اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی (کتاب)

اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی، به قلم غلام‌حسن مقیمی و حاصل چندین سال تدریس او است.

نویسنده

غلام‌حسن مقیمی (متولد: ۱۳۳۷ش)، تحصیلات ابتدایی و دبیرستان خود را در بهشهر و بابل گذراند و از سال ۱۳۶۵ش، تحصیل علوم حوزوی را در حوزه علمیه قم آغاز کرد. او از سال ۱۳۶۸ش وارد دانشگاه باقرالعلوم شد و هم‌زمان با گذراندن دروس حوزوی، تحصیل در دانشگاه را تا مقطع دکتری علوم سیاسی ادامه داد. مقیمی، دو کتاب و ۱۸ مقاله تألیف کرده‌است؛ کتاب «نقش مردم در حکومت دینی» او در سال ۱۳۸۰ش شایسته تقدیر شد. مقیمی در سال ۱۳۸۹ش دبیر علمی همایش اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی امام‌خمینی بود که به کوشش مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص) برگزار شد.

اهمیت کتاب

اهمیت کتاب اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی، در آموزشی‌بودن آن است. از همین جهت تلاش شده‌است تا مختصر، روان و در عین حال تخصصی باشد. این کتاب که حاصل چندین سال تدریس نویسنده است، کوشیده‌است تا اندیشه سیاسی امام‌خمینی را به صورت همه‌جانبه و در قالب ۱۴ جلسه درسی تدوین کند. در این کتاب، به مهم‌ترین تحولات سیاسی و اجتماعی دوران حیات امام‌خمینی از دوران قبل از انقلاب تا دوران تأسیس و تثبیت نظام جمهوری اسلامی در ایران اشاره شده و عملکرد و مواضع سیاسی و اجتماعی ایشان با توجه به موقعیت‌های مختلف، مورد مطالعه قرار گرفته‌است.

ساختار

کتاب اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی، از یک پیشگفتار، هفت فصل و فهرست منابع تشکیل شده‌است.

• در فصل اول، به کلیات و مفاهیم مورد بررسی در کتاب پرداخته شده‌است (یک درس).
• فصل دوم، شخصیت، آثار سیاسی و زمانه امام‌خمینی را توصیف می‌کند (دو درس).
• فصل سوم، مبادی و مبانی اندیشه سیاسی امام‌خمینی را بیان کرده‌است (دو درس)؛ از قبیل مبانی معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی، مبانی کلامی، فقهی، عرفانی و رفتاری، مبنای فقهی‌اصولی و مبانی رفتاری و عملی اندیشه سیاسی امام‌خمینی.
• فصل‌های چهارم و پنجم، دین و سیاست و نیز نظریه ولایت فقیه و حکومت ولایی از منظر امام‌خمینی را شرح می‌دهد (فصل چهارم دو درس و فصل پنجم سه درس).
• فصل‌های ششم و هفتم نیز به مشروعیت و مشارکت و سیاست خارجی و روابط بین‌الملل می‌پردازد (فصل ششم دو درس و فصل هفتم یک درس). در پایان هر درس، خلاصه مطلب و منابع بیشتر برای مطالعه ذکر شده‌است. پایان‌بخش کتاب هم فهرست منابع و مآخذ است.

در این کتاب تقریباً تمام اندیشه‌های سیاسی امام‌خمینی جمع شده‌است. نویسنده در این کتاب، کوشیده‌است ضمن پاسخ‌گویی به شبهات سیاسی، فرهنگ «سیاست ما عین دیانت ماست» را معرفی کند. بیان اهداف کلی هر درس و انتظاراتی که از دانشجو می‌رود –که در ابتدای هر درس آمده‌است- و نیز پرسش‌های پایانی هر درس، آموزش آسان‌تر و امکان ارزیابی مستمر را فراهم ساخته‌است. روش کتاب در بررسی افکار و اندیشه‌های سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی، روش تحلیلی و توصیفی است.

منابع کتاب

نویسنده در تدوین کتاب اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی، از ۱۴۷ منبع (کتاب و مقاله) فارسی بهره برده‌است. در میان این منابع، برخی آثار ترجمه‌شده از نویسندگان خارجی نیز وجود دارد.

وضعیت نشر

مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص)، کتاب اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی را نخستین‌بار در سال ۱۳۹۳ش منتشر کرد. این کتاب در یک مجلد و ۴۴۰ صفحه و شمارگان ۵۰۰ منتشر شد.

کاستی‌ها

بر خلاف ادعای آموزشی و تخصصی بودن کتاب اندیشه سیاسی‌اجتماعی امام‌خمینی، یکی از اشکالات صوری که در وهله اول به چشم می‌آید، فهرست منابع پایانی کتاب است که ترتیب الفبایی در آن رعایت نشده‌است و دسترسی به منابع را سخت کرده‌است.