عید غدیر، از بزرگترین اعیاد شیعه و مصادف با ۱۸ ذی‌الحجه است. طبق روایات در این روز پیامبر اسلام(ص)، حضرت علی(ع) را به جانشینی خود برگزید.
غدیر خم
رسول خدا در سال ۱۰ هجری قمری، در آخرین حج خود که به حجه الوداع معروف شد (طوسی، تهذیب الاحکام، ج۵، ص۴۷۴؛ زرقانی، شرح الزرقانی، ج۴، ص۱۴۱)، با جمعی از یاران خود به مکه سفر کرد. پس از پایان اعمال حج و در راه بازگشت به مدینه، جبرئیل امین در مکانی به نام غدیر خم، بر رسول خدا نازل شد و از جانب خداوند به رسول خدا(ص) امر کرد تا علی(ع) را به عنوان جانشین خود به مردم معرفی کند (عیاشی، تفسیر عیاشی، ج۱، ص۳۳۲). رسول خدا(ص) نیز حاجیان را گرد آورد و علی(ع) را به جانشینی خود برگزید (کلینی، الکافی، ج۱، ص۲۹۵).
عید گرفتن شیعیان در روز غدیر
در احادیث شیعه، عید غدیر را با عباراتی چون عیدُ اللهِ الاکبر (بزرگترین عید الهی) (حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۸، ص۸۹)، عید اهل بیت محمد(ص) (سیدابن‌طاووس، اقبال الاعمال، ج۱، ص۴۶۴) و اشرف الاعیاد (والاترین عید) (کلینی، کافی، ج۴، ص۱۴۸) یاد کرده‌اند. شیعیان این روز را در مساجد و هیئات جشن می‌گیرند و سادات آل محمد(ص) را بزرگ می‌دارند. عید غدیر در ایران تعطیل رسمی است.
امام‌خمینی و عید غدیر
امام‌خمینی، عید غدیر خم را از بزرگترین اعیاد مذهبی و متعلق به مستضعفان و مظلومان جهان می‌شمرد (امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۱۹، ص۶۳). ایشان معتقد بود روز عید غدیر روزی است که پیغمبر اکرم(ص) تکلیف حکومت و الگوی حکومت اسلامی را تا آخر تعیین فرموده است (امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۵، ص۲۸). زنده نگه داشتن این عید نیز نه فقط با جشن و چراغانی و مداحی، بلکه با تبعیت ممکن می‌شود. غدیر از نظر امام‌خمینی منحصر در آن زمان نیست و به همۀ دوران‌ها تعلق دارد و باید روش ملت‌ها و دست اندرکاران باشد. قضیه غدیر، قضیه جعل حکومت است، این است که قابل نصب است و الّا مقامات معنوی قابل نصب نیست (امام‌خمینی، صحیفه امام، ج۲۰، ص۱۱۲).
امام‌خمینی پس از رحلت سیدمحسن حکیم -که با عید غدیر مصادف شده بود- عید نگرفت و در پاسخ به یکی از علاقه‌مندان غدیر، به فوت حکیم و لزوم بزرگداشت وی اشاره کرد (مهری، خاطرات، ج۶، ص۱۵۹–۱۶۰).
منابع
امام‌خمینی، سیدروح‌الله، صحیفۀ امام، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، ۱۳۸۹.
حر عاملی، محمد بن‌الحسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسۀ آل البيت لإحیاء التراث، ۱۴۱۶ق،
رزقانی، محمد بن‌عبدالباقی، شرح العلامه الزرقانی علی المواهب اللدنیة بالمنح المحمدیة، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
سیدابن‌طاووس، علی بن‌موسی، اقبال الاعمال، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۴۰۹ق.
طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، سید حسن موسوی خرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی تا.
عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، تحقیق رسولی محلاتی، تهران، مکتبه علمیه اسلامیه، بی‌تا.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۴۰۷ق.
مهری، سیدعباس، خاطرات، چاپ‌شده در سرگذشت‌های ویژه از زندگی امام‌خمینی، تدوین مصطفی وجدانی، پیام آزادی، ۱۳۷۲.