سطر اول (خاندان، رجال و حوادث بیست سال نخست زندگی امام‌خمینی) کتابی به قلم محمدجواد مرادی‌نیا است که به بررسی خاندان امام‌خمینی، رجال مطرح و حوادث مهم بیست سال اول زندگی امام‌خمینی در خمین پرداخته است. این کتاب در سال ۱۳۸۵ ش توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج، وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی منتشر شده است.
مؤلف
محمدجواد مرادی‌نیا (متولد ۱۳۴۵ش)، دارای دکترای تخصصی تاریخ ایران معاصر و دارای آثار متعددی درباره امام‌خمینی است. مرادی‌نیا، سردبیری روزنامه کار و کارگر، ریاست مرکز تحقیقات ایران‌گردی و جهان‌گردی، سردبیری مجله تخصصی اجتماعی شکوفه، عضویت در شورای نویسندگان روزنامه جمهوری اسلامی (از سال ۱۳۶۷تا ۱۳۶۹ش)، مسئولیت گروه تاریخ مؤسسه نشر آثار امام‌خمینی، دبیری اجرایی کتاب سال جمهوری اسلامی (سال ۱۳۸۴ش) و مدیریت بخش ناشران داخلی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران (۱۳۸۳ش) را نیز در کارنامه خود دارد.[۱]
محتوا
آشنایی با محیط زندگی امام‌خمینی برای درک شرایطی که در شکل‌گیری فکر، ذهن و شخصیت امام مؤثر بوده است، اهمیت این تحقیق را آشکار می‌کند. کتاب حاضر از دو بخش تشکیل شده است: بخش نخست در هشت فصل درباره‌ی شهر خمین [۲] و حاوی این مباحث است: موقعیت جغرافیایی خمین، سابقه‌ی تاریخی، حکومت کمره در خمین، اقلیت‌های کمره، حاکمان کمره از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۰ق، وکلای کمره در مجلس شورای ملی، شهر خمین در جنبش مشروطه، حوادث مربوط به جنگ جهانی اول و مهاجرت گروهی از اعضای دولت برای تشکیل دولت در تبعید و عبور آن‌ها از شهر خمین، پیش روی روس‌ها در خمین سال ۱۳۳۴ق، دست‌اندازی‌های نایب‌حسین کاشی (یاغی کاشان) به خمین، طغیان رجب‌علی و حمله به خمین، شورش علی‌قلی زَلَّقی، کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ش تسط رضاخان میرپنج و سید ضیاءالدین طباطبایی با دخالت انگلیس.
بخش دوم در سه فصل سامان یافته و درباره شخصیت‌های دوران بیست‌ساله اول زندگی امام‌خمینی،[۳] سرگذشت جد و خاندان مادری امام به انضمام نسل‌های بعدی و اولاد و احفاد ایشان و اقوام و بستگان امام سخن رفته است و سرانجام پدر، مادر و برادران امام‌خمینی معرفی شده‌اند، به ویژه سرگذشت شهید سید مصطفی، پدر امام به طور برجسته بازگو شده است.[۴]
منابع مورد استفاده
مولف از حدود ۸۶ منبع تاریخی داخلی و برخی منابع خارجی و تعداد ده نشریه و شانزده مصاحبه استفاده کرده است به علاوه اسناد پرتعداد که در ضمیمه و ذیل کتاب درج شده است.
وضعیت نشر
کتاب حاضر، طرح ستاد شناخت و ترویج اندیشه‌های امام‌خمینی وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، بوده و چاپ نخست آن در سال ۱۳۸۵ش با ۳۰۰۰ نسخه توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج انجام شده است.
ویژگی‌ها
از ویژگی‌های قابل توجه کتاب حاضر، ضمیمه کردن اسناد بسیار و تصاویر مرتبط با محتوای کتاب است که به اعتماد خواننده کمک می¬کند. کاستی نداشتن شماره در لیست منابع، از کاستی‌های اثر حاضر است. پانویسی به طور مفصل انجام یافته؛ افزون بر منابع، توضیحات لازم نیز برای روشن شدن متن انجام گرفته است. در پیوست بیش از ۲۷۰ صفحه اسناد و تصاویر ضمیمه شده است.
پانویس
منابع
- سمیعی، عزیزالله، دانشنامه رجال و حاکمان کمره و چاپلق، [بی‌جا]، نوای دانش، ۱۳۸۲ش.
- مرادی‌نیا، محمدجواد، تاریخ خمین، خمین، سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۹۳ش.
- مرادی‌نیا، محمدجواد، خمین در گذر تاریخ، قم، نور السجاد، ۱۳۸۰ش.
- مرادی‌نیا، محمدجواد، سطر اول؛ رجال و حوادث بیست سال نخست زندگی امام‌خمینی(س)، تهران، عروج، ۱۳۸۵ش.
- www.ketabrah.ir/author، برداشت، ۲۸/۱۱/۱۴۰۲.