میرحسین صادقی پروانی

صادقی پروانی، میرحسین؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. میرحسین صادقی پروانی در سال ۱۳۱۲ ش در دره ترکمن در ولایت پروان افغانستان به دنیا آمد. درباره تحصیلات او اطلاعات دقیقی در دست نیست. او مقدمات را در زادگاهش خواند. سپس راهی شهر کابل شد و در حوزه‌های علمیه شیعی آن شهر، بخشی از دروس را پیش استادان آنجا خواند. وی در سال ۱۳۳۵ ش به ایران آمد و در حوزه علمیه قم به تحصیل پرداخت. درباره استادان او در دوره سطح در حوزه علمیه قم اطلاعاتی در دست نیست و در زندگینامه او اطلاعاتی درباره آن درج نشده است. صادقی پروانی سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیات سید حسین طباطبایی بروجردی و امام خمینی بهره برد. درباره سال‌های حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در اواخر دهه ۱۳۳۰ در درس‌های امام خمینی در مسجد سلماسی شرکت می‌کرده است. حضور او در درس‌های امام خمینی در مسجد اعظم قم در سال‌های آغازین ۱۳۴۰ ش دور از انتظار نیست. وی سپس راهی عراق شد و در حوزه علمیه نجف اشرف در درس‌های خارج آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم شرکت کرد. صادقی پروانی پس از سال‌ها تحصیل در قم و نجف اشرف، در سال ۱۳۴۴ ش به کشورش بازگشت و در شهر کابل مقیم شد و به تبلیغ دین پرداخت. او دروس حوزوی را در حوزه علمیه کابل تدریس می‌کرد و هم‌زمان به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداخت. یکی از اقدامات او مقابله با هجمه‌های ملحدان از سویی و متحجران از سوی دیگر بود و به همین منظور همراه با جمعی از روحانیان آگاه، تشکلی را با عنوان روحانیت نوین تأسیس کرد و سپس نام آن را به حزب حسینی تغییر داد. این حزب پس از کودتای کمونیستی در افغانستان، بر دامنه فعالیت‌هایش افزود و پس از آن با عنوان سازمان نصر، به فعالیت علیه کمونیست‌ها پرداخت. او پس از اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، در قامت یکی از مؤسسان و سرشناس‌ترین چهره‌های مذهبی حزب وحدت اسلامی افغانستان ظاهر شد و به عضویت در شورای نظارت آن حزب انتخاب گردید و تلاش خود را صرف انسجام و وحدت مردم هزاره‌جات افغانستان و دفع خطرات و توطئه‌های بین‌المللی کرد (داودی ناصری، ج ۲، ۱۵۱-۱۵۳). یکی از اقدامات صادقی پروانی در آن دوران، انتشار نشریه فلق با هدف بالا بردن سطح فکری مجاهدین بود. وی مقالات فراوانی را با موضوعات عقاید و تفسیر قرآن و نهج‌البلاغه در این نشریه انتشار داد («آیت‌الله «صادقی پروانی» دار فانی را وداع گفت»، www.payam-aftab.com).

پس از شهادت عبدالعلی مزاری، دبیرکل حزب وحدت اسلامی در زمستان ۱۳۷۳ ش، در انتخاب جانشین ایشان نقش ایفا کرد و سپس به ریاست شورای نظارت حزب وحدت اسلامی انتخاب شد. پس از سقوط کابل در سال ۱۳۷۶ ش به دست نیروهای طالبان، به ایران آمد و مدت پنج سال در قم حضور داشت. او در سال ۱۳۸۰ ش در اولین اجلاس سران جبهه متحد نجات افغانستان و طرفداران محمدظاهر شاه، شاه سابق افغانستان در رم، از سوی هزاره‌ها در آن اجلاس شرکت داشت. در همان سال به کابل بازگشت و در اجلاس انتقال قدرت به اداره موقت تحت نظارت سازمان ملل شرکت کرد. او همچنین در اولین لویه جرگه افغانستان نامزد نمایندگی شد، ولی از کسب رأی لازم بازماند. سپس به شورای علما پیوست و پس از مدتی از آن خارج شد و مجمع علمای شیعه در افغانستان را تأسیس کرد (انصاری، ۱۵۷؛ داودی موسوی، ج ۲، ۲۵۱-۲۵۴).

صادقی پروانی سپس به عضویت در مجلس سنای افغانستان انتخاب شد و از اعضای آن مجلس بود (انصاری، ۱۵۷). او در کنار فعالیت‌های سیاسی، آثاری را تألیف کرده است که مقالات او در نشریه فلق از آن جمله است. علاوه بر آن کتاب‌هایی در زمینه فقه، اصول، تاریخ اسلام، تاریخ افغانستان و انقلاب اسلامی افغانستان نوشته است که چاپ نشده است («آیت‌الله «صادقی پروانی» دار فانی را وداع گفت»، www.payam-aftab.com). میرحسین صادقی پروانی در ۱۱ اسفند ۱۳۹۵ در کابل درگذشت و پیکرش پس از تشییع در محدوده مسجد قبا در شهرک امید کابل به خاک سپرده شد (انصاری، ۱۵۷). منابع: «آیت‌الله صادقی پروانی دار فانی را وداع گفت»، www.payam-aftab.com؛ انصاری، ناصرالدین (۱۳۹۶)، «درگذشتگان: آیت‌الله صادقی پروانی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال ۲۸، شماره ۱۶۴، خرداد و تیر؛ موسوی‌نژاد، سید محمد (عارف) (۱۳۹۳)، سی‌وپنج عالم (از عالمان تأثیرگذار در سده اخیر)، ج ۲، قم، مجمع ذخایر اسلامی.