سیدمحمدعلی موحد ابطحی
موحد ابطحی، سید محمدعلی؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. سید محمدعلی موحد ابطحی در ۲۸ صفر ۱۳۴۹ ق در خانواده‌ای روحانی در اصفهان متولد شد. پدرش سید مرتضی موحد ابطحی از علمای نامور اصفهان بود که به تدریس دروس حوزوی در اصفهان می‌پرداخت و از واعظان نامی و همچنین از اطبای سنتی آن شهر به شمار می‌رفت. مادرش نیز دختر سید محمدتقی موسوی اصفهانی، صاحب مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم بود و برادرانش نیز همگی در سلک روحانیت بودند. سید محمدعلی موحد ابطحی از هشت‌سالگی مقدمات و سطح را در اصفهان و نزد پدرش و نیز عباس ناصح، سید آقاجان، سید محمد طبیب‌زاده، شیخ محمود مفید، سید محمدباقر حسینی سدهی، شیخ هبه‌الله هرندی، سید عبدالحسین طیب و آقا رحیم ارباب آموخت. او در درس منطق و منظومه ملاهادی سبزواری هم از شاگردان میرزا رضا کلباسی بود. علم هیئت را پیش شیخ محمدباقر قزوینی و طب سنتی را نزد سید ابوالقاسم طبیب و حاج میرزا علی آقا شیرازی خواند. موحد ابطحی در ۱۳۶۴ ق راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر در دروس خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، سید محمد حجت کوه‌کمری، میرزا رضی تبریزی، امام خمینی، سید محمد محقق داماد، سید احمد خوانساری، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، شیخ عبدالنبی اراکی و شیخ زین‌العابدین اراکی شرکت کرد. فلسفه و حکمت را هم نزد علامه سید محمدحسین طباطبایی و دکتر مهدی حائری یزدی آموخت (مهدوی، ج ۴، ۸۴۲-۸۴۳). او در سال ۱۳۷۵ ق به نجف اشرف رفت (همان)، بنابراین می‌توان احتمال داد که نخستین سال‌های دهه ۱۳۳۰ ش در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس ایشان که ابتدا در مسجد محمدیه و سپس در مسجد سلماسی تشکیل می‌شد حضور می‌یافته است. او پس از عزیمت به نجف اشرف، در درس خارج فقه و اصول آیات سید محسن طباطبایی حکیم، سید عبدالهادی حسینی شیرازی، سید محمود حسینی شاهرودی، سید ابوالقاسم موسوی خویی و سید جمال‌الدین گلپایگانی شرکت کرد و ۲۱ سال به استفاده از درس آنان پرداخت. در سال ۱۳۵۲ ش مجبور شد به کشور بازگردد؛ پس از بازگشت به کشور در اصفهان مقیم شد و به تدریس دروس خارج فقه و اصول در آن شهر پرداخت (همان). سید محمدعلی موحد ابطحی در ۲۵ دی ۱۳۵۶، پس از توهین روزنامه اطلاعات به امام خمینی و سرکوبی تظاهرات طلاب در قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶، همراه با روحانیان اصفهان با ارسال نامه‌ای به مراجع تقلید با عنوان «انا لله و انا الیه راجعون»، اهانت به امام خمینی و سرکوب تظاهرات مردم قم را محکوم کردند و با اشاره به تعطیلی بازارها در اعتراض به آن اقدامات، اعلام نمودند که همگام با مردم، اقامه نماز جماعت را تعطیل خواهند کرد (همان، ۲۴۰-۲۴۱؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد، ج ۸، ۳۱۶-۳۱۷ ). او که از آیات بروجردی، امام خمینی، محقق داماد، گلپایگانی، خوانساری، شیخ محمدعلی اراکی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، حکیم، شیرازی، خویی، شیخ آقابزرگ تهرانی و برخی از علمای مذهب زیدیه اجازه روایت یا اجازه اجتهاد دریافت کرده بود، در سال ۱۴۱۰ ق به قم رفت و به تدریس در آن شهر ادامه داد و در کنار آن به تألیف آثار علمی پرداخت. برخی از آثار و تألیفات او عبارت است از: ۱. تهذیب المقال فی علم الرجال در شرح رجال نجاشی (۵ جلد به چاپ رسیده و ۵ جلد آن هنوز چاپ نشده است). ۲. رساله فی آل اعین. ۳. تاریخ ابن غالب زراری. ۴. شرح وسایل الشیعه در دو جلد. ۵. مسائلی از فقه شیعه ۶. بررسی و نقد و تحلیل فقهی پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۷. مناسک حج و عمره ۸. هدایه العقول الی شرح کفایه‌الاصول ۹. الجامع الصحیح لاخبار الشیعه فی احکام الشریعه در چندین جلد ۱۰. تفسیر قران کریم در چند جلد. ۱۱. شرح عروه‌الوثقی. ۱۲. شرح کافی. ۱۳. شرح وافی. ۱۴. اخبار الروات در چندین جلد. ۱۵. شرح رجال شیخ طوسی. ۱۶. الطبقات الکبری در چندین جلد. ۱۷. القواعد الرجالیه. ۱۸. شرح زیارت عاشورا. ۱۹. شرح دعای سحر. ۲۰. شرح دعای افتتاح. ۲۱. شرح دعای کمیل. ۲۲. شرح دعای ابوحمزه ثمالی. ۲۳. شرح دعای ندبه و چندین اثر دیگر (مهدوی، ج ۴، ۸۴۳-۸۴۴). او (سیزدهم رجب) سال ۱۳۸۱ ش در بیمارستانی در تهران درگذشت و پیکرش پس از انتقال به قم، در حسینیه‌ای که در آن شهر احداث کرده بود به خاک سپرده شد (همان). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان اصفهان (۱۳۸۳)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۷)، اعلام اصفهان، ج ۲، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان؛ سیر مبارزات یاران امام خمینی در آینه اسناد (۱۳۹۳)، ج ۱۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج ۱۹: خادم شریعت آیت‌الله حسین خادمی (۱۳۸۹)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.