ همراه با روحانیان مبارز اصفهان با صدور اعلامیه‌ای، ضمن اعتراض به دستور شاپور بختیار، نخست‌وزیر وقت در بسته شدن فرودگاه‌ها بر روی پروازهای خارجی با هدف جلوگیری از بازگشت امام خمینی به کشور، به‌منظور همبستگی با روحانیان متحصن در مسجد دانشگاه تهران، اعلام کردند در بیت سید حسین خادمی دست به تحصن خواهند زد (سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد، ج ۱۶، ۳۹۷-۳۹۸؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۹، ۵۳۴-۵۳۵؛ همان، ج ۳۵، ۳۶۳ ـ ۳۶۴).
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در کمیته‌های انقلاب اسلامی پرداخت و سپس در دادگاه‌های انقلاب اسلامی مشغول به خدمت شد. در ۱۳۶۱ به دعوت جامعه الصادق تهران راهی پایتخت شد و در طول سال‌های اقامت در تهران در وزارت ارشاد و اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان حج و زیارت، دانشگاه امام صادق (ع) و سازمان سمت مشغول به فعالیت شد و هم‌زمان در دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به تدریس پرداخت. او در هفتمین و هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی نمایندگی مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت (www.mohammadtaghirahbar.ir) و در حال حاضر از اعضای جامعه روحانیت مبارز تهران است. کتاب‌های ارمغان خانقاه، پژوهشی در تبلیغ جنگ روانی در صدر اسلام، علی (ع) ابرمرد مظلوم، اخلاق و تربیت اسلامی، نگرشی بر بعد معنوی انقلاب، قصاص رمز زندگی، آئین تزکیه، رسالت ما ورشکستگی سوسیالیسم و لیبرالیسم، اخلاق و آداب در حج و زیارت، همراه با زائران خدا، زمزم؛ تاریخچه، تحولات، ابعاد سیاسی و اجتماعی حج، ره توشه مبلغ، حدیث غدیر منشور جاودان ولایت، سیاست و مدیریت از دیدگاه امام علی بن ابیطالب، استکبار و استضعاف از دیدگاه قرآن، درس‌های سیاسی از نهج‌البلاغه، سیاست و اجتماع در صحیفه سجادیه، آثار مرتد، باغی و محارب، در مکتب اهل‌بیت، کربلا نقشه راه، ماجرای حجاب و عفاف، رسالت علم و مسئولیت عالمان، میثاق با غدیر، الدروس سیاسیه فی نهج‌البلاغه از تألیفات اوست. وی همچنین کتاب فاطمه زهرا علیها السلام اثر محمد عبده یمانی و نگاهی به اسرار حج نوشته وهبه زحیلی را به فارسی ترجمه کرده است. منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان اصفهان (۱۳۸۳)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۷۸)، ج ۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ خاطرات سال‌های نجف (۱۳۸۹)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی و مؤسسه چاپ و نشر عروج؛ مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۷)، اعلام اصفهان، ج ۲، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۹: خادم شریعت، آیت‌الله حسین خادمی (۱۳۸۹)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۳۵: حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محمد احمدی (۱۳۸۴)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۱۶، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.