حسین پزشکی مدرس
پزشکی مدرس، حسین؛ از شاگردان درس خارج اصول و فقه امام خمینی. حسین پزشکی مدرس امندی در سال ۱۳۱۶ ش در خانواده‌ای روحانی در روستای امند در نزدیکی شهر صوفیان (آذربایجان شرقی) به دنیا آمد. پدرش میرزاعلی پزشکی امندی از روحانیان برجسته منطقه بود که سال‌ها به تدریس در حوزه علمیه قم می‌پرداخت. حسین پزشکی مدرس خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه میرزا احمد ذاکری امندی خواند. سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و به همین منظور راهی تبریز شد و در مدرسه علمیه آن شهر ادبیات و بخشی از دروس سطح را نزد آقایان میرزا عمران علیزاده، سید جواد خطیبی و میرزا احمد توتونچی خواند. در همان زمان به تدریس بخشی از دروس مقدماتی در طالبیه تبریز پرداخت. پزشکی مدرس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد استادان آنجا تکمیل کرد، ولی در زندگینامه او در دانشنامه ارونق و انزاب به استادان دوره سطح او در قم اشاره‌ای نشده است. هم‌زمان دروس فلسفه، عرفان، نجوم و هیئت را هم نزد آیت عبدالله جوادی آملی و حسن حسن‌زاده آملی خواند. پزشکی مدرس سپس در درس‌های خارج فقه و اصول آیات امام خمینی، سید کاظم شریعتمداری، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی، میرزا هاشم آملی و حسین وحید خراسانی شرکت کرد. درباره سال‌های دقیق حضور او در درس‌های خارج فقه و اصول امام خمینی گزارشی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در دهه ۱۳۳۰ ش و آغازین سال‌های دهه ۱۳۴۰ ش و پیش از تبعید امام خمینی به خارج از کشور در آن درس‌ها در مساجد محمدیه و سلماسی و اعظم قم شرکت می‌کرده است. او درس‌های برخی استادان خود را تقریر کرده است، ولی اطلاعی از تقریرات درس امام خمینی در دست نیست. حسین پزشکی سپس به تدریس در حوزه علمیه قم پرداخت و ازجمله کتاب معالم‌الاصول را در مدرسه فیضیه تدریس می‌کرد (رحمن‌زاده صوفیانی، ج ۱، ۸۵-۸۶). پزشکی مدرس در سال ۱۳۴۴ ش دو اعلامیه را در حمایت از امام خمینی و با نام «حسین پزشکی تبریزی» امضا کرده است. بر اساس یکی از این اعلامیه‌ها که در مهر ۱۳۴۴ ش و پس از انتقال امام خمینی از ترکیه به نجف اشرف صادر شد، امضاکنندگان خرسندی خود را از حضور امام خمینی در جوار حرم علوی (ع) ابراز کردند و بار دیگر بر غیرقانونی بودن تبعید ایشان به خارج از کشور تأکید نمودند و بازگشت ایشان به کشور را خواستار شدند (اسناد انقلاب اسلامی، ج ۳، ۱۷۰ ـ ۱۶۸). در اولین سالگرد تبعید امام خمینی به خارج از کشور، همراه با جمع کثیری از طلاب و روحانیان سراسر کشور، با صدور اعلامیه‌ای، تبعید ایشان را غیرقانونی دانستند و بر ضرورت بازگرداندن ایشان به کشور تأکید کردند (همان، ۱۹۰ ـ ۱۸۵). او پس از تأسیس جامعه المصطفی العالمیه، به همکاری با آن پرداخت و در آن مرکز آموزشی بین‌المللی تدریس می‌کرد. او علاوه بر تقریرات درس‌های برخی از استادان خود، دروس هیئت و نجوم حسن حسن‌زاده آملی را در موضوع مالانائوس تقریر کرده است. حسین پزشکی مدرس در ۱۱ دی ۱۳۸۱ در قم درگذشت و پیکرش در قبرستان نو آن شهر به خاک سپرده شد. پس از رحلت او، کتابخانه‌اش که از کتابخانه‌های بسیار نفیس بود، به کتابخانه مسجد اعظم قم و کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی اهدا شد (رحمن‌زاده صوفیانی، ج ۱، ۸۵-۸۷). منابع: اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ رحمن‌زاده صوفیانی، جعفر (۱۳۹۲)، دانشنامه ارونق و انزاب، با مقدمه سید احمد حسینی اشکوری، ج ۱، قم، مجمع ذخایر اسلامی.