علامه آیت‌اللهی
آیت‌اللهی، علامه؛ از شاگردان درس خارج فقه و اصول امام خمینی. علامه آیت‌اللهی در ۱۲۹۳ ش در شهرستان تفت در استان یزد به دنیا آمد. جدش آخوند ملا اسماعیل عقدایی از عالمان بنام تفت یزد و پدرش شیخ اسدالله آیت‌اللهی هم از عالمان آن دیار بودند. او خواندن و نوشتن را در زادگاهش آموخت. آنگاه مقدمات و بخشی از سطح را نزد پدرش و عمویش شیخ جلال‌الدین آیت‌اللهی خواند. وی سپس راهی قم شد و در حوزه علمیه آن شهر دروس سطح را نزد آیات شیخ مرتضی حائری یزدی و سید محمد محقق داماد طی کرد. سپس به فراگیری دروس خارج فقه و اصول پرداخت و از درس‌های آیات سید محمدتقی موسوی خوانساری، سید صدرالدین صدر، امام خمینی و سید محمد محقق داماد بهره برد. نویسنده زندگینامه علامه آیت‌اللهی از همکاری او با آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی مؤسس حوزه علمیه سخن گفته است و همین گزارش نشان می‌دهد که او در دوران حیات آن مرجع در قم حضور داشته و به همکاری با مؤسس حوزه علمیه قم می‌پرداخته است. همچنین نویسنده زندگینامه آیت‌اللهی درباره حضور او در درس یا درس‌های امام خمینی ذیل عنوان «درس‌های عالی فقه، اصول، فلسفه و کلام» سخن گفته است و با استناد به همین تأکید می‌توان گفت که او به احتمال زیاد از شاگردان درس فلسفه امام خمینی هم بوده است. وی همچنین در دوران تحصیل، رابطه صمیمانه‌ای با امام خمینی داشت. علامه آیت‌اللهی که از استادان خود موفق به دریافت اجازه اجتهاد شده بود، به استان یزد بازگشت و در شهرهای تفت و یزد به تبلیغ دین و ارشاد مردم پرداخت. در همان دوران آیت‌الله شیخ غلامرضا فقیه یزدی، از عالمان بنام یزد که به منطقه بم سفر کرده بود، از علامه آیت‌اللهی برای سخنرانی در آن شهر دعوت کرد و به او پیشنهاد داد به‌صورت موقت در آن شهر مقیم شود و به تبلیغ دین در آنجا بپردازد. آیت‌اللهی پس از مشورت با آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی، در شهر بم مقیم شد و در مدت پنجاه سال اقامت در آنجا، با سازمان‌دهی وضعیت مذهبی، به اشاعه فرهنگ اسلامی در آنجا و مبارزه با فرقه‌هایی چون شیخیه و صوفیه و وهابیت پرداخت. علامه آیت‌اللهی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت در بم ادامه داد و دادگاه انقلاب اسلامی را در آنجا تأسیس کرد و خود مدت سه سال سرپرستی آن دادگاه را بر عهده داشت. سپس به اقامه نماز جمعه در آنجا پرداخت. یکی از مهم‌ترین اقدامات او در بم، تأسیس حوزه علمیه خواهران و برادران در بم بود. همچنین مساجد متعددی را در آنجا تأسیس کرد. آیت‌اللهی در ۱۲ اسفند ۱۳۷۹ ش درگذشت و پیکرش در امامزاده زید آن شهر به خاک سپرده شد (کاظمینی، ج ۱، ۱۸-۱۹). منابع: کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج ۱، تهران، برگ رضوان؛ مدرسی، سید محمدکاظم (۱۳۸۲)، مفاخر یزد، به اهتمام سید محمدکاظم مدرسی و میرزا محمد کاظمینی، ج ۲، یزد، بنیاد ریحانه الرسول یزد.