احمد سعیدی
سعیدی، احمد؛ از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی. احمد سعیدی معروف به سعیدی قوچانی در سال ۱۳۰۷ ش در روستای کلاته قوچان به دنیا آمد. او خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌ای در زادگاهش فراگرفت. سپس راهی قوچان شد و در حوزه علمیه آن شهر بخشی از دروس مقدماتی حوزوی را نزد استادان آنجا خواند، ولی درباره استادان او در آن شهر اطلاعاتی در دست نیست. سعیدی قوچانی سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی به مشهد رفت و در مدارس علمیه آن شهر ادبیات را نزد شیخ محمدتقی ادیب نیشابوری خواند. سپس در درس سطح برخی از استادان مشهدی حضور یافت، ولی درباره درس‌ها و استادان او در مشهد هم گزارشی در دست نیست. احمد سعیدی قوچانی پس از طی دروس سطح در مشهد رهسپار عراق شد و در نجف اشرف مستقر شد و در آنجا در درس خارج فقه و اصول آیات عبدالهادی شیرازی، سید محسن طباطبایی حکیم، سید محمود حسینی شاهرودی، سید ابوالقاسم موسوی خویی، سید حسن موسوی بجنوردی، سید عبدالله شیرازی و امام خمینی حضور یافت. درباره سال عزیمت او به نجف اشرف گزارشی وجود ندارد، ولی با استناد به حضور او در درس آیت‌الله سید عبدالهادی شیرازی (درگذشته به سال ۱۳۴۰ ش) می‌توان گفت که در دهه ۱۳۳۰ ش در نجف اشرف مقیم شده بود و در درس استادان آنجا شرکت می‌کرد. او بیست و پنج سال در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله خویی شرکت کرد. درباره سال‌های دقیق حضور او در درس خارج فقه (بیع مکاسب) امام خمینی که از سال ۱۳۴۴ ش در مسجد شیخ انصاری نجف برگزار می‌شد، گزارش دقیقی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که از آغاز درس خارج فقه امام خمینی، در آن درس شرکت می‌کرد و این حضور تا مهاجرت ایشان به فرانسه در مهر ۱۳۵۷ استمرار داشته است. سعیدی قوچانی در کنار حضور در درس‌های خارج فقه و اصول آیات مذکور، در درس مباحث اخلاقی و عرفانی دو تن از همشهریانش آقایان شیخ ذبیح‌الله قوچانی و شیخ عباس قوچانی نیز شرکت می‌کرد. سعیدی قوچانی در کنار تحصیل در حوزه علمیه نجف اشرف، به تدریس در آن حوزه هم می‌پرداخت و برخی از دروس فقه و اصول را تدریس می‌کرد. در کنار درس‌های فوق، ازجمله مدرسان درس فلسفه (که اقبال زیادی به آن در آن حوزه وجود نداشت) بود و دو دوره شرح منظومه ملاهادی سبزواری را تدریس کرد. او که داماد آیت‌الله سید عبدالله شیرازی از مراجع تقلید مقیم نجف اشرف بود، از اصحاب و یاران ایشان شمرده می‌شد و در جلسات استفتای ایشان شرکت می‌کرد («آیت‌الله سعیدی قوچانی دارفانی را وداع گفت»، ۴). وی در کنار تحصیل و تدریس، در ایامی که در نجف بود، به پیاده‌روی‌های کربلا اهتمام داشت و با دوستان خود فروع مسائل فقهی را در مسیر به نقد و بررسی می‌گذاشت. هم‌زمان به مبارزه با حکومت پهلوی هم می‌پرداخت و ازجمله از یاران امام خمینی بود و همسو با ایشان با حکومت پهلوی مبارزه می‌کرد و به همین علت نیز مدتی زندانی شد. او به گفته محمدرضا ناصری از شاگردان امام خمینی در نجف اشرف، ازجمله علاقه‌مندان به امام خمینی بود که در مسائل انقلاب اسلامی «خیلی خوب تحلیل داشت و زحمت می‌کشید؛ اگرچه کارهایش اسم‌ورسم‌دار نبود» (سعیدی، ۶). در آن سال‌ها با سفر به ایران و دیگر کشورهای منطقه، به تبلیغ احکام دین می‌پرداخت و نقش ممتازی در انتقال اخبار و نامه‌های امام خمینی به کشور داشت. او پس از بازگشت آیت‌الله سید عبدالله شیرازی به ایران و استقرار ایشان در مشهد، در انتقال برخی از اخبار و نامه‌ها به ایشان نقش داشت و ازجمله نامه مهمی را از امام خمینی به ایشان رساند. او با حکومت بعث عراق هم مبارزه می‌کرد و وقتی صدام حسین رئیس‌جمهور وقت عراق در سال ۱۳۵۸ ش مراسم پیاده‌روی به کربلا را ممنوع کرد، از آن دستور پیروی نکرد و به همین علت دستگیر شد و مدتی را در زندان‌های حکومت بعث عراق گذراند. سعیدی قوچانی پس از آزادی از زندان در سال ۱۳۵۸ ش به ایران تبعید شد. او پس از بازگشت به کشور در شهر قم مقیم شد و به تدریس درس کفایه در حوزه علمیه قم پرداخت و سپس تدریس درس خارج فقه را آغاز کرد. هم‌زمان به تبلیغ دین نیز می‌پرداخت و بیش از ۵۰ سال به این امر اهتمام جدی داشت و ازجمله بارها به کشورهای سوریه و لبنان سفر کرد و سی بار نیز به بیت‌الله الحرام و حج مشرف شد («آیت‌الله سعیدی قوچانی دارفانی را وداع گفت»، ۴). منزل او در قم و نجف کانون محبت به اهل‌بیت علیهم‌السلام بود و مراسم توسل و سوگواری در آن برگزار می‌شد. آن مرحوم با نیت خیر آنها را به‌عنوان مهدیه وقف کرد (سعیدی، ۶). سعیدی قوچانی در ۱۷ مهر ۱۳۸۷ در قم درگذشت و پیکر او پس از تشییع در قم و اقامه نماز توسط حسین وحید خراسانی به عراق انتقال یافت و پس از اقامه نماز در حرم امام علی (ع)، در جوار مرقد کمیل بن زیاد در نجف اشرف به خاک سپرده شد («آیت‌الله سعیدی قوچانی دارفانی را وداع گفت»، ۴). منابع: «آیت‌الله سعیدی قوچانی دارفانی را وداع گفت» (۱۳۸۷)، دوهفته‌نامه افق حوزه، سال هفتم، شماره ۲۰۳، ۲۴ مهر؛ سعیدی، مرتضی (۱۳۹۰)، «عالمی که منزل مسکونی خود در قم و نجف را وقف کرد»، دوهفته‌نامه افق حوزه، سال دهم، شماره ۳۱۹، ۱۶ شهریور.