عبدالرحیم نیری بروجردی

نیری بروجردی، عبدالرحیم؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. عبدالرحیم نیری بروجردی در سال ۱۲۸۰ ش (جواهرکلام، ج ۲، ۲۵۴) در یکی از روستاهای اطراف بروجرد به دنیا آمد (شریف رازی، ج۲، ۸۸). پدرش شیخ محمدحسین و پدربزرگش شیخ غلامرضا نیری از عالمان دینی آن سامان بودند (جواهرکلام، ج ۲، ۲۵۴). نیری بروجردی مقدمات را در بروجرد نزد پدرش و دیگر استادان حوزه علمیه بروجرد خواند (همان، ۲۵۵). سپس برای تکمیل تحصیلات حوزوی راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد آیت‌الله سید شهاب‌الدین نجفی مرعشی و بعضی دیگر از استادان آن حوزه فراگرفت. از زمان ورود آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی، در درس‌های خارج فقه و اصول ایشان حضور یافت و تا پایان عمر ایشان از زعمای بحث و درس ایشان بود. او پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی دروس خارج فقه و اصول را نزد آیات سید کاظم شریعتمداری، مرعشی نجفی، سید محمدرضا موسوی گلپایگانی (شریف رازی، ج۲، ۸۸) و امام خمینی ادامه داد (باقری بیدهندی، ۱۳۳). نیری بروجردی در زندگینامه خودنوشت، خود را از شاگردان آیت‌الله بروجردی معرفی کرده و نامی از دیگر استادان خود نبرده است (جواهرکلام، ج ۲، ۲۵۵). شریف رازی اشاره‌ای به نام امام خمینی در شمار استادان او نکرده است، ولی روحانی (روحانی، ج ۱، ۴۹) و باقری بیدهندی در مجله نور علم (باقری بیدهندی، ۱۳۳) از او به‌عنوان یکی از شاگردان امام خمینی نام برده‌اند. با استناد به منابع فوق می‌توان او را از شاگردان امام خمینی دانست، ولی درباره سال‌های دقیق حضور او در درس امام خمینی گزارشی در دست نیست. با استناد به حضور او در درس آیت‌الله بروجردی و اشتغال به تحصیل درس خارج نزد آیات شریعتمداری، مرعشی نجفی و گلپایگانی می‌توان احتمال داد که پیش از سال ۱۳۴۰ ش (سال درگذشت آیت‌الله بروجردی) در درس‌های امام خمینی در مساجد سلماسی و اعظم شرکت می‌کرده است. او از آیات بروجردی، گلپایگانی، سید عبدالهادی شیرازی و مرعشی نجفی اجازاتی در امور حسبیه دریافت کرده بود (جواهرکلام، ج ۲، ۲۵۶). نیری بروجردی سپس به تحصیل و تدریس در حوزه علمیه قم ادامه داد. او همراه با شیخ حسین کرمانی و شیخ علی‌پناه اشتهاردی در تصحیح ایضاح الفوائد فخرالمحققین مشارکت داشت. همچنین از مترجمان جلد اول تفسیر المیزان علامه سید محمدحسین طباطبایی بود (ناجی نصرآبادی، ۱۰۴۷) و مترجم جلدهای ۵ و ۶ آن مجموعه هم بود (مشار، ۱۲۸۲). قسمت‌هایی از اسلام‌شناسی تاریخی (بر اساس بررسی و کنجکاوی‌های لفظی در آیات قرآن مجید)، بحث غدیر خم از نظر قرآن شریف (http://mtif.org/person)، کتابی در اخلاق در دو جلد، حالات امام زمان (عج)، سیره مولی الموحدین حضرت علی بن ابی‌طالب (ع)، زندگی حضرت زهرا (س) در دو جلد، احکام مستحبات و مکروهات از اول طهارت تا دیات در سه جلد، علمیه ابن ابی عقیل و مسائل علی بن بابویه و مجموعه فتاوای بن جنید از دیگر تألیفات اوست (جواهرکلام، ج ۲، ۲۵۶). نیروی بروجردی در خرداد ۱۳۷۱ در قم درگذشت و پیکرش در یکی از مقابر مجاور قبرستان حاج شیخ به خاک سپرده شد (همان). منابع: باقری بیدهندی، ناصر (۱۳۶۸)، «نجوم امت ۲۸: بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت آیت‌الله‌العظمی حاج‌آقا روح‌الله خمینی»، ماهنامه نور علم، دوره سوم، شماره ۳۱، تیر؛ جواهرکلام، عبدالحسین (۱۳۸۲)، تربت پاکان قم، ج ۲، قم، انصاریان؛ شریف رازی، محمد (۱۳۵۲)، گنجینه دانشمندان، تهران، اسلامیه؛ مشار، خان‌بابا (۱۳۵۰)، فهرست کتاب‌های چاپی فارسی، نشر ایران، تهران؛ فهرست کتاب‌های فارسی چاپی از آغاز تا سال ۱۳۷0 (1380)، گردآورنده: محسن ناجی نصرآبادی، موسی‌الرضا باشتی و مهین فضایلی جوان، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی؛ http://mtif.org/person.