سیدباقر آیت میردامادی
سیدباقر آیت میردامادی، از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی.
تبد و خاندان
سید باقر آیت میردامادی در سال ۱۳۱۵ در سده (خمینی‌شهر کنونی) در نزدیکی اصفهان به دنیا آمد. پدرش سید محمدحسین از روحانیان بزرگ اصفهان و از شاگردان آیات آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و آقا سید ابوالحسن اصفهانی بود که پس از سال‌ها تحصیل در قم، به تبلیغ دین در اصفهان می‌پرداخت.
تحصیل
سید باقر آیت میردامادی خواندن و نوشتن را در زادگاهش آموخت. در سال ۱۳۳۱ش به اصفهان رفت و به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات و بخشی از دروس سطح را در مدرسه علمیه جده بزرگ آن شهر [۱] نزد شیخ حیدرعلی صلواتی، سید میرزا هاشمی، شیخ عباسعلی ادیب اصفهانی، شیخ محمدحسن عالم نجف‌آبادی، سید حسین خادمی اصفهانی، سید مصطفی مهدوی هرستانی و شیخ احمد فیاض فراگرفت [۲] آنگاه در درس خارج فقه و اصول آقایان سید حسین خادمی اصفهانی و سید محمدرضا خراسانی حاضر شد[۳] آیت میردامادی آنگاه در سال ۱۳۳۹ش به قم رفت و در درس عالی سطح شیخ عبدالجواد جبل‌عاملی اصفهانی و سید محمدباقر سلطانی طباطبایی حضور یافت[۴] و پس از پذیرش در آزمونی که توسط ممتحنان منتخب آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی در حوزه علمیه قم برگزار می‌شد، به درس خارج آن مرجع راه یافت و مدت کوتاهی در درس خارج فقه ایشان شرکت کرد. پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی، در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی حاضر شد. وی سپس در درس خارج فقه امام خمینی که در مسجد اعظم تشکیل می‌شد حضور یافت. حضور در درس امام خمینی کوتاه‌مدت بود و به گفته خودش، یک سال بیشتر تداوم نیافت، چراکه با تبعید امام خمینی به خارج از کشور (۱۳ آبان ۱۳۴۳)، از آن درس محروم ماند؛[۵] بنابراین می‌توان احتمال داد که او از سال ۱۳۴۱ش در درس خارج فقه امام خمینی حضور می‌یافت.
سید محمدباقر آیت میردامادی پس از تبعید امام خمینی، از درس خارج فقه و اصول آیات مرعشی نجفی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی و عباسعلی شاهرودی بهره برد و در سال ۱۳۴۷ش، پس از درگذشت پدرش به اصفهان بازگشت و به تدریس در مدرسه صدر پرداخت. او در اصفهان در درس خارج آیات میر سید علی موسوی بهبهانی، آقا رحیم ارباب و سید محمدرضا خراسانی شرکت می‌کرد. هم‌زمان در خمینی‌شهر به اقامه نماز جماعت و تبلیغ دین و ارشاد مردم مشغول بود [۶] برخی از فعالیت‌های عام‌المنفعه آیت میردامادی در خمینی‌شهر عبارت است از: تأسیس هیئت خیریه ائمه اطهار (علیهم‌السلام) در شمس‌آباد، تأسیس کمیته امداد امیرالمؤمنین در محله فتح‌آباد، تأسیس خیریه کوثر در محله فتح‌آباد، تأسیس صندوق‌های قرض‌الحسنه علی ابن الحسین (ع) در شمس‌آباد، بازسازی مسجد نو شمس‌آباد، بازسازی مسجد امام حسن مجتبی (ع) در محله شمس‌آباد خمینی‌شهر، بنای حسینیه کوثر در مجاورت امامزاده سید محمد، بازسازی و تعمیر اساسی مسجد ملامحسن آن شهر، تأسیس ساختمان مسجد (سید)، و اقدام به تأسیس حسینیه و مجتمع فرهنگی میرداماد در خمینی‌شهر [۷]
آیت میردامادی در ۱۳۵۷ ش پس از درگذشت برادرش سید جعفر آیت میردامادی، امام جماعت مسجد امام رضا (ع) در تهران، و پیرو درخواست جمعی از مؤمنان آن شهر و با دستور آیت‌الله مرعشی نجفی به تهران رفت و امامت جماعت آن مسجد را بر عهده گرفت. او در تهران هم‌زمان با اقامه نماز در مسجد امام رضا (ع) و تبلیغ دین، در درس خارج فقه آیت‌الله سید احمد موسوی خوانساری نیز حاضر می‌شد. سپس مجتمع مذهبی ـ فرهنگی امام رضا (ع) را در مسجد امام رضا (ع) تأسیس کرد که شامل کتابخانه، درمانگاه و مؤسسه فرهنگی بود و امروزه شعبه‌ای از کمیته امداد در آن مؤسسه مستقر است[۸] درباره مبارزات سیاسی آیت میردامادی در تهران گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در کنار دیگر روحانیان مبارز تهران، به فعالیت‌های سیاسی نیز اهتمام می‌ورزید.
او پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به سازمان عقیدتی سیاسی وزارت دفاع رفت و مدت بیست سال به فعالیت در آن سازمان پرداخت. در آن مدت به‌طور منظم چهار سال و هر سال یک ماه به جبهه‌های جنگ اعزام می‌شد (همان، ص۳۴-۳۳). در مدت فعالیت در آن سازمان، اهتمام ویژه‌ای به فعالیت‌های فرهنگی داشت، ازجمله در احداث مرکز زیارتی، سیاحتی و رفاهی برای کارمندان و کارگران وزارت دفاع و صنایع دفاع در مشهد مقدس نقش داشت (حسینی، ۳۲). پس از بازنشستگی از وزارت دفاع، به مدرسه سید جواد علم‌الهدی در تهران رفت و به مدت دو سال به تدریس مکاسب و رسایل در آن مدرسه علمیه پرداخت («آیت‌الله سید باقر...»، ص۳۴-۳۳). هم‌زمان به سفرهای تبلیغی به کشورهای مختلف می‌رفت، ازجمله در سال ۱۳۷۳ ش به‌اتفاق ۱۵۰ نفر از دانشجویان دانشگاه‌های مختلف، به اوکراین اعزام شد و مدت یک ماه به تبلیغات اسلام و ارشاد و راهنمایی مسلمانان آن کشور پرداخت (حسینی، ص۳۲). او در سال ۱۳۸۱ ش، دفتر حسین نوری همدانی در حسینیه همدانی‌های تهران تأسیس کرد و از آن تاریخ به فعالیت‌های علمی و فرهنگی در آن دفتر می‌پردازد [۹]
تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله بروجردی («حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید...»، ص۸)، تقریرات درس خارج فقه آیت‌الله مرعشی نجفی (کتاب الطهاره)، علی در بستر شهادت، نوروز چه روزی است؟ (معرفی عید نوروز و جهات منفی و مثبت آن)، مواعظ المعصومین علیهم‌السلام (تاریخچه مختصری از زندگینامه معصومین (ع))، اسلام و حقوق متقابل: شرحی بر رسالۀ حقوق امام چهارم حضرت علی ابن الحسین زین‌العابدین (ع)، در دو جلد، توصیه ضروری به زائران خانه خدا (برای حجاج و زائران مکه)، اصول دین از دیدگاه حضرت عبدالعظیم حسنی، خمس و نقش حساس آن در عدالت اجتماعی و اقتصاد اسلامی، آیت‌الله مجاهد حاج سید هاشم میردامادی نجف‌آبادی، اربعین میردامادی (مشتمل بر چهل آیه از قرآن کریم و چهل روایت در تفسیر هر یک از آن آیات و چهل قطعه شعر در مقام و معرفی حضرت حجت ابن الحسن(عج))، پیام عاشورا (شرح سخنرانی‌های امام حسین (ع))، وظایف مسئولین در حکومت اسلامی از دیدگاه اسلام، نظارت در اسلام، ولایت فقیه عمود خیمه انقلاب اسلامی، خمینی‌شهر: شهری که باید از نو شناخت (در شناخت مشاهیر و علمای خمینی‌شهر) (حسینی، ص۳۲) از تألیفات آیت میردامادی است.
پانویس
منابع
«آیت‌الله سید باقر آیت میردامادی: جامعیت علمی و عملی امام خدشه‌ناپذیر است»، هفته‌نامه حریم امام، سال ششم، شماره ۲۸۰، ۱۹ مرداد؛ «حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید باقر میردامادی: سید احمد آقا بازوی فکری امام بود» (۱۳۹۴)، هفته‌نامه حریم امام، شماره ۲۱۰، ۲۰ اسفند؛ حسینی، زهراسادات (۱۳۹۶)، «زندگینامه آیت‌الله سید باقر آیت میردامادی: نمونه‌ای از پایمردی»، هفته‌نامه حریم امام، سال ششم، شماره ۲۸۰، ۱۹ مرداد؛ مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج ۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.