مهدی بیگدلی

مهدی بیگدلی، از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی.

مهدی بیگدلی در سال ۱۳۲۳ در قم به دنیا آمد. پدرش حاج حبیب‌الله خیاط، یکی از خیاطان برجسته قم بود که به دوخت عبا اشتغال داشت و به همین علت مغازه‌اش محل اجتماع علما و فضلا بود و مناسبات خوبی با روحانیان و مراجع تقلید داشت (انصاری قمی،۳۸۲). او دوران ابتدایی را در قم به پایان رساند و سپس برای ثبت‌نام به دبیرستان دین و دانش در قم رفت، ولی با پیشنهاد سیدمحمد حسینی بهشتی، رئیس دبیرستان دین و دانش، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد. او از سال ۱۳۳۶ زیر نظر آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی مقدمات را پیش شیخ عبدالحسین وکیلی قمی خواند. در درس شرح لمعه، مطول و مغنی هم از شاگردان سیدحسین شب‌زنده‌دار بود و بخش دیگری از مغنی را هم پیش محمد مؤمن قمی خواند. بخش دیگری از شرح لمعه را هم پیش شیخ غلامرضا صلواتی و محمدتقی ستوده آموخت و آنگاه وارد درس رسائل آیت‌الله محمد فاضل لنکرانی شد و آن کتاب را نزد او فراگرفت. هم‌زمان در درس کفایةالاصول سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی شرکت می‌کرد. سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت و در تابستان سال ۱۳۴۳ در درس مسائل مستحدثه امام‌خمینی حضور یافت («استاد بیگدلی: بنای حوزه علمیه بر اساس تعمق و تفکر»، mobahesat.ir ). امام‌خمینی در تابستان ۱۳۴۳ به تدریس مسائل مستحدثه (درباره مسائلی چون بیمه، امور بانکی، ملک سرقفلی و احکام آن و... ) در خانه‌شان در قاضی یخچال قم می‌پرداخت و جمعی از طلاب در آن درس شرکت می‌کردند و مهدی بیگدلی هم از جمله آنان بود. این درس سه ماه طول کشید، بنابراین می‌توان گفت بیگدلی مدت سه ماه از درس مسائل مستحدثه امام‌خمینی بهره می‌برده است. با استناد به مصاحبهای از بیگدلی می‌توان احتمال داد که او مدت یک ماه هم در درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی در پاییز ۱۳۴۳ و پیش از تبعید ایشان به خارج از کشور در ۱۳ آبان ۱۳۴۳، حضور می‌یافته است. وی پس از تبعید امام‌خمینی مدت دو سال در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی شرکت کرد. مدت یازده سال هم در درس‌های خارج فقه و اصول آیت‌الله شیخ مرتضی حائری یزدی شرکت داشت («استاد بیگدلی: بنای حوزه علمیه بر اساس تعمق و تفکر»، mobahesat.ir ). مدتی هم از درس‌های خارج فقه و اصول آیات سیدمحمد محقق داماد، سیدمحمد روحانی و حسینعلی منتظری استفاده کرد (انصاری، ۳۸۲). بیگدلی در کنار تحصیل، به تدریس در حوزه علمیه قم هم می‌پرداخت و ابتدا مقدمات را تدریس می‌کرد. کتاب‌های حوزوی را هم از مقدمات تا کفایةالاصول تدریس کرد. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل شورای مدیریت حوزه علمیه قم، از سوی آیت‌الله فاضل لنکرانی به‌عنوان یکی از ممتحنان حوزه علمیه قم تعیین شد و ابتدا شرح لمعه و اصول فقه را امتحان می‌گرفت و پس از چند سال ممتحن رسائل و مکاسب بود و بعد از مدتی کفایةالاصول و سپس درس خارج را امتحان می‌گرفت و مدت‌ها ممتحن پایه‌های ۹ و ۱۰ بود و در مجموع مدت سی‌وپنج سال در بخش امتحانات شفاهی حوزه علمیه قم مشغول بود. کتاب‌های خمس، زکات، حج و اجاره، دوره کامل اصول و حواشی دقیق و انتقادی بر کتاب‌های معالم، اصول فقه، رسائل، کفایةالاصول و عروةالوثقی از تألیفات اوست. مهدی بیگدلی داماد آیت‌الله سیداحمد حسینی زنجانی و شوهر همشیره آیت‌الله سیدموسی شبیری زنجانی است (شبیری زنجانی، ج ۳، ۵۲۳). وی در ۶ فروردین ۱۴۰۱ در قم از دنیا رفت و پیکرش پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله جعفر سبحانی در حجره ۱۶ صحن حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد (انصاری قمی، ۳۸۲). منابع: انصاری قمی، ناصرالدین (۱۴۰۱)، «بیگدلی، مهدی»، دوماهنامه آینه پژوهش، سال سی و سوم، شماره ۱۹۴، خرداد و تیر؛ «استاد بیگدلی: بنای حوزه علمیه بر اساس تعمق و تفکر» (۱۳۹۴)، مباحثات: رسانه فکری تحلیلی حوزه و روحانیت، ۳۰ تیر، mobahesat.ir؛ شبیری زنجانی، سیدموسی (۱۳۹۳)، جرعه از دریا، ج ۳، تهیه و تنظیم: مؤسسه کتابشناسی شیعه، قم، مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه (مؤسسه تراث الشیعه.