رحمت‌الله فشارکی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| اطلاعات علمی |
رحمت‌الله فشارکی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی.
او در سال ۱۳۰۸ ش در روستای فشارک اصفهان دیده به جهان گشود. پدرش ملا حیدرعلی از روحانیان آن منطقه بود (شریف رازی، ج ۶، ۱۱۱). او دوره ابتدایی را در فشارک به پایان رساند. آنگاه به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در زادگاهش خواند. سپس به اصفهان رفت و بخشی از سطح را در آنجا و پیش استادان مدارس دینی اصفهان آموخت (همان)، ازجمله در درس هیئت شیخ مجدالعلما نجفی حاضر شد (مهدوی، ج ۳، ۴۸). پس از مدتی برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی مشهد شد و در مدرسه نواب در درس آقایان شیخ هاشم قزوینی، سید احمد مدرس یزدی و شیخ مجتبی قزوینی شرکت کرد. هم‌زمان به تدریس دروس حوزوی در آنجا پرداخت. او سپس به قم رفت و دروس سطح را نزد سید محمدباقر سلطانی طباطبایی تکمیل نمود (انصاری، ۱۲۲). آنگاه به تحصیل دروس خارج فقه و اصول دینی پرداخت و از درس آیات سید حسین طباطبایی بروجردی، امام خمینی، سید کاظم شریعتمداری، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی (همان؛ شریف رازی، ج ۶، ۱۱۱) و سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی بهره برد (همان). درباره سال‌های حضور او در درس خارج فقه یا اصول یا هر دو درس امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی به احتمال زیاد در دهه ۱۳۳۰ ش در آن درس‌ها حضور می‌یافته است. فشارکی هم‌زمان با تحصیل نزد استادان مذکور، به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و از استادان برجسته ادبیات و دروس سطح بود و افراد زیادی در درس او شرکت می‌کردند (انصاری، ۱۲۲). او مورد عنایت و توجه آیت‌الله بروجردی بود و در کنار تحصیل و تدریس، در موسم تبلیغ دین به زادگاهش می‌رفت و در رسیدگی به امور شرعی مردم آن سامان فعال بود. ازجمله حوزه علمیه‌ای را در سمیرم بنیان نهاد («درگذشت استاد برجسته...»، ۳).
فشارکی در سال‌های ۱۳۴۳-۱۳۴۵ ش اعلامیه‌هایی را در حمایت از امام خمینی و انتقاد از حکومت پهلوی امضا می‌کرد. ازجمله در ۲۶ اسفند ۱۳۴۳ ش همراه با جمعی از علما و محصلان اصفهانی حوزه علمیه قم، نامه‌ای به امیرعباس هویدا، نخست‌وزیر وقت نوشتند و در آن از رویکرد دولت در تعامل با مخالفان انتقاد کردند و آن را موجب عمیق‌تر شدن شکاف میان مردم و دولت دانستند و سپس با استناد به اصول قانون اساسی درباره مصونیت مراجع تقلید، تبعید امام خمینی را به خارج از کشور و به جرم انتقاد از کاپیتولاسیون (مصونیت قضایی مستشاران آمریکایی در ایران)، بر خلاف قانون اساسی دانستند و خواستار بازگرداندن «زعیم عالی‌قدر حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی» به کشور شدند. همچنین در آن نامه الغای مصوبه‌های خلاف شرع و قانون اساسی و آزادی دیگر زندانیان سیاسی را خواستار شدند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۳۶ ـ ۱۳۸). پس از انتقال امام خمینی به نجف اشرف در مهر ۱۳۴۴ ش نیز همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به «مرجع تقلید مسلمانان حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی»، خرسندی خود را از حضور ایشان در عتبات عالیات ابراز کردند و بار دیگر از تبعید ایشان به خارج از کشور به خاطر دفاع از قرآن، حقوق ملت و حمایت از استقلال و تمامیت ارضی کشور انتقاد کردند و خواستار بازگرداندن ایشان به کشور شدند (همان، ۱۷۱-۱۷۴؛ خسروشاهی، ج ۳، ۹۵؛ آیت‌الله‌العظمی حسین...، ۶۶-۷۰). حکومت پهلوی در اواخر سال ۱۳۴۴ ش جمعی از روحانیان مبارز را دستگیر و به زندان قزل‌قلعه در تهران منتقل کرد. رحمت‌الله فشارکی در فروردین ۱۳۴۵ همراه با جمعی از مدرسان حوزه علمیه قم در نامه‌ای به آنان، نگرانی خود را از بازداشت آنان ابراز کردند و آزادی آنان را خواستار شدند (همان، ۱۱۵؛ اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۹۹ ـ ۲۰۰).
رحمت‌الله فشارکی پس از آن نیز به تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد و علاوه بر قم، در حوزه علمیه سمیرم نیز تدریس می‌کرد و در رسیدگی به امور آن منطقه کوشا بود. او گذشته از حوزه علمیه سمیرم، آثار اجتماعی فراوانی از خود بر جای نهاد که از آن جمله می‌توان به همیاری در ساخت مسجد فشارکی‌ها (شهدا) در اصفهان، ساخت مسجدی در ریحان‌آباد ورامین و بازسازی حسینیه فشارک اشاره کرد. رحمت‌الله فشارکی پس از ۷۰ سال تدریس دروس حوزوی، در ۲۱ خرداد ۱۳۹۳ در قم از دنیا رفت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط ناصر مکارم شیرازی در صحن امام رضا (ع) (اتابکی) در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۲۲).
منابع: آیت‌الله‌العظمی حسین نوری همدانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۶)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۳)، «درگذشتگان: آیت‌الله فشارکی»، دوماهنامه آینه پژوهش، شماره ۱۴۷، مرداد و شهریور؛ خسروشاهی، سید هادی (۱۳۹۰)، اسناد نهضت اسلامی، ج ۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ «درگذشت استاد برجسته حوزه علمیه قم، آیت‌الله شیخ رحمت‌الله فشارکی» (۱۳۹۳)، هفته‌نامه افق حوزه، شماره ۳۹۳، ۴ تیر؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان (جلد دوم)، تهران، اسلامیه؛ مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج ۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.