سیداحمد مددی قائنی

مددی قائنی، سید احمد؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. او در ۱۶ تیر ۱۳۳۰ ش در خانواده‌ای روحانی در نجف اشرف به دنیا آمد. پدرش سید محمدعلی مددی و جد پدری‌اش سید علی مددی قائنی، از روحانیان برجسته خراسان بودند که پس از سال‌ها تحصیل و تدریس در نجف اشرف، در مشهد مقیم شده بودند. جد مادری او سید حسین بروجنی اصفهانی، از شاگردان آیت‌الله آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و داماد آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی بود. سید احمد مددی قائنی در کودکی و در سال ۱۳۳۵ ش به همراه پدر و جد پدری‌اش سید علی مددی، به مشهد مراجعت کرد و تا سال ۱۳۴۸ در آنجا اقامت گزید. او از هفت سالگی تحصیلات خود را در دبستان آغاز کرد و تا سال پنجم دبیرستان را در مدارس مشهد ادامه داد. در سال ۱۳۴۶ ش درحالی‌که هم‌زمان با درس‌های جدید، مقداری از درس‌های حوزوی را نزد جدش فرا گرفته بود، وارد حوزه علمیه مشهد شد و در آنجا بخش اعظم مغنی و سیوطی را نزد محمدتقی ادیب نیشابوری و حجت هاشمی‌خواند. بخشی از لمعه را هم نزد پدرش خواند و پس از دو سال تحصیل در آنجا، در سال ۱۳۴۸ ش به نجف اشرف مهاجرت کرد. مددی باقیمانده شرح لمعه را در حوزه علمیه نجف نزد سید ابراهیم حجازی خواند و سپس در درس سطح (قوانین‌الاصول) آقایان کلباسی و رضازاده شرکت کرد. رسائل را هم پیش سید حسن مرتضوی شاهرودی فراگرفت و در درس مکاسب و کفایه هم از شاگردان شیخ صدرا بادکوبه‌ای بود. او بخشی از جلد دوم کفایه‌الاصول را هم نزد میرزا علی تقوی خواند و بخش دیگری از آن را هم نزد سید محمد مفتی الشیعه گذراند. منطق منظومه را هم نزد عباس قوچانی آموخت. وی در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید ابوالقاسم موسوی خویی حضور یافت و هشت سال از درس‌های ایشان بهره‌مند شد و از شاگردان آخرین دوره درس اصول ایشان بود. دو سال هم نزد آیت‌الله سید حسن موسوی بجنوردی حضور یافت و از درس‌های خارج فقه و اصول ایشان بهره برد. مددی در کنار حضور در درس‌های فوق، مدت چهار ماه در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی شرکت کرد. علاوه بر آن، در درس‌های خارج فقه و اصول سید علی حسینی سیستانی حضور یافت و همراه با سه نفر دیگر در درس عروه ایشان شرکت کرد. جلد سوم وسایل الشیعه را هم نزد سید محمدعلی ابطحی خواند. او در کنار تحصیل، کتاب‌هایی چون سیوطی، شرح اشمونی و شرح ابن هشام بر الفیه ابن مالک، مطول و بخشی از مغنی را تدریس می‌کرد. پس از آن، تدریس درس منطق، معالم و کفایه را هم آغاز کرد که به سبب بازگشت به کشور ناتمام ماند. او با نوه دختری آیت‌الله سید محمود حسینی شاهرودی (صبیه سید محمدتقی اردبیلی) ازدواج کرد (دلیری، ۳). او در سال ۱۳۵۶ ش در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی (همان؛ «سیره علمی آیت‌الله بروجردی، خشت اول حوزه‌های جدید در مصاحبه با آیت‌الله سید احمد مددی»، ۷۱-۷۲؛ همایش بین‌المللی امام خمینی (س) و قلمرو دین، ۲۱۴: به نقل از www.imam-khomeini.ir) قسمت قبض و خیارات شرکت می‌کرد. در همان سال به سبب تحولات سیاسی در عراق، درس امام خمینی تعطیل شد و او از حضور در آن درس محروم ماند و وقتی امام خمینی دوباره درس خارج فقه را آغاز کرد، آن بحث را تکمیل نکرد و به همین علت نیز مددی بحث‌های فقهی را در درس‌های آیات سیستانی و خویی پی گرفت («پرونده‌ای در بزرگداشت آیت‌الله سید احمد مددی»، ۴). درباره سال دقیق حضور او در درس فوق گزارشی در دست نیست. وی از سال ۱۳۴۸-۱۳۵۶ ش در نجف اشرف حضور داشت و با استناد به این گزارش می‌توان احتمال داد که در سال‌های پایانی حضور در نجف اشرف، از درس امام خمینی بهره‌مند می‌شده است. او بیشترین بهره را از درس سید علی سیستانی برد. شرکت در جلسه «حاشیه عروة» که مددی قائنی جوان‌ترین عضو آن جلسه بود، در تمام سال و بدون تعطیلی ادامه داشت و گاهی چندین ساعت ادامه می‌یافت. او در مدت اقامت در نجف با جدیت تمام به تحصیل و تحقیق و تدریس مشغول بود و گاهی تعداد درس و مباحثه و تدریس وی بالغ بر ۱۴ مورد می‌شد. وی پس از نائل شدن به درجه اجتهاد در سال ۱۳۵۶ ش به ایران بازگشت و تا سال ۱۳۵۸ در ایران بود. در فروردین ۱۳۵۸ دوباره به نجف اشرف رفت، ولی در اواخر همان سال به ایران بازگشت و در قم ساکن و به تدریس و تحقیق مشغول شد. از جمله مدت کوتاهی در درس‌های خارج فقه و اصول آیات شیخ مرتضی حائری یزدی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و حسین وحید خراسانی شرکت کرد و سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت («پرونده‌ای در بزرگداشت آیت‌الله سید احمد مددی»، ۵). وی از سال ۱۳۶۷ ش رسماً تدریس درس خارج را آغاز کرد که تاکنون هم ادامه دارد (دلیری، ۳). نگاهی به دریا، نظام قانونی ولائی در فقه و اصول: تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله سید احمد مددی تدوین یحیی عبداللهی، شرح مکاسب محرمه: تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله سید احمد مددی تدوین یحیی عبداللهی، شرح مکاسب محرمه: تقریرات درس خارج فقه حضرت آیت‌الله سید احمد مددی تدوین: کاظم دلیری از آثار اوست («تألیفات»، http://www.ostadmadadi.ir/persian/book/12466). منابع: همایش بین‌المللی امام خمینی (س) و قلمرو دین (۱) کرامت انسان: مصاحبه‌های علمی، مجموعه آثار ۱۳، به نقل از: http://www.imam-khomeini.ir/fa/n127134؛ پرونده‌ای در بزرگداشت آیت‌الله سید احمد مددی»، (۱۳۹۹)، هفته‌نامه حریم امام، سال هشتم، شماره ۴۲۳، ۲۴ مهر؛ «تألیفات»، http://www.ostadmadadi.ir/persian/book/12466؛ دلیری، کاظم (۱۳۹۹)، هفته‌نامه حریم امام، سال هشتم، شماره ۴۲۳، ۲۴ مهر؛ «سیره علمی آیت‌الله بروجردی، خشت اول حوزه‌های جدید در مصاحبه با آیت‌الله سید احمد مددی» (۱۳۸۸)، نشریه رهنامه پژوهش، شماره ۲: شماره پیاپی ۱۶، زمستان.