عباس ایزدی نجف‌آبادی، از شاگردان درس اخلاق، فلسفه و خارج فقه و اصول امام‌خمینی.
او در سال ۱۳۰۱ ش در نجف‌آباد به دنیا آمد. دوران ابتدایی را در زادگاهش طی کرد.[۱] سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و مقدمات را در حوزه علمیه نجف‌آباد و نزد علی منتظری، شیخ احمد ریاضی و شیخ ابراهیم ریاضی فراگرفت.[۲] سپس به اصفهان رفت و در حوزه علمیه آن شهر بخشی از دروس سطح را نزد آقا رحیم ارباب، شیخ احمد فیاض و مجدالعلما نجفی آموخت.[۳] در سال ۱۳۱۸ ش برای تکمیل علوم حوزوی به قم رفت و امام‌خمینی یکی از ممتحنان در آزمون او برای دریافت شهریه بود.[۴] وی از همان سال نخست، در درس اخلاق امام‌خمینی که روزهای پنج‌شنبه و جمعه در مدرسه فیضیه تشکیل می‌شد شرکت کرد. همچنین در نخستین سال‌های دهه ۱۳۲۰ ش از معدود افرادی بود که در درس فلسفه امام‌خمینی حضور می‌یافت؛ امام‌خمینی در آن سال‌ها منظومه ملاهادی سبزواری را در مدرسه فیضیه و اسفار اربعه صدرالمتألهین را در منزلشان تدریس می‌کردند. ایشان درخصوص حضور افراد در آن دو درس سخت‌گیری داشتند، چراکه معتقد بودند به دلیل سطح این درس‌ها، هرکسی نباید در آن شرکت کند و ازاین‌رو به‌دشواری شاگردان جدید را می‌پذیرفتند و به همین سبب افراد شاخصی چون مرتضی مطهری، حسینعلی منتظری، مهدی حائری یزدی و شیخ عبدالجواد جبل عاملی در آن درس حضور می‌یافتند. عباس ایزدی از طریق مرتضی مطهری به امام‌خمینی معرفی شد و پس از موافقت امام‌خمینی، در آن درس‌ها شرکت کرد.[۵]
ایزدی هم‌زمان با حضور در درس اخلاق و فلسفه امام‌خمینی، به تحصیل دروس سطح عالیه در حوزه علمیه قم می‌پرداخت و آن دروس را نزد شیخ عبدالرزاق نائینی، آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و آیت‌الله سید محمد محقق داماد آموخت.[۶] هم‌زمان از سال‌های ۱۳۲۱-۱۳۲۲ ش به تدریس مقدمات دروس حوزوی در حوزه علمیه قم نیز اشتغال داشت.[۷] وی آنگاه در درس خارج فقه آیت‌الله سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت کرد[۸] و با آغاز درس خارج فقه و اصول امام‌خمینی، از نخستین افرادی بود که در آن درس حضور یافت.[۹] از دیگر استادان او در درس خارج فقه و اصول می‌توان به آیات سید محمد محقق داماد و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی اشاره کرد.[۱۰] وی از سال ۱۳۲۹ در جلسات هفتگی که با محوریت علامه طباطبایی و با حضور افرادی چون حسینعلی منتظری، ابراهیم امینی، انصاری شیرازی، حسین نوری همدانی و... با هدف پاسخ‌گویی به شبهات و اشکالات عقیدتی ـ فکری و مقابله با مکتب‌های الحادی تشکیل می‌شد شرکت می‌کرد.[۱۱] سپس همراه با ابراهیم امینی، حسینعلی منتظری و... گروه بحث و تحقیق درباره مسائل فکری را در حوزه علمیه قم تشکیل داد.[۱۲]
ایزدی نجف‌آبادی در سال ۱۳۳۸ ش به نجف‌آباد بازگشت و به تدریس علوم حوزوی و تبلیغ احکام دین در زادگاهش مشغول شد. او در آن شهر به‌عنوان نماینده آیت‌الله بروجردی و امام‌خمینی شناخته می‌شد.[۱۳] وی با آغاز مبارزات روحانیت علیه حکومت پهلوی به رهبری امام‌خمینی، با صدور اعلامیه‌هایی به صف مبارزان پیوست. در ۱۵ تیر ۱۳۴۲ ش همراه با جمعی از علما و روحانیان نجف‌آباد، با ارسال تلگرافی به آیات امام‌خمینی، بهاءالدین محلاتی و سید حسن قمی، حمایت و پشتیبانی خود را از آنان اعلام کرد.[۱۴] پس از تبعید امام‌خمینی به ترکیه، همراه با جمعی از روحانیان نجف‌آباد در نامه‌ای خطاب به امام‌خمینی که از طریق سفارت ایران در ترکیه ارسال شد، تبعید ایشان «به دست استعمار» را برخلاف قانون دانست و پشتیبانی خود را از ایشان اعلام کرد. سپس همراه با جمعی از روحانیان نجف‌آباد در نامه‌ای به آیات سید کاظم شریعتمداری، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید محمدرضا موسوی گلپایگانی، تأثر خود را از تبعید امام‌خمینی به خارج از کشور اعلام کرد و خواستار تلاش آنان برای آزادی ایشان شد.[۱۵] همچنین همراه با دیگر روحانیان نجف‌آباد، تلگرام مشابهی را به آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم[۱۶] و آیت‌الله سید محمدهادی حسینی میلانی ارسال کرد.[۱۷] آنگاه در نامه‌ای دیگر به آیت‌الله مرعشی نجفی، ضمن ابراز تأثر شدید از تبعید امام‌خمینی، خواستار تلاش ایشان برای آزادی امام شد.[۱۸] در سال ۱۳۴۴ و پس از انتقال امام‌خمینی به عراق و حضور ایشان در نجف اشرف، خرسندی و مسرت خود را از حضور ایشان در جوار حرم علوی اعلام کرد و خواستار رفع موانع و بازگشت امام‌خمینی به کشور شد.[۱۹] در تیر ۱۳۴۶ و در پی دستگیری و حبس حسینعلی منتظری در زندان قزل‌قلعه تهران، همراه با جمعی از علمای نجف‌آباد با سید حسین خادمی، سید علی بهبهانی و سید محمدرضا خراسانی از روحانیان شاخص اصفهان دیدار کرد و خواستار تلاش برای آزادی منتظری از زندان شد. پس از این اقدام، ساواک او را توبیخ کرد.[۲۰] او در ۲۲/۴/۱۳۴۷ پس از محکومیت حسینعلی منتظری و عبدالرحیم ربانی شیرازی به حبس، همراه با روحانیت مبارز نجف‌آباد در نامه‌ای به آیت‌الله سید احمد خوانساری و محمدتقی فلسفی، اعتراض مردم نجف‌آباد را به آن حکم اعلام کرد.[۲۱]
وی پس از آن نیز به مبارزات خود ادامه داد و پس از درگذشت آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم (۱۲ خرداد ۱۳۴۹ش)، مجلس بزرگداشتی برای آن مرجع در نجف‌آباد برگزار کرد و در جریان شهادت سید محمدرضا سعیدی (۲۰ خرداد ۱۳۴۹ش)، با برگزاری مجلس بزرگداشتی برای آن شهید، از امام‌خمینی به‌عنوان مرجع اعلم پس از آیت‌الله حکیم نام برد. پس از پایان سخنرانی، در مسیر بازگشت به خانه‌اش توسط نیروهای شهربانی دستگیر شد و در شهربانی نجف‌آباد مورد بازجویی قرار گرفت. پس از آن به ساواک اصفهان منتقل و چهار روز در کلانتری شماره دو اصفهان زندانی شد. آنگاه به دو سال تبعید در شهر زابل محکوم شد. وی پس از شش ماه تبعید در آن شهر، آزاد شد و به زادگاهش بازگشت.[۲۲] او پس از بازگشت به نجف‌آباد، به مبارزات علیه حکومت پهلوی ادامه داد و در سال ۱۳۵۴ ش ساواک خواستار ممنوعیت او از سخنرانی شد.[۲۳] وی در مرداد ۱۳۵۷ پس از دستگیری و تبعید سید جلال‌الدین طاهری اصفهانی از اصفهان و شکل‌گیری تحصن مردم اصفهان در بیت سید حسین خادمی در آن شهر، همراه با روحانیان نجف‌آباد، با صدور اعلامیه‌ای خطاب به مردم نجف‌آباد، تبعید طاهری اصفهانی را محکوم و از تحصن مردم و روحانیان اصفهان حمایت کرد و سپس از مردم نجف‌آباد خواست در حمایت از مردم اصفهان، ۱۴ مرداد ۱۳۵۷ را تعطیل کنند و از منزل‌ها بیرون نیایند تا «ماهیت مدعیان اسلام‌پناهی و گسترش آزادی و محیط باز سیاسی بیشتر و بهتر به جهانیان معرفی» شود.[۲۴] شورای تأمین استان اصفهان در جلسه سوم شهریور ۱۳۵۷، او را یکی از محرکان مردم در منطقه معرفی کرد و خواستار تعیین تکلیف او و چهار نفر دیگر شد و اعلام نمود که حضور او امنیت منطقه را به خطر خواهد انداخت.[۲۵] وی علی‌رغم این سخت‌گیری‌ها به مبارزاتش علیه حکومت پهلوی ادامه داد و به سبب تداوم این مبارزات، خانه و کتابخانه‌اش توسط عوامل حکومت پهلوی تخریب و به آتش کشیده شد.[۲۶]
ایزدی نجف‌آبادی پس پیروزی انقلاب اسلامی، از طرف امام‌خمینی به امامت جمعه نجف‌آباد منصوب شد. هم‌زمان نماینده ولی‌فقیه و ریاست حوزه علمیه نجف‌آباد را هم بر عهده گرفت.[۲۷] او یک بار مورد سوءقصد منافقان قرار گرفت، اما آن سوءقصد نافرجام بود.[۲۸] در سال‌های جنگ ایران و عراق، در جبهه‌های نبرد و در میان رزمندگان ایرانی حاضر می‌شد و در پشت جبهه هم برای کمک به رزمندگان تلاش می‌کرد. یکی از فرزندان او، احمد ایزدی در ۲۶ دی ۱۳۶۵ در جبهه‌های نبرد به شهادت رسید.[۲۹] ایزدی در دوره اول انتخابات مجلس خبرگان رهبری از طرف مردم اصفهان به نمایندگی برگزیده شد.[۳۰] او در فروردین ۱۳۷۱ براثر سکته قلبی در بیمارستان خورشید اصفهان بستری شد و پس از دو ماه بستری در نهایت در ۸ خرداد سال ۱۳۷۱ ش درگذشت[۳۱] و پیکرش در مدخل ورودی جنت‌الشهدا به خاک سپرده شد.
تألیفات
تألیفات عباس ایزدی نجف‌آبادی عبارت است از: ۱- شوق دیدار (قصه حضرت موسی در قرآن). ۲- آیینه حریم (شرح و تفسیر خطبه اول نهج‌البلاغه). ۳- کلیات اخلاق. ۴- شرح و تفسیر دعای افتتاح.[۳۲] همچنین از وی مجموعه مقالاتی درباره موضوعات مختلف ازجمله «شرح دعای ابوحمزه ثمالی»،[۳۳] «نیکوکاران و بنیان‌گذاران خیر»،[۳۴] «سرانجام نیک»،[۳۵] «کسالت در عبادت»،[۳۶] «محدودیت علم»،[۳۷] «راه مستقیم و راه کج»،[۳۸] «باب الله چیست؟»،[۳۹] و «تأثیر گناه بر قلب»[۴۰] منتشر شده است. از اقدامات ارزنده وی می‌توان به همکاری در تأسیس حوزه علمیه فاطمیه برای بانوان و همکاری در تأسیس حوزه علمیه جامعه الامام المنتظر در نجف‌آباد اشاره کرد.[۴۱]
پانویس
- ↑ ایزدی، ص۱۱.
- ↑ کاظمینی، ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ مهدوی، ج۴، ص۶۷.
- ↑ پابه‌پای آفتاب، ج۳، ص۲۸۵.
- ↑ پابه‌پای آفتاب، ج۳، ص۲۸۱-۲۸۲؛ سلسله موی دوست، ص۴۱-۴۳.
- ↑ کاظمینی، ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ خاطرات آیت‌الله...، ص۵۳.
- ↑ کاظمینی، ج ۱، ص۱۱۹.
- ↑ خاطرات آیت‌الله...، ص۸۶.
- ↑ کاظمینی، ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ خاطرات آیت‌الله...، ص۱۰۷-۱۰۸.
- ↑ خاطرات آیت‌الله...، ص۱۴۷-۱۴۸.
- ↑ مهدوی، ج۴، ص۶۷.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۸۳.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۳، ص۵۴-۵۵.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۳، ص۷۱.
- ↑ سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد، ج۳، ص۷۴-۷۵.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۲۶.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۹؛ دوانی، ج۵، ص۱۶۵.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، کتاب ۱۹، ص۱۶۸.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۲۱۹.
- ↑ «مرحوم آیت‌الله آقای...»، ص۴۰-۴۳.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۳۵، ص۱۴۶.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۹، ص۳۳۶-۳۳۷.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۹، ص۴۲۹-۴۳۱.
- ↑ یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۹، ص۳۳۷؛ اندرمانی، ص۲۰۴.
- ↑ کاظمینی، ج۱، ص۱۱۹.
- ↑ ایزدی، ص۱۳.
- ↑ مهدوی، ج۴، ص۶۷.
- ↑ خبرگان ملت، ج۱، ص۵۸۷.
- ↑ ایزدی، ص۱۴.
- ↑ مهدوی، ج۴، ص۶۸.
- ↑ پاسدار اسلام، فروردین ۱۳۶۷، شماره ۷۶ و...
- ↑ پاسدار اسلام، تیر ۱۳۶۷، شماره ۷۹.
- ↑ پاسدار اسلام، مرداد ۱۳۶۷، شماره ۸۰.
- ↑ پاسدار اسلام، شهریور ۱۳۶۷، شماره ۸۱.
- ↑ پاسدار اسلام، خرداد ۱۳۶۸، شماره ۹۰.
- ↑ پاسدار اسلام، آذر ۱۳۶۷، شماره ۸۴.
- ↑ پاسدار اسلام، آبان ۱۳۶۷، شماره ۸۳.
- ↑ پاسدار اسلام، مهر ۱۳۶۷، شماره ۸۲.
- ↑ مهدوی، ج۴، ص۶۷.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۴، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- اندرمانی‌زاده، جلال (۱۳۷۷)، «اسناد: در آستانه انقلاب اسلامی
- اسنادی از آخرین تلاش‌های کارگزاران حاکمیت پهلوی»، فصلنامه مطالعات تاریخ معاصر، شماره ۸، زمستان
- ایزدی، عباس (۱۳۸۴)، اخلاق ایزدی: بیست گفتار اخلاقی ـ عرفانی، تهیه و تدوین: محمدعلی خزائلی، قم، نشر اجر
- خاطرات آیت‌الله ابراهیم امینی (۱۳۹۲)، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- پابه‌پای آفتاب: گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی امام‌خمینی (۱۳۹۱)، تدوین امیررضا ستوده، تهران، نشر پنجره؛ دوانی، علی (۱۳۷۷)، نهضت روحانیون ایران، ج۵، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- سلسله موی دوست: خاطرات دوران تدریس امام‌خمینی(س) به نقل از شاگردان، دوستان و منسوبین (۱۳۸۳)، به کوشش مجتبی فراهانی، مقدمه عباسعلی عمید زنجانی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی(س)
- کاظمینی، میرزا محمد (۱۳۸۴)، دانشنامه ائمه جمعه سراسر کشور، ج۱، تهران، برگ رضوان؛ «مرحوم آیت‌الله آقای شیخ عباس ایزدی» (۱۳۷۵)، فصلنامه یاد، شماره ۴۱ و ۴۲، بهار و تابستان
- مهدوی، مصلح‌الدین (۱۳۸۶)، اعلام اصفهان، ج۴، اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱۹: خادم شریعت آیت‌الله حسین خادمی (۱۳۸۹)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
- یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۳۵: روشنگر دوران حجت‌الاسلام‌والمسلمین حاج سید محمد احمدی (۱۳۸۳)، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات
- سیر مبارزات یاران امام‌خمینی در آینه اسناد به روایت اسناد ساواک (۱۳۹۳)، ج۳، تدوین: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.