حسین کرمانی
کرمانی، حسین؛ از شاگردان درس خارج اصول امام خمینی. حسین کرمانی در ۱۳۰۹ ش در داراب به‌دنیا آمد (معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از ...، ۹۷). کرمانی در سال ۱۳۲۴ ش وارد حوزه علمیه داراب شد و در آنجا به فراگیری دروس حوزوی پرداخت. او در مصاحبه‌اش، اطلاعاتی درباره استادانش در داراب نداده است. وی سپس به شیراز رفت و مدت سه سال در مدارس علمیه آن شهر به تحصیل مشغول بود؛ اما درباره استادانش در آنجا و همچنین دروسی که در شیراز خوانده است، سخنی نگفته است. کرمانی سپس راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر به تکمیل تحصیلات حوزوی پرداخت. او دوره سطح را در قم به پایان رساند، ولی درباره استادانش در آن دوره گزارشی در دست نیست. سپس در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد. او از حضور در درس رسائل امام خمینی سخن گفته است («ایران تا هند، عرصه فعالیت فرهنگی و تبلیغی پیشکسوت حوزوی»، http://hawzahnews.ir). می‌توان احتمال داد که منظور از حضور در درس رسائل امام خمینی، حضور در درس خارج اصول امام خمینی است؛ چراکه با استناد به مصاحبه کرمانی، وی در اواخر دهه ۱۳۲۰ ش وارد قم شده بود و در آن مقطع امام خمینی به تدریس دروس خارج فقه و اصول می‌پرداخت. با توجه به نیمه‌خصوصی بودن دوره اول درس خارج اصول امام خمینی، می‌توان گفت که وی از سال ۱۳۳۰ ش که دوره دوم درس خارج اصول امام خمینی آغاز شد، در آن درس حضور داشته است. درباره مدت حضور او در درس خارج اصول امام خمینی هم گزارشی وجود ندارد. کرمانی همچنین در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله سید محمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت می‌کرد (آیت‌الله‌العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج ۲، ۶۳۸). کرمانی در دوره حیات آیت‌الله بروجردی برای تبلیغ به شهرهای مختلف سفر می‌کرد. از جمله از سوی جمعی از مردم نیریز در استان فارس برای سخنرانی دعوت شد و به فعالیت‌های تبلیغی در آنجا پرداخت. سپس از سوی آیت‌الله بروجردی به قروه کردستان اعزام شد و نقشی محوری در منطقه غرب کشور یافت. یکی از اقدامات او در قروه، اعزام طلاب برای تبلیغ در شهرها و روستاهای اطراف بود، به‌گونه‌ای که در ماه‌های محرم و رمضان بالغ بر صد نفر از طلاب را برای امر تبلیغ ساماندهی می‌کرد («ایران تا هند، عرصه فعالیت فرهنگی و تبلیغی پیشکسوت حوزوی»، http://hawzahnews.ir). وی پس از رحلت آیت‌الله بروجردی، نمایندگی آیت‌الله گلپایگانی را در قروه بر عهده گرفت و بار دیگر از سال ۱۳۴۲ ش به دستور ایشان به فعالیت در آنجا ادامه داد. در آن زمان فعالیت‌های بهاییان در قروه، حساسیت نیروهای مذهبی را برانگیخته بود و کرمانی با دعوت از برخی از مدرسان برجسته حوزه علمیه قم، درصدد مقابله با فعالیت‌های بهاییان برآمد. از جمله آقایان احمد جنتی، ربانی شیرازی، محمدعلی شرعی و مهدی کروبی را برای سخنرانی به قروه دعوت کرد. وی همچنین حسینیه‌ای را در سنندج و مریوان تأسیس کرد و با این اقدامات، نقش زیادی در تبلیغ دین و همچنین نهضت اسلامی در آن منطقه داشت. یکی از ابتکارهای کرمانی برگزاری جشن‌های نیمه شعبان بود. در یکی از جشن‌های نیمه شعبان، آیت‌الله شریعتمداری و آیت‌الله گلپایگانی نیز نمایندگان خود را به آن جشن اعزام کردند که ابوالقاسم خزعلی سخنگوی بیت آیت‌الله گلپایگانی و غلامرضا گلسرخی سخنگوی بیت آیت‌الله شریعتمداری بود. علاوه بر آنان، سید نصرالله بنی‌صدر نیز با صدور اعلامیه‌ای، حضور در جشن قروه را لازم دانست و در پی آن بود که جمع کثیری از مردم همدان راهی قروه شدند و در آن جشن شرکت کردند («شیعه و سنی دست در دست یکدیگر برای حفظ و آبادانی میهن»، ۶-۷). فعالیت‌های کرمانی حساسیت حکومت پهلوی را برانگیخت، بنابراین پس از چهار سال حضور در قروه، مجبور به ترک آن شهر شد («ایران تا هند، عرصه فعالیت فرهنگی و تبلیغی پیشکسوت حوزوی»، http://hawzahnews.ir). کرمانی در سال ۱۳۴۸ به دستور آیت‌الله گلپایگانی به شهر آباده در استان فارس رفت و به تبلیغ در آن شهر پرداخت. مدتی هم نماینده آیت‌الله گلپایگانی در شهر لنجان استان اصفهان بود (آیت‌الله‌العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج ۲، ۶۳۸). او در همان سال از امام خمینی اجازه دخالت در امور حسبیه دریافت کرد (صحیفه امام، ج۱، ۴۸۶). وی در سال ۱۳۵۳ ش برای تبلیغ دین به هندوستان رفت و مدت چهار سال هم آنجا بود («شیعه و سنی دست در دست یکدیگر برای حفظ و آبادانی میهن»، ۵-۶). کرمانی در بدو ورود به هند، تحقیقاتی درباره شیعیان و شرایط آنان در هند انجام داد و سپس به فعالیت‌های تبلیغی در میان شیعیان آن کشور پرداخت؛ به همین علت وقتی درصدد برنامه‌ریزی برای برگزاری سمیناری با حضور شیعیان نقاط مختلف جهان در کشمیر برآمد، در یکی از سفرهایش به کشور، گذرنامه‌اش توقیف شد و ساواک موافقت با خروج کرمانی از کشور را منوط به استقبال سفیر ایران و نصب تصویر محمدرضاشاه در هم‌اندیشی کشمیر کرد. وقتی او از پذیرش این شرط خودداری کرد، ممنوع‌الخروج گردید و این نشست برگزار نشد («ایران تا هند، عرصه فعالیت فرهنگی و تبلیغی پیشکسوت حوزوی»، http://hawzahnews.ir).
او در آستانه پیروزی انقلاب در هندوستان بود و پس از آن به کشور بازگشت. در سال ۱۳۵۸ ش پس از بروز درگیری بین گروه‌هایی از مردم در قروه، هیئتی از آن شهرستان خواستار حضور کرمانی در آن شهر شدند. آنان به منزل آیت‌الله گلپایگانی و امام خمینی رفتند و مشکلات قروه را تشریح کردند و در پی این درخواست بود که کرمانی با حکم امام خمینی و به‌عنوان نماینده ایشان به قروه رفت (صحیفه امام، ج ۷، ۲۸۲). او در ۶ شهریور ۱۳۵۸ از سوی امام خمینی به‌عنوان نماینده ایشان در کردستان نیز منصوب شد (همان، ج ۹، ۳۵۵). کرمانی در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از سوی مردم داراب به نمایندگی انتخاب شد. حضور او در مجلس شورای اسلامی کوتاه بود، چراکه در ۵/۹/۱۳۶۰ از نمایندگی مجلس شورای اسلامی استعفا داد (معرفی نمایندگان...، ۱۲۹). وی در ۱۳ بهمن ۱۳۶۰ از سوی حسینعلی منتظری به سمت مسئول تبلیغ و ارشاد رزمندگان در جبهه‌های جنگ منصوب شد (آیت‌الله‌العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک، ج ۲، ۶۳۸؛ قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک، ج ۵، ۳۱۷). پس از آن به فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی در کشور ادامه داد («ایران تا هند، عرصه فعالیت فرهنگی و تبلیغی پیشکسوت حوزوی»، http://hawzahnews.ir).
شیخ حسین کرمانی در مهر ۱۴۰۰ در قم از دنیا رفت و پیکرش در حرم حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد («مراسم تشییع حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ حسین کرمانی»،jamaran.news.ir). منابع: آیت‌الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۵)، ج ۲، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ «ایران تا هند، عرصه فعالیت فرهنگی و تبلیغی پیشکسوت حوزوی»، http://hawzahnews.ir/news/919235؛ «شیعه و سنی دست در دست یکدیگر برای حفظ و آبادانی میهن، گفتگو با حاج شیخ حسین کرمانی (نماینده وقت امام در غرب کشور)» (۱۳۸۴)، چشم‌انداز، ویژه‌نامه کردستان، پاییز؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج ۱ و ۷ و ۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ صحیفه امام (۱۳۷۸)، ج۱، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی؛ قیام ۱۵ خرداد به روایت اسناد ساواک (۱۳۸۲)، ج ۵، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات؛ «مراسم تشییع حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ حسین کرمانی»،jamaran.news.ir ؛ معرفی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تا پایان دوره پنجم قانون‌گذاری (۱۳۷۸)، تهران، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.