سیدمحمدتقی علوی بختیاری
سیدمحمدتقی علوی بختیاری
او در سال ۱۳۱۰ ش در مشهد زاده شد (انصاری، ۱۴۸). پدرش سیدمحمدرضا بختیاری از شاگردان آیات سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی و میرزای نائینی، از علمای برجسته نجف بود و در انقلاب ثوره العشرین (۱۹۲۰ ش) عراق شرکت داشت و فرماندهی جمعی از مجاهدان را علیه استعمارگران انگلستان بر عهده داشت (قاسمی، ج ۱، ۳۲۹). او پس از پایان جنگ فوق به ایران آمد و در مشهد مقیم شد و ازجمله عالمانی بود که در قیام مسجد گوهرشاد (۱۳۱۴ ش) از مشهد تبعید شد (زنگنه قاسم‌آبادی، ۷۷-۷۸). سیدمحمدتقی دوران ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش و تهران طی کرد و سپس وارد حوزه علمیه مشهد شد و مقدمات را نزد محمدتقی ادیب نیشابوری فراگرفت. آنگاه به قم رفت و شرح لمعه را در حوزه علمیه قم آموخت. سپس رهسپار عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف به تکمیل تحصیلات حوزوی پرداخت. رسایل را نزد میرزا کاظم تبریزی آموخت و در کفایه از محضر درس میرزا جوادآقا تبریزی سود برد. در مکاسب هم از شاگردان شیخ مجتبی لنکرانی بود. او سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از محضر درس آیات سیدابوالقاسم موسوی خویی، میرزا حسن بجنوردی، میرزا باقر زنجانی و سیدنصرالله مستنبط استفاده کرد. وی همچنین از خاصان آیت‌الله سیدمحسن طباطبایی حکیم بود و آن مرجع را در برخی از سفرها ازجمله سفر به حج همراهی می‌کرد. وی با ورود امام‌خمینی به عراق و تشکیل درس خارج فقه در مسجد شیخ انصاری، در آن درس حضور یافت و از تشکیل‌دهندگان (مستشکلان) آن درس بود (انصاری، ۱۲۳). وی در ۱۳۵۰ از عراق اخراج شد (احمدی، ۷۲)، بنابراین می‌توان احتمال داد که طی سال‌های ۱۳۴۴- ۱۳۵۰ از درس خارج فقه امام‌خمینی استفاده می‌کرده است. وی از امام‌خمینی اجازه تصدی در امور شرعیه دریافت کرد و امام‌خمینی در ذیل معرف او نوشته بودند: «معروف هستند» (صحیفه امام، ج ۱، ۴۹۳). وی همچنین از افراد مورد اعتماد امام‌خمینی بود و امام‌خمینی به یکی از روحانیانی که توسط او معرفی شده بود، اجازه تصدی در امور حسبیه و شرعیه داد (صحیفه امام، ج ۱، ۴۷۸). وی پس از بازگشت به کشور به مشهد رفت و تا ۱۳۵۶ ش به تدریس در حوزه‌های علمیه آن شهر اشتغال داشت. علوی بختیاری در سال ۱۳۵۶ ش به قم رفت و به اقامه نماز و تبلیغ دین در مسجد قائم آن شهر پرداخت. از تألیفات او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ۱- انوار الهدی فی شرح العروه الوثقی (اجتهاد و تقلید). ۲- الهدی فی تفسیر آیه الرویا (تفسیر آیه ۶۰ سوره اسراء). ۳- مط النظر فی الامر بالمعروف و نهی عن المنکر. ۴- رش المطر فی روایه اشکل علی اهل النظر. ۵- اقصی المقال فی ضفه مسئله الاغسال. ۶- اشراق لمعات الوضوء فی عدم کفایه الاغسال الوضوء (انصاری، ۱۲۳).
وی در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۳ در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط حسین وحید خراسانی به نجف اشرف منتقل شد و در مقبره العلمای قبرستان وادی‌السلام به خاک سپرده شد (همان). منابع: احمدی، علی (۱۳۸۴)، اخراج ایرانیان از عراق، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «درگذشتگان: آیت‌الله بختیاری»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست‌وپنجم، شماره چهارم، مهر و آبان؛ زنگنه، ابراهیم (۱۳۸۲)، مشاهیر مدفون در حرم رضوی: جلد اول: عالمان دینی، به همکاری ویرایش علمی غلامرضا جلالی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی؛ قاسمی، رحیم (۱۳۹۳)، دره الصدق فیمن تلمذ من علماء اصفهان بالنجف، ج ۳، قم، مجمع الذخائر الاسلامیه.