سیدنورالدین شریعتمدار جزایری

سیدنورالدین شریعتمدار جزایری، از شاگردان درس خارج فقه امام خمینی.

سید نورالدین شریعتمدار جزایری در سال ۱۳۲۷ش در شوشتر به دنیا آمد. نسب او با هفت واسطه به علامه سید نعمت‌اللّه جزایری می‌رسد. شریعتمدار جزایری پس از پایان دوره ابتدایی، به تحصیل دروس حوزوی روی آورد و در سال ۱۳۴۰ش وارد حوزه علمیه شوشتر شد. او در مدت ۶ سال مقدمات و سطوح را در شوشتر نزد آقایان سید محمدحسن آل طیب و سید محمد موسوی جزایری به پایان برد. در سال ۱۳۴۷ش رهسپار عراق شد و در حوزه علمیه نجف به تحصیل ادامه داد. وی در آن حوزه در درس خارج فقه امام خمینی و خارج فقه و اصول آیات سید ابوالقاسم موسوی خویی، سید محمدجعفر مروج و سید عبدالاعلی موسوی سبزواری حاضر شد. مدتی هم در درس خارج اصول سید علی حسینی سیستانی حضور یافت و مورد توجه ایشان قرار گرفت. در سال ۱۳۵۰ش توسط رژیم بعث عراق از آن کشور اخراج شد، بنابراین می‌توان گفت که از سال ۱۳۴۷ش تا سال ۱۳۵۰ ش در درس خارج فقه امام خمینی که در مسجد شیخ انصاری معروف به مسجد ترک‌ها برگزار می‌شد، شرکت می‌کرده است. وی در مدت حضور در عراق، به تدریس درس‌هایی چون منطق و فلسفه می‌پرداخت

شریعتمدار جزایری پس از بازگشت به ایران، در قم مقیم شد و تحصیلات حوزوی را در حوزه علمیه آن شهر پی گرفت. وی در آنجا در دروس فقه و اصول آیات سید علی فانی اصفهانی، میرزا کاظم تبریزی و حسین وحید خراسانی شرکت کرد و به دریافت اجازه اجتهاد نائل آمد. از آغاز ورود به حوزه علمیه قم تدریس شرح لمعه را آغاز کرد و پس از چند دوره تدریس آن کتاب، به تدریس رسایل و مکاسب شیخ انصاری پرداخت. پس از تدریس چند دوره از کتاب مکاسب و کفایه، از سال ۱۳۷۳ش تدریس خارج فقه و اصول را آغاز کرد. علاوه بر آن در مؤسسات آموزشی و دانشگاهی نیز به تدریس ادامه داد و به‌ویژه فقه سیاسی را تدریس می‌کرد و جزوه‌ای را هم دراین‌باره نگاشت؛ و در کنار آن در چندین مؤسسه پژوهشی و تحقیقی نیز همکاری‌هایی داشت

شرح استدلالی بر منهاج الصالحین آیت‌الله سید محسن طباطبایی حکیم و شرح تحریرالوسیله امام خمینی که با عنوان النور المبین فی شرح التحریر و منهاج الصالحین به زبان عربی منتشر شده است، حاشیه بر کتاب عروه‌الوثقی، حاشیه بر توضیح المسائل آیت‌الله خویی، قرآن از دیدگاه امام سجاد(ع) (شرحی بر دعای چهل‌ودوم صحیفه سجادیه)، ترجمه کتاب جبرواختیار (بخشی از درس مرحوم آیت‌الله فانی اصفهانی)، گناه و کیفر (بخشی از درس‌های مرحوم آیت‌الله فانی اصفهانی)، امام حسین(ع) و علم به شهادت، النور المبین، ترجمه کتاب اخترنا لک (مجموعه مقالات آیت‌الله شهید سید باقر صدر)، مشارکت در نگارش قواعد اصولی در سه جلد و قواعد فقهی در ۲ جلد به سفارش مرکز جهانی اهل‌بیت و جزوه‌ای در فقه سیاسی از آثار اوست. علاوه بر آن مقالات زیر را هم نگاشته است: «مبانی فقهی شیخ شوشتری در کتاب نجعه» (ارائه‌شده به کنگره شیخ شوشتری)، «نوآوری‌های شیخ مرتضی انصاری در فقه و اصول» (ارائه به همایش شیخ مرتضی انصاری)، «نقش زمان و مکان در کتاب جواهرالکلام و تحریرالوسیله» (ارائه‌شده به کنگره بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی (س)) همچنین مقالاتی را در نشریاتی مثل مسجد و فصلنامه علوم سیاسی نگاشته است و جزء هیئت علمی مجله اخیر است. از مقالات او در آن نشریه می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: «فقه روابط بین‌الملل (علوم سیاسی، ۱۳۸۵، شماره ۳۶)، «ثبات یا تغیر اصول اخلاقی و سیاسی» (علوم سیاسی، ۱۳۸۳، شماره ۲۶)، «حکومت اسلامی» (علوم سیاسی، ۱۳۸۱، شماره ۱۷)، «کارآیی فقه سیاسی» (علوم سیاسی، ۱۳۸۰، شماره ۱۴)، «حقوق سیاسی مردم در اندیشه محقق نائینی (ره)» (علوم سیاسی، ۱۳۷۹، شماره ۱۰)، «امنیت در فقه سیاسی شیعه» (علوم سیاسی، ۱۳۷۹، شماره ۹)، «مفهوم عدالت در اندیشه سیاسی امام علی(ع)» (علوم سیاسی، ۱۳۷۹، شماره ۱۱)، «آزادی و عدالت در اندیشه امام خمینی(ره)» (علوم سیاسی، ۱۳۷۸، شماره ۵)، «اجتهاد و سیاست از دیدگاه امام خمینی (ره)» (علوم سیاسی، ۱۳۷۸، شماره ۵)، «مبانی آزادی در کلام و فقه شیعه» (علوم سیاسی، ۱۳۷۷، شماره ۳). از دیگر مقالات او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: «احیای تفکر دینی امام خمینی(ره)»، «نقش زمان و مکان در دیدگاه امام خمینی(ره)»، «امام خمینی و حکومت اسلامی»، «حسن و قبح عقلی»، «مبانی آزادی»، «شخصیت آیت‌الله فانی»، «شخصیت آیت‌الله مروج»، «مفهوم عدالت در اندیشه سیاسی امام»، «اجاره به شرط تملیک»، «حقوق سیاسی مردم در اندیشه محقق نایینی»، «تأملی در مبانی اندیشه سیاسی امام»، «آزادی و عدالت در اندیشه امام خمینی(ره)»، «اجتهاد و سیاست از دیدگاه امام خمینی(ره)»، «مبانی آزادی در کلام و فقه شیعه»، «حق شورش و قیام عاشورا»، «تفسیر موضوعی و تفسیر برخی از سوره‌ها»، «اصول فقه»، «مفسد کیست و فساد چیست»، «ماه خدا و مهمان‌های خدا»، «تفسیر سوره جمعه»، «سعادت و شقاوت در دیدگاه فلسفی»، «گناهان کبیره»، «غیبت»، «نظم اجتماعی و وجدان کاری» در کنار آن با دائره‌المعارف فقه اسلامی به مسئولیت سید محمود هاشمی شاهرودی به‌عنوان نویسنده و همچنین ارزیاب همکاری داشت. همچنین از طرف دفتر تنظیم و نشر آثار امام خمینی، مقالات عربی در ارتباط با آرا و نظریات امام خمینی در فقه و اصول، جمع‌آوری می‌شد و شریعتمدار جزایری، یکی از کارشناسان و ارزیابان آن مقالات بود. همچنین با مجمع فقه و حقوق وابسته به دفتر تبلیغات و مؤسسه فقه مذهب اهل‌بیت(ع) همکاری داشت عضویت در هیئت‌علمی و تحریریه فصلنامه علوم سیاسی و نگارش مقاله‌هایی در آن مجله و تدریس فقه تطبیقی برای روحانیان حج از دیگر فعالیت‌های اوست. در کنار آن به تدریس در دانشگاه باقرالعلوم قم هم می‌پرداخت و راهنمایی یا مشاوره چندین پایان‌نامه را بر عهده داشت. وی امام جماعت مسجد تکیه یزدی‌ها در بازار قم است و همه روزه به تدریس تفسیر در آن مسجد می‌پردازد

منابع

• جزایری، نورالدین (۱۳۷۸)، «فانی اصفهانی، آیت اجتهاد»، ستارگان حرم، ج ۵، قم، زائر.
• شریعتمداری جزایری، سید نورالدین (۱۳۷۴)، «نقش زمان و مکان بر اجتهاد در کتاب جواهرالکلام و تحریرالوسیله»، مجموعه آثار بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی(س)، ج۶ (فقیهان و زمان و مکان (۲))، قم، کنگره بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی(س).
• کارشناسان علوم اسلامی، http://expert.irc.ir/expert/index/show#/expert/index/detail/+902؛http://kms.bouac.ir/professor
• noor-shariat.mihanblog.com/post/10.