سیدحسین شیخ‌الاسلامی، از شاگردان درس خارج اصول امام‌خمینی.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۱۵ش |
| زادگاه | تویسرکان |
| تاریخ وفات | ۶ تیر ۱۳۹۰ش |
| محل دفن | قبرستان شیخان |
| شهر وفات | قم |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | امام‌خمینی، سیدمحمدرضا گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد، سیدحسین بروجردی، حسینعلی منتظری، جعفر سبحانی، ناصر مکارم شیرازی، حسین نوری همدانی، علی‌اکبر مشکینی و... |
| محل تحصیل | حوزه علمیه قم |
| تألیفات | نگارش کتب متعدد |
| سایر | مدیریت برخی از مدارس علمیه قم |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| سیاسی | حمایت از نهضت امام‌خمینی و مبارزه با رژیم پهلوی |
| اجتماعی | خدمات عام‌المنفعه متعدد |
تولد
او در سال ۱۳۱۵ش در شهرستان تویسرکان به دنیا آمد. پدرش سیدمحمد حسینی شیخ‌الاسلامی از خطبای سرشناس تویسرکان و جدش سیدعبدالغفار تویسرکانی از عالمان آن منطقه بود.
تحصیل
شیخ‌الاسلامی خواندن و نوشتن را در مکتب‌خانه‌های زادگاهش آموخت. سپس به تحصیل دروس حوزوی پرداخت و ادبیات عرب را پیش آقایان شیخ قاسم رفیعی، سیدحسین صعودی و سیدالیاس شیخ‌الاسلامی خواند و جلد اول شرح لمعه را نزد شیخ علی تالهی فراگرفت. آنگاه برای تکمیل تحصیلات حوزوی راه قم را در پیش گرفت و در حوزه علمیه آن شهر در درس سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی (کفایه‌الاصول)، محمدتقی ستوده (جلد دوم شرح لمعه)، شیخ جعفر سبحانی (مکاسب) و ناصر مکارم شیرازی (مکاسب)، حسین نوری همدانی (رسایل)، میرزا علی‌اکبر مشکینی و محمدحسن تقدیری (کفایه) حضور یافت. سپس به تحصیل دروس خارج فقه و اصول پرداخت.[۱] و مدت یک سال از درس خارج فقه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی بهره‌مند شد. پس از آن مدت سه سال در درس خارج اصول امام‌خمینی شرکت کرد.[۲] درباره سال‌های حضور او در درس امام‌خمینی گزارش دقیقی در دست نیست، ولی به احتمال فراوان در خلال سال‌های ۱۳۴۰-۱۳۴۳ در درس امام‌خمینی حضور می‌یافته است. او هم‌زمان با حضور در درس امام‌خمینی، از درس خارج فقه و اصول آیات سیدمحمدرضا موسوی گلپایگانی، سیدمحمد محقق داماد، شیخ عباسعلی شاهرودی و حسینعلی منتظری هم سود می‌برد.[۳]
فعالیت مبارزاتی
شیخ‌الاسلامی در دوران نهضت اسلامی امام‌خمینی، به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پرداخت. ازجمله در جریان تصویب‌نامه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در خرم‌آباد به سخنرانی علیه آن تصویب‌نامه دست زد و به همین سبب ساواک درصدد اخراج او از آن شهر برآمد که با مقاومت مردم روبرو شد. این سخنرانی‌ها باعث شد توسط ساواک ممنوع‌المنبر شود.[۴] پس از تبعید امام‌خمینی به عراق، همراه با روحانیان و طلاب علوم حوزوی حوزه علمیه قم در نامه‌ای به ایشان با عنوان «بزرگ مرجع عالم تشیع حضرت آیت‌الله‌العظمی آقای خمینی»، خرسندی خود را از حضور ایشان در عتبات عالیات ابراز و بر این نکته تأکید کردند که «ملت شریف مسلمان ایران و حوزه علمیه قم که از منویات مقدس آن قائد العظیم‌الشأن پیروی می‌کنند و برای تأمین و اجرای آن از هیچ‌گونه فداکاری دریغ ندارند».[۵] به همین سبب اداره کل سوم ساواک در نامه‌ای، از وی به‌عنوان یکی از «وعاظ ناراحت» نام برد و دستور داد از منبر رفتن او جلوگیری شود.[۶]
حسین شیخ‌الاسلامی پس از آن به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه داد و با سفر به شهرهایی چون آبادان، خرم‌آباد، قم، بیجار، تویسرکان و... به سخنرانی‌های انتقادی می‌پرداخت. به همین سبب همواره تحت تعقیب ساواک قرار داشت. او در سال ۱۳۵۷ش به نمایندگی امام‌خمینی و آیت‌الله گلپایگانی به منطقه سرپل ذهاب و قصر شیرین در استان کرمانشاه رفت و مسئولیت رسیدگی به امور شرعی مردم آن شهر را بر عهده گرفت. علاوه بر آن در شهرهای سمنان، مرودشت، اروندکنار (آبادان)، خرمشهر، شهریار، تویسرکان، الیگودرز و خرم‌آباد به سخنرانی می‌پرداخت و در مرودشت با بهاییان منطقه مبارزه می‌کرد.[۷]
او در سال ۱۳۵۷ش در منطقه بیجار به سخنرانی می‌پرداخت و در این سخنرانی‌ها از حکومت پهلوی انتقاد می‌کرد. به همین علت مأموران درصدد دستگیری او برآمدند، ولی شیخ‌الاسلامی شبانه به زنجان رفت و تلاش مأموران حکومت پهلوی را ناکام گذاشت. سپس تحت تعقیب قرار گرفت و برای در امان ماندن از دست مأموران، به خمین رفت و میهمان سیدمرتضی پسندیده، برادر امام‌خمینی در آن شهر شد و زیر نظر ایشان به تبلیغ در آنجا ادامه داد.[۸] او پس از مدتی به تویسرکان رفت و در برگزاری تظاهرات مردم آن شهر نقش زیادی داشت. در جریان درگذشت سیدمهدی گلپایگانی، فرزند آیت‌الله گلپایگانی هم در تظاهرات مردم قم حضور داشت و از سخنرانان مراسم بزرگداشت آن مرحوم در حرم حضرت معصومه(س) بود و در این سخنرانی‌ها، به‌شدت از محمدرضاشاه انتقاد کرد. این سخنرانی‌ها باعث شد مأموران بار دیگر درصدد دستگیری او برآیند، ولی مقاومت شیخ‌الاسلامی در برابر مأموران، آنان را به انصراف از تصمیمشان واداشت.[۹] یکی دیگر از فعالیت‌های شیخ‌الاسلامی دیدار با روحانیان تبعیدی در شهرهای مختلف بود که از آن جمله می‌توان به دیدار با حسین نوری همدانی اشاره کرد.[۱۰]
فعالیت‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی
شیخ‌الاسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی نماینده ویژه امام‌خمینی برای رفع مشکلات اروندکنار در خوزستان بود. سپس به سرپل ذهاب رفت و سرپرستی کمیته انقلاب اسلامی آن شهر و همچنین شهرهای قصرشیرین و مرز خسروی را بر عهده گرفت. مدتی هم رابط امام‌خمینی در کردستان بود و سپس در سمت بازرس ویژه نیروی انتظامی در شهرهای اراک، بروجرد، خرم‌آباد، اصفهان، شیراز، جهرم، بوشهر، بندر دیر و کنگان خدمت کرد و مدتی هم به‌عنوان امام جمعه موقت تویسرکان، نماز جمعه را در آنجا اقامه می‌کرد. در همان زمان مدیریت کتابخانه حوزه علمیه تویسرکان را هم بر عهده داشت. با آغاز جنگ تحمیلی، در جبهه‌های جنگ حضور داشت.[۱۱] شیخ‌الاسلامی سپس به قم بازگشت و مدتی هم مسئول امتحانات مدارس فیضیه، دارالشفا و آیت‌الله بروجردی (خان) بود. سپس مدیریت برخی از مدارس دینی قم ازجمله مدرسه آیت‌الله بروجردی، فیضیه، دارالشفا، مدرسه موسی بن جعفر(ع)، مدرسه امام صادق(ع)، مدرسه آیت‌الله گلپایگانی و مدرسه حاج سیدصادق را بر عهده گرفت.
تألیفات
شیخ‌الاسلامی تویسرکانی از مؤلفان پرکار حوزه دین بود و تألیفات او عبارت است از: ۱- هدایه العلم فی تنظیم غررالحکم (کتاب سال حوزه شد). ۲- گفتار امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) (شرحی است بر غررالحکم). ۳- شرح خطبه شعبانیه. ۴- سالار شهیدان. ۵- ارزش و اهمیت ماه رمضان. ۶- پندهای شیرین. ۷- مرآه المطالب. ۸- تقوا (سفارش اهل‌بیت (علیهم‌السلام). ۹- مسند فاطمه زهرا (س) (این کتاب به زبان عربی تألیف شده بود و به پیشنهاد او، توسط حیدر علی حیدری به فارسی برگردانده شد) [۱۲]. ۱۰- وظایف ما در ماه رمضان (شرح خطبه شعبانیه پیامبر اکرم (ص)). ۱۱- مناظره زبان و اندام‌ها. ۱۲- مناظره پدر و فرزند در اصول و عقاید. ۱۳- سفارش اهل‌البیت. ۱۴- قطره‌ای از بحار علم و آگاهی. ۱۵- ارزش و اهمیت ماه مبارک رمضان. ۱۶- توبه یا شستشوی گناهان. ۱۷- الفوائد المدنیه (مناظرات با شیخ‌های در مدینه)؛ این مناظره در پنج روز با پنج نفر از رهبران اهل سنت درباره موضوعات مختلف عقیدتی در شهر مدینه صورت گرفته است.[۱۳] ۱۸- به‌سوی کمال (مناظره با یک دانشجو در دو جلد). ۲۰- هدیه مور (خلاصه ابواب الجنان). ۲۱- دیوان مجرم. ۲۲- پدر، مادر، فرزند. ۲۳- فکر و اندیشه. ۲۴- الحجه البالغه فی اثبات الشهاده الثالثه. ۲۵- اربعین در مناقب امیرالمؤمنین. ۲۶- مفاتیح الرحمه (در تعقیبات نمازهای پنجگانه). ۲۷- احکام الاموات (تقریر درس فقه آیت‌الله گلپایگانی). ۲۸- تقریر درس اصول آیت‌الله سلطانی طباطبایی. ۲۹- انیس الواعظین و مصباح الذاکرین. ۳۰- مرآت المطالب (پاسخ به پرسش‌های گوناگون در سه جلد). ۳۲- دشمنان خطرناک انسان. ۳۳- الفوائد الرضویه فی احکام الطهاره الترابیه. ۳۴- مذاب البتر فی احکام البئر. ۳۵- رساله فی الاغسال. ۳۶- تفسیر سوره انعام و برخی سوره‌های آخر قرآن. ۳۷- عقل چیست و عاقل کیست. ۳۹- ترجمه مفاتیح الرحمه. ۴۰- مختصر اربعین.[۱۴]
خدمات عام‌المنفعه
از فعالیت‌های عام‌المنفعه شیخ‌الاسلامی می‌توان به احداث مسجد بزرگ روستای صرم قم، احداث غسال‌خانه در روستای ورجان آن شهر، احداث کتابخانه در اروندکنار، احداث قبرستان و غسال‌خانه در همان شهر، نوسازی مسجد روستای قاهان و تأسیس کتابخانه در مدرسه علمیه امام موسی بن جعفر(ع) اشاره کرد.[۱۵]
درگذشت
حسین شیخ‌الاسلامی در ۶ تیر ۱۳۹۰ در قم درگذشت و پیکرش پس از اقامه نماز جماعت توسط آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی، در قبرستان شیخان به خاک سپرده شد.[۱۶]
پانویس
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۲۹۱-۲۹۳.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۲۹۱-۲۹۳؛ «درگذشتگان: آیت‌الله شیخ‌الاسلامی»، ص۱۲۸.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۲۹۳.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۳۰۰.
- ↑ اسناد انقلاب اسلامی، ج۳، ص۱۷۸- ۱۷۳؛ سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک، ج۵، ص۳۷۲-۳۶۹.
- ↑ سلیمی، مبارزات روحانیون و وعاظ مساجد به روایت اسناد، ص۳۱۳-۳۱۵.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۲۹۸- ۲۹۷.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۲۹۸.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۲۹۹-۳۰۰.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۲۹۹-۳۰۰.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۳۰۰-۳۰۱.
- ↑ شیخ‌الاسلامی تویسرکانی، مسند فاطمه الزهرا، ص۲۱.
- ↑ شیخ‌الاسلامی تویسرکانی، الفوائد المدنیه، ص۳.
- ↑ «درگذشتگان: آیت‌الله شیخ‌الاسلامی»، ص۱۲۷-۱۲۸.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۳۰۱.
- ↑ خادمیان دامغانی، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ص۳۰۴.
منابع
- اسناد انقلاب اسلامی (۱۳۷۴)، ج۳، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- خادمیان دامغانی، (۱۳۷۷)، «حسین شیخ‌الاسلامی، شیدای خدمت»، ستارگان حرم، ج۳۰، قم، زائر.
- «درگذشتگان: آیت‌الله شیخ‌الاسلامی» (۱۳۹۰)، دوماهنامه آینه پژوهش، سال بیست‌وسوم، شماره سوم، مرداد و شهریور.
- سیر مبارزات امام‌خمینی در آیینه اسناد به روایت ساواک (۱۳۸۶)، ج۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
- سلیمی، حشمت‌الله (۱۳۸۶)، مبارزات روحانیون و وعاظ مساجد به روایت اسناد، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- شیخ‌الاسلامی تویسرکانی، سیدحسین (بی‌تا)، مسند فاطمه الزهرا علیها السلام، ترجمه حیدرعلی حیدری، قم، انصاریان.
- شیخ‌الاسلامی تویسرکانی، سیدحسین (بی‌تا)، الفوائد المدنیه (بحوث و مناظرات مع خمس من اساتده الجامعه العلمیه من علما اهل السنه)، تهران، مشعر.