اسرار عرشیه بررسی و تحلیل تعلیقات امام‌خمینی بر مصباح‌الأُنس، کتابی به قلم یاسر جهانی پور است که به تبیین و شرح بر تعلیقات امام‌خمینی بر کتاب مصباح الأُنس پرداخته است. از آنجا که تعلیقات امام بر کتاب مصباح الانس در کمال اختصار و ایجاز نوشته شده است و فهم آن با دشواری خاصی مواجه است؛ از این رو لازم بود شرحی و توضیحی بر آن داده شود. این کتاب در سال ۱۳۹۷ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی (س)، منتشر شده است.
مؤلف
یاسر جهانی پور، متولد ۱۳۵۹ش، دارای مدرک کارشناسی ارشد در زمینه الهیات می‌باشد. کتب و مقالات زیادی به قلم او منتشر شده است.
محتوا
تعلیقات عرفانی امام‌خمینی بر کتاب مصباح‌الأُنس حاوی نظرات شخصی و ابداعی است که در دیگر آثار عرفانی یافت نمی‌شود.[۱] در کتاب اسرار عرشیه آمده که تعلیقات امام بر کتاب مصباح الانس دارای ابتکارات و ابداعات خاصی است و مباحث خاص مجعولیت ماهیت و اصالت وجود، تقسیمات اسماء، حضرات و عوالم وجود که در دیگر آثار عرفانی یافت نمی‌شود.[۲] عرفان امام‌خمینی در بیان و شرح حقایق باطنی و ظاهری حقایق عقلانی و برهانی و با نگاهی شهودی می‌باشد.[۳]
امام‌خمینی کتاب مصباح الانس را تا ابتدای فصل نهم از تمهید الجملی از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۴ قمری نزد شاه‌آبادی خوانده است؛ تعلیقات ایشان ظاهراً در همان زمان که مصباح الأنس را نزد استاد می‌خوانده، نوشته شده است و پس از رفتن شاه‌آبادی به تهران، تعلیقه امام ادامه دارد تا انتهای فصل اول از باب کشف السر الکلّی و إیضاح الأمر الاصلی.[۴]
امام‌خمینی بر کتاب مصباح الأنس ۱۳۲ تعلیقه دارد که ۸۲ تای آن شرح و توضیح کلمات فناری است، امام در تعلیقات خود به مناسبت بحث به کلمات بزرگان و علما اشاره نموده است، چنانکه در بحث اسماء مستأثره و بحث تنزیه و تشبیه، سخن استاد خود شاه‌آبادی را نقد کرده است؛[۵] همچنین در تعلیقه خود در باب اختیار حق تعالی، کلام میرزا هاشم اشکوری را مورد نقد و بررسی قرار داده است. حضرت امام ضمن بیان تعلیقات به دیگر آثار خود به مناسبت بحث ارجاع داده است.[۶] از دیگر مباحث جدید و مهم که امام‌خمینی بر آن تاکید بسیار داشته‌اند، مباحث مربوط به مسئله جعل و جاعل و تعلق جعل به ماهیت در آراء دقیق عرفانی است [۷]
در کتاب حاضر، نویسنده مدعی شده، شرح تعلیقات امام به روش کتابخانه‌ای شرح داده شده به نحوی که خواننده اهل فن بتواند با مطالعه این شرح به هدف امام از بیان تعلیقه‌ها برسد.[۸]
ساختار
کتاب اسرار عرشیه، با یک مقدمه، مقدمه شارح که شامل حمد و مراتب آن، مراتب قرب، اسم مستأثر، معنای ولایت در عرفان، ترتیب وجودی ذاتی، دهری و زمانی و سلوک در اسماء می‌باشد. همچنین تمهید جملی که درباره اختیار حق تعالی، دیدگاه عرفا درباره اعیان ثابته، کلام و مراتب آن، بیان قونوی و امام در باب صدور کثیر از واحد، رابطه ذات و صفات از دیدگاه متکلمان و فیلسوفان، کشف و مراتب آن، عدم معرفت حقیقی به حق تعالی، مراتب تأثیرات و تصورات و مراتب ادراکات روحانی، سخن به میان آمده است.
برخی نکات ریز و مهم و ابتکاری امام در این پژوهش لحاظ نشده است.
وضعیت نشر
چاپ اول کتاب اسرار عرشیه، در سال ۱۳۹۷ توسط مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، منتشر شده است.
پانویس
- ↑ جهانی‌پور، اسرار عرشیه، ج۱، مقدمه.
- ↑ جهانی‌پور، اسرار عرشیه، ج۱، مقدمه.
- ↑ جهانی‌پور، اسرار عرشیه، ج۱، مقدمه.
- ↑ جهانی‌پور، اسرار عرشیه، ج۱، ص۴۳-۴۴.
- ↑ امام‌خمینی، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الأنس، ص۹۲-۹۳؛ شرح دعای سحر، ص۱۲۱.
- ↑ جهانی‌پور، اسرار عرشیه، ج۱، ص۵۳.
- ↑ جهانی‌پور، اسرار عرشیه، ج۱، ص۵۴-۵۵.
- ↑ جهانی‌پور، اسرار عرشیه، ج۱، ص۵۵.
منابع
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس، قم، نشر مؤسسه پاسدار اسلام، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
- امام‌خمینی، سیدروح‌الله، شرح دعاء السحر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ سوم، ۱۳۸۳ش.
- جهانی‌پور، یاسر، اسرار عرشیه، تهران، مؤسسه چاپ و نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۷ش.