حسینعلی بنکدار

بنکدار، حسینعلی، از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. حسینعلی بنکدار در سال ۱۳۲۵ در شهر اصفهان به دنیا آمد. او دوران ابتدایی را در اصفهان به پایان رساند. در همان زمان وارد جلسات مذهبی به‌ویژه جلسات برگزاری دعای کمیل شد که به وسیلۀ برخی از روحانیان اصفهان برگزار می‌شد و به فعالیت‌های مذهبی در آن جلسات پرداخت. متأثر از آن جلسات، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و بخشی از مقدمات را در اصفهان و نزد استادان آن شهر خواند. در همان زمان بود که امام خمینی حرکت سیاسی خود را علیه حکومت پهلوی آغاز کرد و او به توزیع اعلامیه‌های امام خمینی و دیگر فعالان سیاسی علیه حکومت پهلوی می‌پرداخت. وی در سال‌های ۱۳۴۱ـ۱۳۴۳ در اغلب تظاهرات و تجمعات سیاسی فعالان انقلابی در اصفهان شرکت می‌کرد و یک بار نیز به قم رفت و همراه با روحانیان اصفهان با امام خمینی دیدار کرد. وی در سال ۱۳۴۳ راهی عراق شد و در نجف اشرف و در مدرسه آسید عبدالله و سپس در مدرسه آیت‌الله شیرازی به تحصیلات حوزوی ادامه داد. در ۱۳۴۴ و در جریان ورود امام خمینی به عراق، از جمله روحانیانی بود که در مراسم استقبال از امام خمینی شرکت داشت و به همین منظور امام خمینی را در کربلا و کاظمین همراهی کرد. او در مراسم استقبال از امام خمینی شعری را که به همین مناسبت سروده بود قرائت کرد و پس از استقرار امام خمینی در نجف اشرف، به بیت ایشان تردد داشت و پس از آنکه موفق به پایان دروس سطح شد، در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی که در مسجد شیخ انصاری نجف اشرف برگزار می‌شد، شرکت می‌کرد (آرشیو مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، مصاحبه با حسینعلی بنکدار). بنکدار در سال ۱۳۴۷ کتاب تحریرالوسیله حضرت امام خمینی (ره) را به ایران فرستاده بود، از همین سال مورد حساسیت ساواک قرار گرفت و به همین علت، در سال ۱۳۴۸، که تقاضای گذرنامه از کنسولگری ایران در عراق را داشت، ساواک با این امر مخالفت کرد (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۸، ۲۲۴). او با مشورت سید مصطفی خمینی، با صبیه سید اسدالله مدنی، از مدرسان برجسته حوزه علمیه نجف اشرف ازدواج کرد. در همان زمان که برای دریافت گذرنامه به سفارت ایران در بغداد مراجعه کرده بود، مدتی بازداشت و در نهایت با وساطت شیخ نصرالله خلخالی، امین امام خمینی، و سید موسی اصفهانی آزاد شد (آرشیو مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، مصاحبه با حسینعلی بنکدار). وی یکی از دوستان سید مصطفی خمینی بود و او را در برخی از سفرها از جمله پیاده‌روی اربعین همراهی می‌کرد (خاطرات سال‌های نجف، ج ۲، ۴۵). همچنین از جمله روحانیان مبارز بود که به فعالیت علیه حکومت پهلوی در عراق می‌پرداخت. از جمله مبارزات او، مشارکت در تحصن روحانیان مبارز (همراه با آقایان سید حمید روحانی‏، سید محمدرضا برقعی، سید باقر ‎ ‏موسوی، سید محمد سجادی، محمدحسین شریعتی، محمد طاووسی، ‎ محمدرضا رحمت و محمدحسین املایی خوزانی) بود (همان، ۱۸۱ـ۱۸۲). به سبب همین مبارزات بود که سید حسن خمینی از او به‌عنوان «یار ایام غربت امام خمینی در نجف اشرف» نام بردند («یادگار امام درگذشت حجت‌الاسلام‌والمسلمین بنکدار را تسلیت گفت»، https://www.jamaran.news ). وی در دهه ۱۳۵۰ به کشور بازگشت و در حوزه علمیه قم به تحصیل دروس حوزوی ادامه داد. هم‌زمان در موسم تبلیغ برای ارشاد مردم به شهرهای مختلف سفر می‌کرد و در آن سفرها به فعالیت‌های سیاسی ادامه می‌داد. به سبب همین مبارزات بود که ساواک خواستار کنترل فعالیت‌های وی شده بود (یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۸، ۲۲۹). در دوران حضور آیت‌الله سید اسدالله مدنی در خرم‌آباد در سال ۱۳۵۳، به آن شهر می‌رفت و به‌نوعی رابط ایشان با روحانیان دیگر بود. بر اساس گزارشی که ساواک دراین‌باره تهیه کرده بود، از او به‌عنوان یکی از طرفداران امام خمینی نام برده بود (سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک، ج ۷، ۱۹۰ـ۱۹۱). بنکدار در دوران تبعید آیت‌الله مدنی در نورآباد ممسنی در سال ۱۳۵۵ به آن شهر سفر و با ابوالزوجه‌اش دیدار کرد و ساواک گزارشی دراین‌باره تهیه کرده بود (همان، ۲۴۲). در سال ۱۳۵۷ نیز در برازجان به تبلیغ دین می‌پرداخت و هم‌زمان اعلامیه‌های فعالان سیاسی از جمله یکی از اعلامیه‌های آیت‌الله سید محمود طالقانی را به همراه داشت (انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۸، ۴۵۰؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان بوشهر، کتاب ۲، ۳۲۷). وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های تبلیغی ادامه داد و در نهایت در دی ۱۳۹۲ از دنیا رفت. (« یادگار امام، درگذشت حجت‌الاسلام‌والمسلمین بنکدار را تسلیت گفت»، https://www.jamaran.news.). منابع: آرشیو مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، مصاحبه با حسینعلی بنکدار؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۴)، کتاب ۱۸، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک: استان بوشهر (۱۳۹۵)، کتاب ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ سیر مبارزات یاران امام در آینه اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج ۷، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ «یادگار امام درگذشت حجت‌الاسلام‌والمسلمین بنکدار را تسلیت گفت»، https://www.jamaran.news؛ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۲۸: حجت‌الاسلام حاج سید علی‌اکبر ابوترابی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۱)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.